Koninklijke Nederlandsche Schaatsenrijders Bond

De Koninklijke Nederlandsche Schaatsenrijders Bond (KNSB) is een Nederlandse schaatsorganisatie, opgericht op 17 september 1882. De organisatie overkoepelt de diverse schaatsdisciplines in Nederland, waaronder volgens de KNSB zelf[1]: inlineskaten, kunstrijden, langebaan/kortebaan, marathon, schoonrijden, shorttrack en schaatsen op natuurijs. Bij de bond zijn ongeveer 760 schaatsverenigingen en 8 gewesten aangesloten. Het kantoor van de KNSB was tot december 2012 gevestigd in de gemeente Amersfoort. Daarna werd de huidige vestiging in Utrecht in gebruik genomen.

Koninklijke Nederlandsche Schaatsenrijders Bond
(KNSB)
Sport Inline-skaten
       Kortebaanschaatsen
Kunstschaatsen
Langebaanschaatsen
       Marathonschaatsen
       Schoonrijden
Shorttrack
Algemene gegevens
Zetel Mississippidreef 153
3565 CE Utrecht
Land Vlag van Nederland Nederland
Geschiedenis
Oprichtingsdatum 17 september 1882
Structuur
Wereldbond ISU
Olympisch comité NOC*NSF
Website
Portaal  Portaalicoon   Sport
Schaatsen

Geschiedenis

bewerken

Na de voorbereidende vergadering op 25 juni te Utrecht vond de Constituerende vergadering van de Nederlandsche Schaatsenrijdersbond plaats op 17 september 1882 in het Odeon te Amsterdam op initiatief van diverse ijsverenigingen en ijsclubs uit die tijd. Aanwezig bij de oprichtingsvergadering waren vertegenwoordigers van de Amsterdamse IJsclub, de Amsterdamsche Skating club, de IJsvereniging Groningen, de IJsclub voor Haarlem en Omstreken, de IJsvereniging Heerenveen (later Thialf), IJsclub Kralingen en Omstreken, de IJsclub te Leeuwarden, de Leidse studenten IJsclub uit Leiden, de Vereeniging voor Volksvermakelijkheden te Steenwijk en de IJsclub Winsumer IJsbaan.[2] Tot leden van het eerste bestuur werden voorgedragen:

  • M.J. Waller, voorzitter, vertegenwoordiger van de Amsterdamsche Skating club
  • mr. S. Salverda, vice-voorzitter, vertegenwoordiger van de IJsclub te Leeuwarden
  • J.J. van Vollenhoven, penningmeester, vertegenwoordiger van de IJsclub Kralingen en Omstreken
  • J. van Buttingha Wichers, eerste secretaris, vertegenwoordiger van de Leidse studenten IJsclub
  • G. baron de Salis, tweede secretaris
  • mr. M. Mzn. van Heloma, commissaris, vertegenwoordiger van de IJsvereniging Heerenveen
  • H.J. Diephuis, commissaris

In de eerste Algemene Vergadering van de bond, op 3 december 1882, vond de benoeming van de voorgedragen personen tot het officiële bestuur plaats, met uitzondering van de heer Diephuis. Vanaf het begin heeft de bond zich in haar toen vastgestelde statuten o.a. ten doel gesteld om:

  • het schaatsenrijden te bevorderen en aan te moedigen;
  • het organiseren van internationale wedstrijden op schaatsen in Nederland;
  • het deelnemen aan internationale wedstrijden op schaatsen in het buitenland.

Koninklijk

bewerken

In 1900 aanvaardde koningin Wilhelmina het beschermvrouwschap van de bond, mogelijk geïnspireerd door haar halfbroer Prins Alexander van Oranje-Nassau (1851-1884), die nauwe banden had met de Engelse schaatsbond, de National Skating Association of Great-Britain te Grantchester, waar een challenge-cup naar hem vernoemd was. Ter ere van het 40-jarige bestaan in het najaar van 1922 verleende koningin Wilhelmina het predicaat koninklijk aan de bond. Burgemeester Lucas Bolsius van Amersfoort overhandigde in 2011 op het bondsbureau namens de koningin Beatrix een document met de toezegging dat de bond tot 2036 koninklijk blijft.

