Gouden Bocht

meest prestigieuze deel van de Herengracht in Amsterdam
(Doorverwezen vanaf Gouden Bocht (Amsterdam))
Dit artikel gaat over een deel van Amsterdam. Het schilderij Gezicht op de Gouden Bocht in de Herengracht wordt kortweg ook als Gouden Bocht aangeduid.

De Gouden Bocht is het meest prestigieuze deel van de Herengracht in Amsterdam, tussen de Leidsestraat en de Vijzelstraat. Dit gedeelte maakt deel uit van de zogenaamde Vierde Uitleg, het laatste deel van de Uitleg van Amsterdam. In de bocht aan weerszijden van de Nieuwe Spiegelstraat woonden de rijkste Amsterdammers.

Gouden Bocht in 2008
De bocht van de Herengracht van Gerrit Adriaensz. Berckheyde (1685)
Gouden Bocht in 1882

Geschiedenis

bewerken

Tot 1663 liep de Herengracht tot de huidige Leidsegracht. Vanaf dat jaar werd de Amsterdamse grachtengordel uitgebreid. De grond werd onteigend en de Herengracht werd verlengd. Ter hoogte van de Nieuwe Spiegelstraat kreeg de Herengracht een knik. Doordat de drie grachten hier wat verder uit elkaar werden gelegd, waren de kavels aan de zuidzijde dieper. De percelen zijn verkocht tussen 1664 en 1668. De burgemeesters bevorderden de aankoop van dubbele kavels. Op deze grote kavels lieten welgestelden statige woonhuizen, o.a. door Adriaan Dortsman en Philips Vingboons bouwen met classicistische gevels, bordessen, marmeren gangen, gestuukte plafonds (Jan van Logteren), plafondstukken (Gerard de Lairesse, Jacob de Wit en Isaac de Moucheron), beschilderd behang (Jurriaan Andriessen), barokke tuinen met beelden en tuinhuizen, en stallen en pak- en koetshuizen aan de Keizersgracht of Reguliersdwarsstraat.

In de Gouden Bocht bevinden zich een aantal bijzondere panden. Het Huis de Neufville (1731), Herengracht 475, wordt ook wel het mooiste Huis aan de Bocht genoemd. Op Herengracht 466, op de hoek van de Nieuwe Spiegelstraat, was van 1858 tot 1926 het kantoor van de Nederlandsche Handel-Maatschappij gevestigd. Op de andere hoek (Herengracht 464) bevond zich het kantoor van voormalig advocaat Bram Moszkowicz. In de Gouden Bocht zijn thans veelal kantoren van banken en levensverzekeringsmaatschappijen gevestigd.

Er zijn ook diverse uitgeverijen en culturele instellingen, zoals het Goethe Instituut, het Kattenkabinet (bel-etage van Herengracht 497) en Prins Bernhardfonds in het pand Herengracht 476 (Huis De Vicq). In het pand nr. 458 was van 1927 tot 1940 de handelszaak van kunsthandelaar Jacques Goudstikker gevestigd. Een enkel pand wordt bewoond door particulieren; de horeca is nauwelijks vertegenwoordigd. Net buiten de Gouden Bocht vallen de huizen van Hermanus Angelkot jr, Gerrit Hooft (1687-1767), Paulus Godin en Constantin Ranst.

Verschillende bewoners in de 17e en 18e eeuw

bewerken

Nummer 465 is gebouwd in 1726 voor koopman Thomas Slicher met een aansluitende stal aan de Reguliersdwarsstraat.

 
Pentekening door Berckheyde van de Gouden Bocht
 
Pentekening door Berckheyde van de Gouden Bocht

Latere bewoners

bewerken
bewerken

Literatuur

bewerken
  • Hans Tulleners De Gouden Bocht; 21 monumenten aan de Amsterdamse Herengracht (1989)
  • Stichting ITARR/ARRS 'De Gouden Bocht van Amsterdam' ISBN 90-810694-1-1 (2006)