Ugljikohidrati

(Preusmjereno sa Ugljikohidrat)

Ugljikohidrati su složeni organski spojevi bogati energijom koje proizvode biljke uz pomoć reakcije fotosinteze.

Pogled na kristale šećera pod povećalom

Fotosinteza

uredi

Složen proces pri kojemu se iz ugljikovog dioksida i vode uz pomoć sunčeve svjetlosti i hlorofila iz hloroplasta proizvode kisik i šećer. Proces se odvija u zelenom dijelu biljke (gdje ima hlorofila) a sastoji se od niza reakcija koje pospješuju prirodni katalizatori (enzimi). Produkt fotosinteze je jednostavni ugljikohidrat glukoza C6H12O6.

Sastav i podjela

uredi

Sastav ugljikohidrata

uredi

Građeni su od ugljika, vodika i kisika, a kod većine je omjer vodika i kisika 2 : 1, upravo kao kod vode. Zato su i dobili naziv ugljikohidrati kao spojevi ugljika s vodom.

Podjela ugljikohidrata

uredi

Iako svi ugljikohidrati imaju isti hemijski sastav, razlikuju se složenošću građe svojih molekula. Dijele sa na:

Najrasprostranjeniji u prirodi su jednostavni šećeri glukoza i fruktoza.

Monosaharidi

uredi

Monosaharidi su spojevi slatkog okusa, topljivi su u vodi ali ne podliježu hidrolizi.

Glukoza i fruktoza imaju istu hemijsku formulu C6H12O6 ali se razlikuju po strukturi koja im daje i različita svojstva.

Glukoza

uredi
 
Glukozu nalazimo u grožđu

Glukoza je najrasprostranjeniji monosaharid u prirodi. Može se naći u krvi svih sisavaca, a i u medu i grožđu. Molekule glukoze grade (u većem broju) molekule složenijih ugljikohidrata kao što su škrob i celuloza.

Glukoza ima vrlo sladak okus, lako je topljiva u vodi a također je i neophodna za održavanje života jer kada se razgradi u citoplazmi žive ćelije ona oslobađa velike količine energije potrebne za mnoge životne funkcije. Redukcione osobine monosaharida, se dokazuju reakcijom sa Fehlingovim reagensom ([Cu(NH3)4](OH)2, pomiješan s rastvorom K, Na-tartarata). Rezultat ove redoks reakcije je nastanak crvenog taloga Cu2O i glukonske kiseline.

Fruktoza

uredi
 
Fruktozu (voćni šećer) nalazimo u voću

Vrlo sladak šećer koji je dobro topljiv u vodi. Nalazi se u voću u smjesi s glukozom pa se zato naziva i voćni šećer ili fruktoza. U tkivu se razgrađuje brže od glukoze (pa je zato i vrlo popularna u sportaškim pićima ili ljudima oboljelim od dijabetesa).

Disaharidi

uredi

Disaharidi su građeni od dva monosaharida. Najvažniji disaharidi su saharoza, laktoza i maltoza.

Saharoza

uredi

Saharoza se sastoji od jedne molekule glukoze i jedne molekule fruktoze. Šećer iz šećerne trske, jednako kao i šećer iz šećerne repe (kristalni šećer) sastoji se od saharoze.

Polisaharidi

uredi

Polisaharidi su makromolekularni spojevi sastavljeni od velikog broja monosaharida. Imaju vitalnu ulogu u deponovanju energije i strukturnom integritetu organizma. Npr. glikogen je oblik deponovanja glukoze. Škrob je hranljiva rezerva u biljkama. Celuloza je najčešći organski spoj u biosferi.

Također pogledajte

uredi