Catolicismo

fe profesada pola Igrexa católica

Catolicismo (do grego καθολικός, katholikós, 'universal, que comprende todo') é un termo que fai referencia á principal rama actual do cristianismo, xurdida tralo Cisma de Oriente. Os católicos son fieis á Igrexa católica, como así tamén á teoloxía, doutrina, liturxia, principios éticos e normas de comportamento derivadas, do mesmo xeito que ao conxunto dos seus seguidores como un todo, a quen se lles denomina «católicos».[1] O vocábulo «catolicismo» úsase polo xeral para facer alusión á experiencia relixiosa compartida polas persoas que viven en comuñón coa Igrexa de Roma.[2]

Catolicismo
Cruz latina
Historia
FundadorDesde Cristo, a partir dos 12 Apóstolos
EscisiónsCatolicismo occidental e Ortodoxia oriental
Clasificación
Teoloxíacristianismo
Demografía e cultura
Fieis> de 1000 millóns
Linguas litúrxicasLatín, linguas vernáculas

O termo refírese aos cristiáns pertencentes á Igrexa católica, composta por 23 igrexas sui iuris que se atopan en completa comuñón co Papa e que en conxunto reúnen a máis de mil millóns de fieis[3] (unha sexta parte da poboación mundial e máis da metade de todos os fieis cristiáns).[4][5] A principal característica distintiva da Igrexa católica é o recoñecemento da autoridade e primacía do papa, bispo de Roma.[Nota 1] Con todo hai varias igrexas que comparten tamén o adxectivo cualificativo de «católicas», como a Igrexa ortodoxa e as Antigas igrexas orientais, a Igrexa asiria do Oriente e as Igrexas que constitúen a Comuñón anglicana[6][Nota 2]

Historia do catolicismo

editar

O nome de Igrexa católica (ou catolicismo) utilizouse para referirse á "Igrexa universal" desde principios do século II; a primeira referencia que se ten do uso deste termo, é a aparición do mesmo nas cartas de Ignacio de Antioquía (en grego Ιγνάτιος Αντιοχείας), quen segundo Xoán Crisóstomo, sería ordenado polo propio Pedro.[7][8]

En varias situacións durante os tres primeiros séculos do cristianismo, o bispo de Roma, considerado no catolicismo o sucesor do apóstolo Pedro, interviña nas comunidades para axudar a resolver conflitos, exemplos foron os papas Clemente I, Vítor I e Calisto I.[9][10] Nos primeiros tres séculos da súa historia, a Igrexa organizábase en tres patriarcas, os bispos de Antioquía, con xurisdición sobre Siria, e máis tarde sobre Asia Menor e Grecia, Alexandría da xurisdición de Exipto, e Roma da xurisdición de Occidente.[11] Máis tarde os bispos de Constantinopla e Xerusalén engadíronse os patriarcas, por razóns administrativas. O Primeiro Concilio de Nicea no ano 325, considerou ao bispo de Roma como o "primus" (primeiro) entre os patriarcas, establecéndoo así nos seus cuartos, quintos e sextos canons, "seguindo a tradición antiga",[12] aínda que moitos interpretan que este título como o "primus inter pares" (primeiro entre iguais). Considerouse tamén que o patriarca de Roma posuía unha autoridade especial debido á súa relación con san Pedro, que morrera e fora sepultado nesta cidade.[13]

Igrexa católica apostólica romana

editar
Artigo principal: Igrexa católica.

A Igrexa católica apostólica romana esténdese principalmente en países do suroeste de Europa, Europa central, de América Latina, África central e Filipinas. Esta é a igrexa cristiá con maior extensión e a máis antiga das confesións cristiás, da cal se derivan outras igrexas autodenominadas católicas. O seu centro actual é a cidade-estado do Vaticano, en Roma (Italia), onde reside o Papa, quen é considerado polos católicos romanos como cabeza do colexio dos bispos, sucesor de San Pedro, Vicario de Cristo e Pastor da Igrexa. A sede papal mudouse a Aviñón, Francia, por un breve período de tempo da Baixa Idade Media.

Dogmas de Fe

editar
Artigo principal: Dogmas da Igrexa católica.

Os dogmas católicos son as crenzas esenciais que identifican e definen o credo católico fronte a outras confesións cristiás, aínda que algunhas destas crenzas son comúns a outras denominacións cristiás (e.g. Encarnación, Trindade). Para un católico o dogma é unha verdade revelada por Deus e proposta pola Igrexa para a crenza indubitable dos fieis.

Os dogmas católicos baséanse na Biblia e na tradición apostólica. Así como os hebreos tiñan a súa tradición (que foi a base de gran parte dos libros do Antigo Testamento), os católicos cren na tradición apostólica transmitida de xeración en xeración de forma escrita e oral.

