Chinees Nieuwjaar

Chinese feestdag

Chinees Nieuwjaar, ook bekend als het Lentefestival of Lentefeest, is de belangrijkste van de Chinese feestdagen.

Chinees Nieuwjaar
Naam (taalvarianten)
Vereenvoudigd 春节
Traditioneel 春節
Pinyin Chūnjíe
Jyutping (Standaardkantonees) ceon1 zit3
Engels spring festival
Standaardkantonees Tsún Chìet
HK-romanisatie (Standaardkantonees) Tsun Jit
Yale (Standaardkantonees) cheun1 jit3
Hongkong-Hakka cun1 ziet7
Meixianhua chun1 ziet7
Peng'im (Chaozhouhua) chung1 joit4
Minnanyu chhun-chat
Mindong Chŭng-cáik
Letterlijke vertaling lente feest
Andere benamingen 农历新年
Chinees Nieuwjaar
Naam (taalvarianten)
Vereenvoudigd 过年
Traditioneel 過年
Pinyin guò nián
Jyutping (Standaardkantonees) gwo3 nin4
Engels Chinese new year
Standaardkantonees Kwóh Nìen
Yale (Standaardkantonees) gwo3 nin4
Hongkong-Hakka go5 ngien2
Meixianhua gwo5 ngian2
Peng'im (Chaozhouhua) gue3 ni5
Minnanyu kò-nî
Letterlijke vertaling het jaar voorbij gaan
Chinees Nieuwjaar
Naamgeving in Volksrepubliek China
(taal-varianten)
Mongools ?
Koreaans 설날
Miao ?
Thais ตรุษจีน
Vietnamees Tết
Chinese nieuwjaarsversieringen in Chinatown Londen
Chinees Nieuwjaar in Manchester

Beschrijving

bewerken

Chinees Nieuwjaar wordt gevierd op de eerste tot en met de vijftiende dag van de eerste maand van de Chinese kalender. De eerste dag is de dag waarop de tweede (soms de derde) nieuwe maan na het winter-solstitium plaatsvindt. Niet alleen in China en Taiwan, maar ook in veel Chinatowns in de wereld wordt het gevierd. Tegelijkertijd vieren andere Oost-Aziaten, zoals Koreanen en Vietnamezen hun nieuwjaar. Ook Mongolen en Tibetanen (losar) vieren het op dezelfde datum.

Niet iedere nieuwjaarsdag valt op de tweede nieuwe maan na de winterwende. Nieuwjaar valt op de derde nieuwe maan wanneer er een elfde of twaalfde maand voor het nieuwe jaar valt.

Het Chinees Nieuwjaar wordt traditioneel gevierd met de drakendansen en leeuwendansen. De Chinese nieuwjaarsperiode eindigt met het lantaarnfeest, op de vijftiende dag van het nieuwe jaar. Tijdens de nieuwjaarsperiode verblijft men bij familie en bezoekt men familie, vrienden en/of kennissen in de buurt of in hun jiaxiang. Dit leidt tot grote migratiestromen. Ook liggen vele fabrieken aan de Chinese kustprovincies een week stil.[1] Ook gaat men vaak samen eten. Steeds vaker komt het voor dat families in een restaurant eten op de avond voor het nieuwe jaar. Het niet bij familie kunnen zijn met Nieuwjaar wordt als bijzonder jammer beschouwd, te vergelijken met het moeten overslaan van Kerstmis in het westen. Men probeert dan ook altijd om bij familie te kunnen zijn. De Chinese staatstelevisie zendt ieder jaar een festival uit met zang, dans, circusnummers en cabaret.

Volgens legenden was Nian (net als het Chinese woord voor 'jaar' uitgesproken als [njen]) een mensetend roofdier in het oude China, dat ongemerkt huizen kon binnendringen. Heel het jaar verbleef Nian in de diepe zee en kwam alleen bij de overgang van Oud- op Nieuwjaar tevoorschijn. Al gauw leerden de Chinezen dat Nian gevoelig was voor hard lawaai en de kleur rood, en zij verdreven hem met explosies, vuurwerk, Chinese leeuwen en veelvuldig gebruik van de kleur rood in het huis. Deze gebruiken leidden tot de eerste nieuwjaarsvieringen.

