Бериллий / Beryllium (Be)
Атом номерĕ 4
Ансат япалалăхăн курăмĕ 99% тасалăхлă берилли, поликристал фрагменчĕ

çемçĕ шурă-кĕмĕл тĕслĕ метал

Атом палăрăмĕсем
Атом масси
(моль масси)
9,01218 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ 112 пм
Ионизаци энергийĕ
(пĕрремĕш электрон)
898,8 (9,32) кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ [He] 2s2
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус 90 пм
Ион радиусĕ 35 (+2e) пм
Электронегативлăх
(Полинг шучĕпе)
1.57
Электрод потенциалĕ −1,69 В
Оксидлав капашĕсем 2; 1
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх 1,848 г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш 16,44[1] Дж/(K·моль)
Ăшăяраслăх 201 Вт/(м·K)
Шăрану температури 1551 K
Шăраннин пайлавла ăшши 12,21 кДж/моль
Вĕрев температури 3243 K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ 309 кДж/моль
Моль калăпăшĕ 5,0 см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ гексагоналлă
Решетке периочĕ a=2,286; c=3,584 Å
c/a танлашăнни 1,567
Дебай температури 1000 K
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Be (пĕлтерĕшсем) пăхăр.

Бериллий — тăваттăмĕш çăмăл элемент, атомĕ тăватă протонпа пилĕк нейтронран тăрать.


Be 4
9,012182
2s2
Бериллий

Ăна уранăн массине 50 килограмм вырăнне 250 грамма çитермелĕх (экран, куçлăх, пусса хĕстернĕ вырăнне) усă кураççĕ.

Кунçул

тӳрлет

Бериллипе унăн минералĕсене тĕпчев ĕçĕсене расççей химикĕ И.В.Авдеев (1818—1865) туса пынă. Вăлах бериллийĕн оксичĕ BeO тесе палăртнă, маларах йăнăшпа Be2O3 çырнă пулнă.

Ракетăн çунакан япали

тӳрлет
Йӳçĕклекен
Йӳçĕклекен Удель туртăмĕ (Р1, çек) Çунтару температури °С Çунакан япала тачăлăхĕ г/см3 Хăвăртлăх ӳсĕмĕ, ΔVид,25, м/çек Çунакан япалан йывăрăш шучĕ %
Фтор 323,3 çек 4328 °C 1,547 5014 м/çек 13 %
Тетрафторгидразин 310,8 çек 4234 °C 1,19 4204 м/çек 11 %
ClF3 277,4 çек 4075 °C 1,85 4696 м/çек 13 %
ClF5 289,6 çек 4176 °C 1,762 4791 м/çек 13 %
Перхлорилфторид 242,6 çек 3593 °C 1,709 3953 м/çек 13 %
Фтора йӳçлекен 308,6 çек 4177 °C 1,561 4986 м/çек 13 %
Йӳçлĕк 235,4 çек 3637 °C 1,21 3213 м/çек 15 %
Водород перекиçĕ 276,8 сек 3472 °C 1,503 4231 м/çек 18 %
Азот кислоти 256 сек 2728 °C 1,574 4005 м/çек 24 %

Усă курасси

тӳрлет

Хутăш шăранчăксене пахалатни

тӳрлет

Бериллие чылайлă тĕрлĕ шăранчăксене хушаççĕ, çав вара юлашкисене хытарать, çирĕплетет, вĕсенчен хатĕрленĕ япаласен çийĕ коррозие хирĕç тăма пултарать. Техникăра бериллиллĕ бронзăпа усă кураççĕ (пружинăллă перĕнӳсем). Хурçăна 0,5 % бериллие хушса тунă пружина хĕрлĕ тĕсе çитиччен хĕртнĕ чух пружинăлать.

Берилли рентген пайăркисене начар пуçтарать, çавăнпа та унтан рентген пăрăхĕсенче пайăркасем тулашне тухмашкăн чӳречене хатĕрлеççĕ.

Атăм реакторĕсенче бериллипе нейтронсен хăвăртлăхне чакараççĕ. α-радиохастар нуклидсемпе хутăшра берилли ампуллă нейтронлă çăлкуçсенче, мĕншĕн тесен берилли-9 тĕшшисемпе α-пĕрчĕксен хутшăнăвĕнчен нейтронсем çуралаççĕ: 9Ве(α, n)12C.

Лазер техникинче берилли алюминачĕнчен хатĕрленĕ хурçă е пластина пайăрка кăларать.

Изотопӗсем

тӳрлет


Асăрхавсем

тӳрлет
  1. ^ Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т. — Мускав: Советская энциклопедия, 1988. — Т. 1. — С. 280. — 100 000 экз.

Каçăсем

тӳрлет