Algúns dogmas esenciais do catolicismo son:

  • A Trindade de Deus (hai tres persoas divinas, non tres deuses: o Pai, o Fillo e o Espírito Santo, que forman un único Deus).
  • A Eucaristía ( o pan e o viño transformados no Corpo e o Sangue de Cristo).
  • A Inmaculada Concepción (sostén a crenza en que María, nai de Xesús, a diferenza de todos os demais seres humanos, non foi alcanzada polo pecado orixinal senón que, desde o primeiro instante da súa concepción, é dicir, do seu ser persoal, estivo libre de todo pecado).
  • A Maternidade Divina (a Virxe é a nai de Deus).

Sacramentos

editar
Artigo principal: Sacramento (relixión).

Os católicos recoñecen sete sacramentos, os cales, segundo suscitan, foron instituídos polo mesmo Xesucristo:

Sacramentos de iniciación cristiá

editar
Bautismo
editar
Artigo principal: Bautismo.
 
Bautismo católico

Nominalmente, a palabra bautizar significa «lavar», «mergullar», «introducir dentro da auga»;[14] a inmersión na auga simboliza o acto de sepultar ao catecúmeno na morte de Cristo de onde sae pola resurrección con El (cfr. Rm. 6, 3-4; Col 2, 12) como nova criatura (2 Co. 5, 17; Ga. 6, 15) (Catecismo, n. 1214).

Entre os sacramentos, ocupa o primeiro lugar porque é o fundamento de toda a vida cristiá, o pórtico da vida no espírito e a porta que abre o acceso aos outros sacramentos. Segundo o catecismo (n. 1213), polo Bautismo os cristiáns son liberados do pecado e rexenerados como fillos de Deus, chegan a ser membros de Cristo e son incorporados á Igrexa e feitos partícipes da súa misión.

  • San Paulo denomínao baño de rexeneración e renovación do Espírito Santo (it. 3, 5);
  • San León Magno compara a rexeneración do bautismo co seo virxinal de María;
  • Santo Tomé, asemellando a vida espiritual coa vida corporal, ve no bautismo o nacemento á vida sobrenatural.

A Sagrada Eucaristía culmina a iniciación cristiá. Os que foron elevados á dignidade do sacerdocio real polo Bautismo e configurados máis profundamente con Cristo pola Confirmación, participan por medio da Eucaristía con toda a comunidade no sacrificio mesmo do Señor.[15]

Cabo mencionar que, para o catolicismo romano, a Eucaristía non representa un símbolo senón que é Xesucristo mesmo co seu corpo, sangue, alma e divindade, presentes na Eucaristía. Debido a isto é chamado O Santísimo Sacramento.

Co Bautismo e a Eucaristía, o sacramento da Confirmación constitúe o conxunto dos "sacramentos da iniciación cristiá", cuxa unidade debe ser salvagardada. É preciso, pois, explicar aos fieis que a recepción deste sacramento é necesaria para a plenitude da graza bautismal (cf OCf, Praenotanda 1). En efecto, aos bautizados "o sacramento da confirmación úneos máis intimamente á Igrexa e enriquéceos cunha fortaleza especial do Espírito Santo. Desta forma comprométense moito máis, como auténticas testemuñas de Cristo, a estender e defender a fe coas súas palabras e as súas obras" (LG 11; cf OCf, Praenotanda 2)[16]

Sacramentos de curación

editar
Penitencia, chamado tamén confesión ou reconciliación
editar

De acordo co catecismo da Igrexa católica:

  • Denomínaselle sacramento de conversión porque realiza sacramentalmente a chamada de Xesús á conversión (cf Mc 1,15), a volta ao Pai (cf Lc 15,18) do que o home afastouse polo pecado.
  • Denomínase sacramento da Penitencia porque consagra un proceso persoal e eclesiástico de conversión, de arrepentimento e de reparación por parte do cristián pecador.
  • É chamado sacramento da confesión porque a declaración ou manifestación, a confesión dos pecados ante o sacerdote, é un elemento esencial deste sacramento. Nun sentido profundo este sacramento é tamén unha "confesión", recoñecemento e loanza da santidade de Deus e da súa misericordia coa persoa pecadora.
  • Chámaselle sacramento do perdón porque, pola absolución sacramental do sacerdote, Deus concede ao penitente "o perdón e a paz" (OP, fórmula da absolución).
  • Denomínaselle sacramento de reconciliación porque outorga ao pecador o amor de Deus que reconcilia: "Deixádevos reconciliar con Deus" (2 Co 5,20). O que vive do amor misericordioso de Deus está pronto a responder á chamada do Señor: "Vai primeiro a reconciliarche co teu irmán" (Mt 5,24).[17]
Unción dos enfermos (antes chamada extrema unción)
editar

