Bisschoppensynode

Een bisschoppensynode is een gremium in de Katholieke Kerk dat door paus Paulus VI op 15 september 1965 werd opgericht in zijn motu proprio Apostolica Sollicitudo.

Een bisschoppensynode is een overlegorgaan, enerzijds tussen de paus en de bisschoppen, en anderzijds tussen de bisschoppen onderling, waarbij met uitgenodigde specialisten - over belangrijke zaken die de gehele wereldkerk aangaan - kan gediscussieerd worden. Een bisschoppensynode dient de collegialiteit met de paus en tussen de bisschoppen onderling te bevorderen zoals gewenst door het Tweede Vaticaans Concilie.

Overigens was Paulus VI met Apostolica sollicitudo de concilievaders voor. Binnen het Concilie heerste een opvatting dat er een synode moest komen die het medebestuur over de Kerk zou krijgen. Paulus vond dat te ver gaand en vaardigde dit motu proprio uit, vooruitlopend op de besluitvorming van het Concilie.[1]

Er worden drie soorten bisschoppensynoden onderscheiden:

  • de Gewone;
  • de Buitengewone, bijvoorbeeld per continent gehouden in de aanloop tot het jubeljaar 2000;
  • de Bijzondere, zoals die voor Nederland, gehouden in 1980.

Vanaf de derde Gewone Bisschoppensynode schrijft de paus een zogenaamde Postsynodale Apostolische Exhortatie, waarin hij de beraadslagingen beschrijft en op basis van de aanbevelingen van de synode zijn conclusies, aangaande de onderwerpen van de synode, aan de wereldkerk bekendmaakt. Deelnemers aan de gewone synode worden door de nationale bisschoppenconferenties aangewezen, waarbij het aantal afgevaardigden afhangt van de omvang van de conferentie. Zo hebben de Verenigde Staten vier afgevaardigden, en België en Nederland elk een. Overigens dient de paus de voordracht van de bisschoppenconferenties nog goed te keuren.[2]

Een zogenoemde synoderaad bereidt en zit de synoden voor. Hij volgt ook de uitwerking ervan. Deze synoderaad bestaat uit bisschoppen welke door de vorige synode zijn aangeduid en vervolgens door de paus zijn benoemd. Daarnaast is er een secretariaat, met momenteel (2021) kardinaal Mario Grech als secretaris-generaal. Sinds 6 februari 2021 is voor het eerst een van de plaatsvervangend secretarissen een vrouw: Zuster Nathalie Becquart.[3]

Lijst van gehouden bisschoppensynoden

bewerken
Nr. Jaar Datum Soort Thema Paus
1 1967 29 sep - 29 okt 1e gewone Behoud en versterking van het katholiek geloof  
Paulus VI
2 1969 11 sep - 28 okt 1e buitengewone Collegialiteit van bisschoppen en paus en over de relatie van bisschoppenconferenties met de paus en met de individuele bisschoppen
3 1971 30 sep - 6 nov 2e gewone Het ministeriële priesterschap en de rechtvaardigheid in de wereld
4 1974 27 sep - 26 okt 3e gewone Evangelisatie van de hedendaagse wereld
5 1977 30 sep - 29 okt 4e gewone Catechese in onze tijd
6 1980 14 jan - 31 jan 1e bijzondere, voor Nederland Over de pastorale situatie in Nederland  
Johannes Paulus II
7 1980 26 sep - 25 okt 5e gewone Het christelijk gezin (exhortatie Familiaris Consortio)
8 1983 29 sep - 23 okt 6e gewone Boete en verzoening in de missie van de Kerk
9 1985 24 nov - 8. dec 2e buitengewone De twintigste verjaardag van de sluiting van het Tweede Vaticaans Concilie
10 1987 1 okt - 30 okt 7e gewone De roeping en de missie van de leken in de Kerk en in de wereld
11 1990 30 sep - 28 okt 8e gewone De vorming van priesters onder de huidige omstandigheden
12 1991 28 nov - 14 dec 2e bijzondere, 1e voor Europa "Opdat we getuigen mogen zijn van Christus die ons vrij heeft gemaakt"
13 1994 10 apr - 8 mei 3e bijzondere, 1e voor Afrika De Kerk in Afrika en haar missie in de evangelisatie naar het jaar 2000 "Gij zult mijn getuigen zijn" (Hand. 1, 8)
14 1994 2 okt - 29 okt 9e gewone Het religieuze leven en zijn rol in de Kerk en de wereld
15 1995 26 nov - 14 dec 4e bijzondere, voor Libanon Christus onze hoop: vernieuwd door Zijn geest, in solidariteit getuigenis geven van Zijn liefde
16 1997 16 nov - 12 dec 5e bijzondere, voor Amerika Ontmoeting met de levende Jezus Christus: de weg van omkeer, gemeenschap en solidariteit met Amerika
17 1998 19 apr - 14 mei 6e bijzondere, voor Azië Jezus Christus de Redder en Zijn missie van liefde en dienst in Azië: "Opdat zij leven mogen hebben en dat ze het in overvloed hebben" (Joh. 10, 10)
18 1998 22 nov - 12 dec 7e bijzondere, voor Oceanië Jezus Christus en de volkeren van Oceanië: Zijn weg gaan, de Waarheid vertellen, Zijn leven leiden
19 1999 1 okt - 23 okt 8e bijzondere, 2e voor Europa Jezus Christus, levend in Zijn Kerk, bron van hoop voor Europa
20 2001 30 sep -27 okt 10e gewone De bisschop: dienaar van het evangelie van Jezus Christus als hoop voor de wereld
21 2005 2 okt - 29 okt 11e gewone Eucharistie: bron en hoogtepunt van het leven en de missie van de Kerk  
Benedictus XVI
22 2008 5 okt - 26 okt 12e gewone Het Woord van God in het leven en de zending van de Kerk
23 2009 4-25 okt 9e bijzondere, 2e voor Afrika De Kerk in Afrika in dienst van de verzoening, rechtvaardigheid en vrede
24 2010 10-24 okt 10e bijzondere, 1e voor Midden-Oosten Katholieke kerk in het Midden-Oosten, gemeenschap en getuigenis
25 2012 7 okt - 28 okt 13e gewone Nieuwe evangelisatie voor het overdragen van het christelijk geloof
26 2014 5 okt - 19 okt 3e buitengewone De pastorale uitdagingen van het gezin in de context van de evangelisatie[4][5]
27 2015 4-25 okt 14e gewone De roeping en de missie van het gezin in de Kerk en de moderne wereld  
Franciscus
2023 4-29 okt 16e gewone Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio [6][noot 1] Franciscus

Secretaris-generaal

bewerken
Secretaris-generaal van de Bisschoppensynode
1967 - 1979 Władysław Rubin
1979 - 1985 Jozef Tomko
1985 - 2004 Jan Schotte
2004 - 2013 Nikola Eterović
2013 - 2020 Lorenzo Baldisseri
2020 - heden Mario Grech

Zie ook

bewerken