Regionale cultuur

bewerken

In provincie Guangdong gaat men op de derde dag van het nieuwe jaar niet op familiebezoek (bainian), omdat ruzie op de loer ligt op deze dag.

In Guangzhou (vroeger Kanton) wordt het volgende volkswijsje gezongen: "Op de 1e dag gaan mensen offeren aan de goden, op de 2de dag gaan mensen offeren aan mensen (bainian), op de 3de dag is het de dag der arme geesten, op de 4de dag bedelt men om rijst, op de 5de en 6de dag is het echt Nieuwjaar, op de 7de dag gaat men op zoek naar de Lente;
Op de 8e dag komt acht niet terug, op de 9de dag zijn negen hoofden leeg, op de 10de dag slaat men de Lente, op de 11de dag slaat men de zo(o)n terug in huis, op de 12de dag bouwen ze het lantaarnpodium, op de 13de dag gaan de mensen met lampionnen aan de slag, op de 14de dag branden de lampionnen, op de 15de dag bidt men bij de brandende lampionnen, het jeugdige plukken en zo de honderd ziektes te verdrijven."

Nieuwjaarsvoedsel

bewerken

Festiviteiten

bewerken
  • Een nieuwe afbeelding van de Keukengod ophangen
  • nieuwjaarstekening ophangen
  • duilian/chunlian schrijven en opplakken, zie ook Het verhaal van het jaar
  • Chinese papierknipsels opplakken
  • zich wassen met gekookt water van pomelobladeren
  • rode lampionnen ophangen
  • 2 of 3 dagen voor Nieuwjaar een grondige schoonmaakbeurt
  • wierook branden voor de voorouders, boeddha's, bodhisattva's en goden
  • bainian
  • Caishen verspreiden
  • yashuiqian 壓歲錢
  • met de hele familie gezamenlijk aan een tafel eten 阖家团聚
  • nieuwjaarsbloemen kopen
  • vuurwerk aansteken om kwade geesten te verjagen
  • trommels en gongs slaan
  • leeuwendans in straten van winkeliers
  • drakendans op pleinen
  • geen schoenen kopen op de eerste tot derde dag van het nieuwe jaar
  • geen messen en scharen gebruiken op de eerste tot derde dag van het nieuwe jaar
  • niet schoonmaken en wassen op de nieuwjaarsdag
  • nieuwe kleren aantrekken
  • op de derde dag van het nieuwe jaar gaan getrouwde vrouwen op bezoek bij hun eigen vader en moeder
  • Caishen verwelkomen op de vijfde dag van het nieuwe jaar

Goden die tijdens Chinees Nieuwjaar worden vereerd

bewerken

Data van het Chinese Nieuwjaar

bewerken
  Zie Chinese astrologie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De data van het Chinese Nieuwjaar van 1996 tot 2031 (in de gregoriaanse kalender) staan hieronder aangegeven met pinyin-romanisatie voor de aardse takken geassocieerd met dieren, wat niet hun vertalingen zijn.

Dier Tak Data[2]
Rat Zi 19 februari 1996 7 februari 2008 25 januari 2020
Os Chou 7 februari 1997 26 januari 2009 12 februari 2021
Tijger Yin 28 januari 1998 14 februari 2010 1 februari 2022
Konijn Mao 16 februari 1999 3 februari 2011 22 januari 2023
Draak Chen 5 februari 2000 23 januari 2012 10 februari 2024
Slang Si 24 januari 2001 10 februari 2013 29 januari 2025
Paard Wu 12 februari 2002 31 januari 2014 17 februari 2026
Geit Wei 1 februari 2003 19 februari 2015 6 februari 2027
Aap Shen 22 januari 2004 8 februari 2016 26 januari 2028
Haan You 9 februari 2005 28 januari 2017 13 februari 2029
Hond Xu 29 januari 2006 16 februari 2018 3 februari 2030
Varken Hai 18 februari 2007 5 februari 2019 23 januari 2031
bewerken
Zie de categorie Chinese New Year van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.