Coa sagrada unción dos enfermos e coa oración dos presbíteros, toda a Igrexa enteira encomenda aos enfermos ao Señor sufrinte e é glorificado para que os alivie e sálve. Ata os anima a unirse libremente á paixón e morte de Cristo; e contribuír, así, ao ben do Pobo de Deus" (LG 11).[18]

Sacramentos de servizo á comunidade

editar

"A alianza matrimonial, pola que o home e a muller constitúen entre si un consorcio de toda a vida, ordenado pola súa mesma índole natural ao ben dos cónxuxes e á xeración e educación dos nenos, foi elevada por Cristo, o Señor á dignidade de sacramento entre bautizados "(CIC, ca. 1.055,1)[19]

A orde é o sacramento grazas a como a misión que Cristo confía nos seus apóstolos segue sendo exercida na Igrexa ata o final dos tempos. É, polo tanto, o sacramento do ministerio apostólico. Inclúe tres grados: o episcopado, o presbiterado e o diaconado.[20]

  1. A Igrexa católica recoñece ao papa como o seu líder universal, con todo as distintas Igrexas "católicas" teñen como cabeza a outras figuras e non recoñecen a autoridade papal. Exemplos son a Igrexa ortodoxa que recoñece ao patriarca de Constantinopla, e a Comuñón anglicana, que ten como cabeza ao monarca británico.
  2. É importante notar que estas Igrexas, aínda que chamadas católicas, son denominacións completamente independentes da Igrexa católica de Roma, cada unha habendo seguido un paso evolutivo distinto, e con dogmas e crenzas distintos aos da Igrexa de Roma.
Referencias
  1. McBrien, Richard P. (1994). Catholicism. HarperCollins Publishers. pp. 3–19. ISBN 978-0-060-65405-4. 
  2. Rausch, Thomas P.; Catherine E. Clifford (2003). Catholicism in the Third Millennium. Collegeville, MN, EE. UU.: Liturgical Press. ISBN 978-0-8146-5899-4. , xii.
  3. O Annuarium Statisticum Ecclesiae (ISBN 978-88-209-7928-7) indica 1,114,966,000 como número total de fieis no último día de 2005.
  4. "Number of catholics increases worldwide. 2010 "Annuario" shows growth in Asia and Africa". 2010 Annuario Pontificio. Zenit News Agency. 21 de febreiro de 2010. Arquivado dende o orixinal o 15 de xaneiro de 2013. Consultado o 22 de novembro do 2015. 
  5. Marty, Martin E., Chadwick, Henry, Pelikan, Jaroslav Jan (2000). "Christianity" in the Encyclopædia Britannica Millennium Edition. Encyclopædia Britannica Inc. The Roman Catholics in the world outnumber all other Christians combined. 
  6. Gros, Jeffrey; Eamon McManus, Ann Riggs (1998). Introduction to Ecumenism. Paulist Press. pp. 154–155. ISBN 978-0-8091-3794-7.
  7. Ray, Stephen. Upon this Rock. San Francisco, CA: Ignatius Press, 1999. p.119. Pode consultarse en Google Books.
  8. Woodhead, Linda (2004). "An Introduction to Christianity" (en inglés). Cambridge University Press. Consultado o 19 de decembro do 2015. .
  9. As primeiras listas dos Papas din que o Papa que sucedeu ao Apóstolo San Pedro foi San Lino. Eamon Duffy, Saints and Sinners: A History of the Popes (Yale Nota Bene, 2002) Apéndice A.
  10. Fr. Nicholas Afanassieff: "The Primacy of Peter" Ch. 4, páxs. 126-127 (c. 1992)
  11. "Patriarch and Patriarchate" (en inglés). Consultado o 19 de decembro do 2015. 
  12. Congar, Yves. Elgisé et papauté. Les Éditions du Cerf. 1994. ISBN 2-204-05090-3
  13. Radeck, Francisco; Dominic Radecki (2004). Tumultuous Times . St. Joseph's Media. p. 79. ISBN 978-0-9715061-0-7.
  14. Enciclopedia católica online (en castelán)
  15. Catecismo de la Iglesia Católica, 1322-1419
  16. Catecismo de la Iglesia Católica, 1285-1321
  17. Catecismo de la Iglesia Católica, 1422-1498
  18. Catecismo da Igrexa católica, 1499-1532
  19. Catecismo da Igrexa católica 1601-1666
  20. Catecismo da Igrexa católica, 1536-1600

Véxase tamén

editar

Outros artigos

editar