Vezivno tkivo povezuje stanice, tkiva i organe dajući im oblik i mehaničku potporu, služi u obrani organizma i prehrani organa. Nastaje iz mezoderma odnosno mezenhima te ektoderma neuralnog grebena na području glave i vrata. Ona su karakterizirana prisutnošću velike količine međustanične tvari u koju su uložene stanice. Međustanična tvar je proizvod stanica. Međustanična tvar je građena od osnovne tvari (proteoglikani i strukturni proteini) i vlakana (kolagena, retikulinska i elastična). Vezivna tkiva se razlikuju po konzistenciji osnovne tvari te po količini i vrsti vlakana i stanica. Stanice nastaju u samom vezivnom tkivu (dioba) ili se useljavaju iz drugih područja.

Razne vrste vezivnog tkiva.

Podjela vezivnog tkiva

uredi

Sljedeća podjela je samo jedna od brojnih koje se danas koriste:

  • Embrionalno vezivno tkivo
    • Mezenhim
  • Vezivno tkivo u užem smislu
    • Rijetko vezivno tkivo
    • Gusto vezivno tkivo
      • Neformirano
      • Formirano
    • Vezivno tkivo s posebnim svojstvima
      • Elastično tkivo
      • Masno tkivo
      • Retikularno tkivo
      • Sluzavo tkivo
      • Pigmentno tkivo
  • Potporna vezivna tkiva
    • Hrskavično tkivo
    • Koštano tkivo
  • Krv i limfa

Mezenhim je embrionalno vezivno tkivo. Ono je preteča vezivnih tkiva. Sastoji se od zvjezdolikih, pluripotentnih stanica koje su povezane svojim izdancima u trodimenzionalnu mrežu i od polutekuće (želatinozne) međustanične tvari. Blastem je nakupina mezenhimskih stanica koje su se počele diferencirati u smjeru nekog određenog tkiva ili strukture.

Rahlo vezivno tkivo ima više stanica, a manje međustanične tvari (vlakana). Stoga je rahlo vezivno tkivo nježnije građe i savitljivo. Od gustog se razlikuje po vrsti i količini stanica i međustanične tvari. Nalazi se ispod epitelnih tkiva, gradi stromu organa te je bogato krvnim žilama. Funkcija mu je prvenstveno nutritivna.

Gusto vezivno tkivo ima manje stanica, a više međustanične tvari, u prvom redu vlakana. Zato je gusto vezivno tkivo čvršće i otpornije prema djelovanju mehaničkih sila. U ljudskom tijelu prisutno je u dva oblika: neformirano i formirano. Gusto neformirano vezivno tkivo sadrži snopove kolagenih vlakana raštrkane u međustaničnoj tvari bez određenog pravilnog rasporeda. Izgrađuje retikularni sloj korijuma kože, podsluznicu probavne cijevi, čahure pojedinih organa itd. Gusto formirano vezivno tkivo sadrži pravilno raspoređena kolagena vlakna koja se suprotstavljaju silama koje djeluju na tkivo. Ova vrsta tkiva izgrađuje tetive, ligamente i fibrozne membrane. Primjer je tetiva (tendo) koja se sastoji od paralelnih snopova kolagenih vlakana koja se u bojanom preparatu vide kao crvene valovite linije. Između njih se vide jezgre tenocita - fibrocita specifičnih za tetive. Između snopova smješteno je neformirano vezivno tkivo (za razliku od kolagenih snopova) koje se naziva peritendineum internum s krvnim kapilarama. Neformirano vezivno tkivo na površini je peritendineum externum.

Masno tkivo se sastoji od masnih stanica koje u svojoj citoplazmi sadrže kapljice neutralnih masti. Bijele masne stanice sadrže svaka po jednu veliku masnu kapljicu oko koje se nalazi tanak sloj citoplazme s jezgrom. Smeđe masne stanice sadrže više sitnih masnih kapljica međusobno odvojenih citoplazmom, a jezgra je u središtu stanice. Masno tkivo koje susrećemo kod čovjeka uglavnom je bijelo masno tkivo. Njegove stanice su velike, a u svakoj se nalazi jedna velika masna kapljica koja je u parafinskim preparatima otopljena. Jezgra i citoplazma su stisnute na periferiji stanice.

Sluzavo vezivno tkivo se nalazi u pupčanom tračku i predstavlja mehaničku zaštitu krvnim žilama koje sadrži. Na njegovoj površini je epitel amniona, a sadrži pupčanu venu, dvije pupčane arterije i alantois.

Stanice vezivnog tkiva

uredi
 
Mišji fibroblasti slikani elektronskim mikroskopom s faznim kontrastom.

anafilaksije]]-ECF-A i leukotriene). Na površini sadrže specifične receptore za Imunoglobulin E i sudjeluju u alergijskoj reakciji.

 
Specijalizirano vezivno tkivo
 
Unilokularni adipociti u masnom tkivu.

Međustanična tvar vezivnog tkiva

uredi

Glikoproteini,proteoglikani i tkivna tekućina

uredi

Amorfna osnovna tvar je mješavina glikoproteina i proteoglikana koja povezuje stanice s vlaknima. Čine ju dvije osnovne vrste sastojaka:

Glikozaminoglikani su ravni polisaharidni lanci sastavljeni od disaharidnih jedinica, koje se sastoje od uronske kiseline (glukuronska ili iduronska kiselina) i heksozamina (glukozamin ili galaktozamin).

Najvažniji glikozaminoglikani su:

Proteoglikani nastaju vezanjem glikozaminoglikana na središnji bjelančevinski lanac. Prevladava ugljikohidratni dio. Vrlo su hidrofilni sa slojem vezane vode oko sebe. Strukturni glikoproteini nastaju vezanjem razgranatih ugljikohidrata na bjelančevinsku osnovu. Prevladava bjelančevinski dio. Imaju ulogu u međusobnom djelovanju susjednih stanica i prianjanju stanica uz podlogu.

Primjeri glikoproteina su:

Tkivna tekućina slična je krvnoj plazmi. U normalnim okolnostima ima je malo. Povećana je kod edema.

Vlakna međustanične tvari

uredi

Vlakna su dugi tanki polimeri bjelančevina

Tipovi kolagena su:

  • Retikulinska vlakna čine prostornu mrežu, sastoje se od kolagena tipa III povezanog s drugim tipovima kolagena, glikoproteinima i proteoglikanima. Argirofilna su. Nalaze se u glatkom mišićju, krvotvornim organima itd. Ima ih najviše tijekom embriogeneze, upala i cijeljenja rana, postepeno se zamjenjuju kolagenim vlaknima.
  • Elastična vlakna nastaju u tri uzastopne faze:

oksitalanska ((mikrofibrila), elauninska (mikrofibrile i elastin), te elastična (zrela) vlakna (elastin zauzima središnji dio vlakna uz mikrofibrile). Reagiraju na vlak rastezanjem. Elastin je otporan na kuhanje, kiseline i lužine, sadržava posebne aminokiseline dezmozin i izodezmozin.