Demokratesch Partei

politieke partij in Luxemburg

De Demokratesch Partei (Nederlands: Democratische Partij, afgekort DP) is een Luxemburgse liberale politieke partij die opgericht werd op 24 april 1955. Na de christendemocratische CSV en de sociaaldemocratische LSAP is het traditioneel de derde grootste partij van Luxemburg.

Demokratesch Partei
Logo
Personen
Partijleider Lex Delles
Zetels
Zetels in de Kamer van Afgevaardigden
14 / 60
Zetels in het Europees Parlement
2 / 6
Zetels in gemeenteraden
108 / 600
Geschiedenis
Opgericht 1955
Algemene gegevens
Actief in Luxemburg
Richting Centrum tot centrumrechts
Ideologie Liberalisme,
Sociaal-liberalisme
Website www.dp.lu
Portaal  Portaalicoon   Politiek

De partijleider van de DP is tevens partijvoorzitter. Sinds 2022 is dit Lex Delles.

Geschiedenis

bewerken

De DP werd in haar huidige vorm opgericht in 1955 en komt voort uit de Ligue Libérale (LL) die tussen 1904 en 1925 bestond. Uit de linkervleugel van de LL ontstond in 1932 de Radicaal-Liberale Partij, die na de Tweede Wereldoorlog verderging als Groupement Patriotique et Démocratique (GPD). In 1955 nam de partij haar huidige naam aan.

De DP maakte door de jaren heen deel uit van verschillende Luxemburgse regeringen en regeerde vaak met de christendemocratische CSV (met name in de kabinetten onder Pierre Werner). Van 1974 tot 1979 leverde de DP met Gaston Thorn voor het eerst de premier.

Tussen 1999 en 2004 was de DP de op één na grootste partij in de Kamer van Afgevaardigden met 15 van de in totaal 60 zetels. Gedurende die periode vormde de partij wederom een coalitieregering met de CSV. Bij de parlementsverkiezingen van 2004 verloor de DP vijf zetels en kon als gevolg daarvan geen deel meer uitmaken van de Luxemburgse regering. De CSV ging nu een coalitie aan met de Lëtzebuerger Sozialistesch Aarbechterpartei (LSAP).

Na negen jaar in de oppositie kwamen de liberalen bij de verkiezingen van 2013 sterk terug. DP-leider Xavier Bettel vormde een driepartijencoalitie met de LSAP en Déi Gréng (De Groenen) en was gedurende tien jaar premier. In 2019 werd de DP bij de Europese Parlementsverkiezingen in Luxemburg voor het eerst de grootste partij. Sindsdien heeft de partij twee afgevaardigden in het Europees Parlement.

Het traditionele bolwerk van de DP is de hoofdstad Luxemburg: de partij levert meestal de Buergermeeschter (burgemeester) van deze stad. De jongerenafdeling van de partij is de Jeunesse Démocrate et Libérale du Luxembourg (JDL).

Ideologie

bewerken

De Democratische Partij (DP) is een liberale partij, die steun trekt van zelfstandigen, het bedrijfsleven en de stedelijke hogere middenklasse. Net als andere West-Europese liberale partijen pleit het voor een mix van fundamentele sociale wetgeving en minimale betrokkenheid van de overheid in de economie. De partij staat voor een sterke NAVO en verdedigt het idee van een seculiere staat waarin religie geen enkele rol mag spelen in het openbare leven.

Verkiezingsuitslagen

bewerken

De DP (vóór 1955 de GPD) behaalde sinds 1945 de volgende resultaten bij de Luxemburgse parlementsverkiezingen:

Luxemburgse parlementsverkiezingen
Jaar Stemmen % Plaats Zetels Positie
1945 366.860 18,0 3e 9 / 51 Regeringscoalitie
1948 97.415 11,6 3e 9 / 51 Regeringscoalitie
1951 215.511 20,9 3e 8 / 52 Oppositie
1954 255.522 12,3 3e 6 / 52 Oppositie
1959 448.387 20,3 3e 11 / 52 Regeringscoalitie
1964 280.644 12,2 3e 6 / 56 Oppositie
1968 430.262 18,0 3e 11 / 56 Regeringscoalitie
1974 668.043 23,3 3e 14 / 59 Regeringscoalitie
1979 648.404 21,9 3e 15 / 59 Regeringscoalitie
1984 614.627 20,4 3e 14 / 64 Oppositie
1989 498.862 17,2 3e 11 / 60 Oppositie
1994 548.246 19,3 3e 12 / 60 Oppositie
1999 632.707 22,4 2e 15 / 60 Regeringscoalitie
2004 460.601 16,1 3e 10 / 60 Oppositie
2009 432.820 15,0 3e 9 / 60 Oppositie
2013 597.879 18,3 3e 13 / 60 Regeringscoalitie
2018 597.080 16,9 3e 12 / 60 Regeringscoalitie
2023 703.833 18,7 3e 14 / 60 Regeringscoalitie

De DP behaalde sinds 1979 de volgende resultaten bij de Europese parlementsverkiezingen:

Europese Parlementsverkiezingen
Jaar Stemmen % Plaats Zetels
1979 274.307 28,1 2e 2 / 6
1984 218.481 22,1 3e 1 / 6
1989 198.254 19,9 3e 1 / 6
1994 190.977 18,8 3e 1 / 6
1999 207.379 20,5 3e 1 / 6
2004 162.064 14,9 4e 1 / 6
2009 210.107 18,7 3e 1 / 6
2014 173.255 14,8 3e 1 / 6
2019 268.910 21,4 1e 2 / 6

Partijleiders

bewerken
bewerken