Structuur

bewerken

De KNSB kent 8 gewesten, namelijk:

Deze gewesten staan niet direct onder leiding van de KNSB, maar ze moeten zich wel aan de gestelde regels houden. In de algemene ledenvergadering (de ledenraad) worden beleidsplannen van het Bestuur goedgekeurd. Binnen de KNSB bestaan 8 zogenaamde secties:

Aan het hoofd van elke discipline (sectie) staat het sectiebestuur, dat verantwoordelijk is voor het goed verlopen van wedstrijdactiviteiten binnen de desbetreffende discipline.

Ledenraad

bewerken

De bondsraad bestaat uit een vertegenwoordiger van elk gewest en sectiebestuur. Deze raad is het adviesorgaan voor de Algemene Ledenvergadering. Zij beoordeelt het jaarplan, begroting, jaarverslag, jaarrekening en de reglementswijzigingen. Het algemeen bestuur kan voor uitvoering van bepaalde taken commissies benoemen, waaronder op dit moment een medische commissie. Voor de Olympische disciplines Langebaan en Shortrack is er tevens een Topsportcommissie, benoemd door het bestuur. De taak van deze commissies is met name beleidsvoorbereidend en uitvoerend.

Op 5 november 2015 liet de KNSB weten flink te zullen gaan bezuinigen vanwege teruglopende sponsorgelden en subsidies waardoor vijftien medewerkers op het bondsbureau vertrokken[3]. Daarbij is er in 2014/2015 en 2015/2016 ruim 3,5 miljoen euro bespaard op de eigen organisatie om de begroting in twee jaar terug te brengen van 16,5 miljoen naar 12 miljoen euro. Daarnaast werkt de KNSB met een sterk verlaagd premiestelsel (van 1,2 naar 0,6 miljoen euro) en een nieuw licentiemodel voor professionele schaatsteams. De teams moeten 100.000 euro voor een minder waardevolle licentie neertellen en er gaat een streep door de bijdrage van 200.000 euro voor talentontwikkeling bij de gewesten. De ledenraad gaat zich nu buigen over de voorstellen die zijn afgewezen door de partijen[4]. Met de convenantgroep volgde intensief overleg, maar het struikelpunt op 25 oktober 2016 in de onderhandelingen was echter de contractperiode die de KNSB maar voor één jaar wil vastleggen, maar de partijen ook in het olympisch seizoen 2017-2018[5].

Voorzitter

bewerken

Op 31 maart 2009 werd bekendgemaakt dat oud-vakbondsman Doekle Terpstra is voorgedragen als nieuwe voorzitter van de KNSB. Op 27 juni 2009 werd hij formeel door het bondscongres gekozen. Tijdens zijn voorzitterschap moest in samenspraak met de NOC*NSF geadviseerd worden over een nieuwe schaatshal, in de vorm van een Centrum voor Topsport en Onderwijs, waar als enige in Nederland grote internationale schaatstoernooien gehouden mogen worden. Uit de plannen voor de Icedôme in Almere, Thialf in Heerenveen en Transportium bij Zoetermeer, werd gekozen voor de locatie in Flevoland. In 2013 kwam hij onder vuur te liggen, mede omdat de schaatsbond niet meer de organisatie op zich wilde nemen van een wereldbekerwedstrijd in Heerenveen, die daardoor naar Astana in Kazachstan verplaatst werd. Op 28 augustus 2013 besloot de ledenraad unaniem het vertrouwen in hem uit te spreken. Dit kwam op kritiek te staan van Sven Kramer, lid van die raad maar bij de stemming niet aanwezig, die het omschreef als een gemiste kans om hem weg te sturen. Terpstra noemde de kritiek van Kramer "een kampioen onwaardig". Desondanks vroeg hij de volgende dag de ledenraad in een open brief hem per direct te ontslaan als voorzitter. Op 3 september 2013 werd hij formeel ontslagen.

Categorieën

bewerken

Schaatsers worden bij langebaan, marathonschaatsen en shorttrack door de KNSB ingedeeld in verschillende categorieën op basis van leeftijd. Als peildatum voor leeftijden geldt 1 juli voorafgaande aan het betreffende schaatsseizoen. De indeling is als volgt:

  • Pupillen F: t/m 7 jaar
  • Pupillen E: 8 jaar
  • Pupillen D: 9 jaar
  • Pupillen C: 10 jaar
  • Pupillen B: 11 jaar
  • Pupillen A: 12 jaar
  • Junioren C: 13 en 14 jaar
  • Junioren B: 15 en 16 jaar
  • Junioren A: 17 en 18 jaar
  • Neo-Senioren: 19 t/m 22 jaar
  • Senioren: 23 t/m 38 jaar
  • Masters: 39 jaar en ouder

In het inline-skaten zijn de wedstrijdcategorieën ingedeeld op basis van leeftijd. Het geboortejaar is bepalend voor de wedstrijdcategorie waarin je het wedstrijdseizoen gaat uitkomen. Als peildatum voor leeftijden geldt 1 januari voorafgaande aan het betreffende inline-skate-seizoen.

