1780-1789

decennium

De jaren 1780-1789 (van de christelijke jaartelling) zijn een decennium in de 18e eeuw.

Meerjarige gebeurtenissen

bewerken

Natuurfenomeen

bewerken
  • Een uitbarsting van de vulkaan Laki op IJsland duurt acht maanden: van juni 1783 tot februari 1784. Een groot deel van het eiland is bedekt met een metersdikke laag lava, waardoor eerst het vee en vervolgens de bevolking sterft van de honger.
  • 1783 : De vulkaan Asama barst uit.
  • Winter van 1783-1784.

Oostenrijkse Nederlanden

bewerken

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

bewerken

Noord-Amerika

bewerken
 
Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog (1775-1783)
  • 1787 : Stichting van de stad Freetown. Bevrijde zwarte slaven kunnen er zich vestigen.
  • 1788 : African Association is een Brits genootschap voor de promotie van de ontdekking van het binnenland van Afrika.

Wereldhandel en kolonies

bewerken

Wetenschap en technologie

bewerken
  • De heteluchtballon wordt op 4 juni 1783 door Joseph en Jacques Montgolfier uitgevonden. In het voorjaar van 1784 vindt een vlucht boven Ierland plaats.
  • De pianofabriek Broadwood & Sons voert vele vernieuwingen en patenten door die de piano beter maken. Het klavier wordt vergroot van 5 tot 6 octaven, de brug wordt gesplitst in een bas- en discantgedeelte, waardoor de sonore klank beter wordt, het pedaal wordt gepatenteerd.
  • Aan het begin van de jaren 80 van de 18e eeuw maakt Cugnot zijn eerste proefrit met zijn stoomwagen, de snelheid bedraagt 40 kilometer per uur en het gevaarte biedt plaats aan 4 personen.
  • De Zwitserse schei- en werktuigkundige Aimé Argand begint in 1781 met de ontwikkeling van de Argandse lamp om een nagenoeg rookloze, roetvrije verbranding van de lampolie mogelijk te maken. Hij krijgt er in 1784 in Engeland een patent voor toegewezen.
  • Tussen 1780 en 1788 geeft Pierre-Alexandre Du Peyrou de complete werken uit van Jean-Jacques Rousseau.
  • De vondst van Mosasaurus draagt zo, net als de in 1784 gevonden en nog veel vreemdere Pterodactylus, bij aan het langzaam ontstaan van de hypothese dat dieren op natuurlijke wijze zouden kunnen uitsterven, indertijd een ongebruikelijke en radicale gedachte.
  • Hobby-astronoom William Herschel ontdekt de planeet Uranus. Hij bewijst het bestaan van de infrarode stralen, die buiten het zichtbare spectrum liggen. Hij staat ook bekend als de ontdekker van het feit dat de zon onderdeel is van de Melkweg, een platte schijf van sterren, 800 dubbelsterren en 2500 nevels.
  • De Italiaanse arts Luigi Galvani probeert met zijn kikkerproeven het bestaan van "dierlijke elektriciteit" aan te tonen en legt zonder het te weten de basis voor de uitvinding van de batterij.

Sociaal

bewerken
  • In Parijs sticht Valentin Haüy de eerste blindenschool ter wereld. De leerlingen leren er lezen door middel van voelbare letters. Ook kunnen ze zich bekwamen in een ambacht.

Kunst en cultuur

bewerken
Mode
  • De Duitse muts of luifelmuts. De bol is van batist, de rand van tule of kant.
  • cricket is uitgegroeid tot een van de favoriete sporten van de Britse aristocratie. De Londense elite stoort zich echter aan het feit dat hun wedstrijden op een grasveld bij White Conduit Club in Islington door Jan en alleman kunnen worden gadegeslagen. In 1786 vragen enkele edelen aan Thomas Lord om een nieuw terrein te vinden. Lord zorgt voor een cricketveld op een nieuwe locatie: de eerste locatie van Lord's Cricket Ground.

Voeding

bewerken
  • Omstreeks 1780 ontdekken de tuinman Chambry en anderen dat het klimaat in ondergrondse steengroeven zeer geschikt is voor de champignonteelt.

Belangrijke personen

bewerken

Overleden

bewerken


Zie de categorie 1780s van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.