  • Pupillen 4: 6 jaar en jonger
  • Pupillen 3: 7 en 8 jaar
  • Pupillen 2: 9 en 10 jaar
  • Pupillen 1: 11 en 12 jaar
  • Cadetten: 13 en 14 jaar
  • Junioren B: 15 en 16 jaar
  • Junioren A: 17 en 18 jaar
  • Senioren: 19 t/m 39 jaar
  • Masters: 40 jaar en ouder

Ereleden

bewerken

In haar begin periode is er veel werk verzet door de bestuursleden. In die periode werden de volgende bestuursleden tot Erelid benoemd tijdens de Algemene Vergadering (AV) van de Bond:

H. Kolff, in de AV van 1892. E.L. Graaf van Limburg Stirum, in de AV van 1893. Mr. B. van Eeten, in de AV van 1904.

Het huidige KNSB Erelidmaatschap betreft een onderscheiding van de KNSB zoals beschreven in de statuten van de KNSB onder artikel 20[6] Tot op heden zijn er de volgende Nederlandse (kunst)schaats(st)ers onderscheiden tot erelid:[7]

Ledenaantallen

bewerken

Hieronder de ontwikkeling van het ledenaantal en het aantal verenigingen:[8]

Jaar Ledenaantal Verenigingen
2019 643
2018 649
2017 40.265   652
2016 35.685   660
2015   34.387*   683
2014  80.341   710
2013  95.810   727
2012  91.539   724
2011 118.680   734
2010  73.427   729
2009  43.432   740
2008  56.902   740
2007 149.920   738
2006 152.384   729
2005 161.673   756
2004 164.111   755
2003 170.701   741
2002 168.532   757
2001 758
1999 162.696   767
1996 153.281   758
1993 146.796  
1990 138.974  
1987 141.293  
1984 134.988  
1981 111.652  
1978 160.000  
1969 182.075  
1950 144.360  
1930  30.000  
1910  17.000    
1907 27
1906 26
1905 25
1904 24
1903 24
1902 24
1901 24
1900 29
1899 27
1898 27
1897 28
1896 28
1895 27
1894 24
1893 24
1892 23
1891 23
1890 24
1889 24
1888 20
1887 19
1886 19
1885 22
1884 21
1883 19
1882 15

* De Koninklijke Nederlandsche Schaatsenrijders Bond meldt sinds 2015 geen leden van natuurijsclubs meer aan, de cijfers van 2014 en 2015 van de KNSB kunnen daarom niet met elkaar vergeleken worden.

Zie ook

bewerken
  • Jeugdschaatsen
  • Gedenkboek van den Nederlandschen Schaatsenrijdersbond 1882 – 1907 door Dr. J.A.Schutter, 1e secretaris, uitgave Typ.Drukkerij "De Phoenix" Nijmegen.
bewerken
  1. 'Onze sporten'. Gearchiveerd op 16 augustus 2023.
  2. G.W.A. van Laer (1932). Koninklijke Nederlandsche Schaatsenrijdersbond 1882-1932 (gedenkboek bij het vijftig jarig bestaan). Amsterdamse Boek- en Steendrukkerij V/H Elzerman, Hsrms & Co..
  3. KNSB gaat fors bezuinigen NOS, 5 november 2015. Gearchiveerd op 1 oktober 2022.
  4. Bezuinigingen verscheuren schaatswereld NOS, 29 september 2016. Gearchiveerd op 1 oktober 2022.
  5. Schaatsrel naar kookpunt, staking nog steeds mogelijk NOS, 25 oktober 2016. Gearchiveerd op 30 juni 2022.
  6. Statuten KNSB, versie 11 december 2004, artikel 20
  7. Decoratiestelsel Koninklijke Nederlandse Schaatsenrijders Bond[dode link], versie 5 juli 2018
  8. Ledentallen, NOC*NSF. Gearchiveerd op 27 augustus 2019.