Lanthanide

serie van 15 elementen met vergelijkbare eigenschappen

De lanthaniden, door IUPAC recent bij voorkeur lanthanoïden genoemd, vormen een serie van 15 elementen van atoomnummer 57 tot en met 71. Gezamenlijk worden de elementen wel aangeduid met het symbool Ln. De lanthanoïden vormen samen met twee andere elementen de zeldzame aarden. In deze serie wordt de 4f-subschil opgevuld. Doordat deze subschil eerder een binnen- dan een buitenschil van het atoom is, gelijken de elementen veel op elkaar in eigenschappen. Zij vormen meestal Ln3+ ionen door drie buitenelektronen (5d16s2) te verliezen. Doordat f-elektronen de lading van de kern niet erg goed afschermen, worden de ionen geleidelijk kleiner met toenemend atoomnummer. Met moderne chromatografische technieken is het mogelijk de ionen op grootte te sorteren en zo de elementen te scheiden.

Andere reeksen
Overgangsmetalen
Hoofdgroep
Hoofdgroepmetalen
Metalloïden
Niet-metalen
Lanthaniden
Actiniden

De lanthaniden zijn in het periodiek systeem hieronder gekleurd.

1
Ia
18
0
1 1
H
2
IIa
Periodiek systeem 13
IIIa
14
IVa
15
Va
16
VIa
17
VIIa
2
He
2 3
Li
4
Be
5
B
6
C
7
N
8
O
9
F
10
Ne
3 11
Na
12
Mg
3
IIIb
4
IVb
5
Vb
6
VIb
7
VIIb
8
VIIIb
9
VIIIb
10
VIIIb
11
Ib
12
IIb
13
Al
14
Si
15
P
16
S
17
Cl
18
Ar
4 19
K
20
Ca
21
Sc
22
Ti
23
V
24
Cr
25
Mn
26
Fe
27
Co
28
Ni
29
Cu
30
Zn
31
Ga
32
Ge
33
As
34
Se
35
Br
36
Kr
5 37
Rb
38
Sr
39
Y
40
Zr
41
Nb
42
Mo
43
Tc
44
Ru
45
Rh
46
Pd
47
Ag
48
Cd
49
In
50
Sn
51
Sb
52
Te
53
I
54
Xe
6 55
Cs
56
Ba
72
Hf
73
Ta
74
W
75
Re
76
Os
77
Ir
78
Pt
79
Au
80
Hg
81
Tl
82
Pb
83
Bi
84
Po
85
At
86
Rn
7 87
Fr
88
Ra
↓↓ 104
Rf
105
Db
106
Sg
107
Bh
108
Hs
109
Mt
110
Ds
111
Rg
112
Cn
113
Nh
114
Fl
115
Mc
116
Lv
117
Ts
118
Og
 
Lanthaniden 57
La
58
Ce
59
Pr
60
Nd
61
Pm
62
Sm
63
Eu
64
Gd
65
Tb
66
Dy
67
Ho
68
Er
69
Tm
70
Yb
71
Lu
Actiniden 89
Ac
90
Th
91
Pa
92
U
93
Np
94
Pu
95
Am
96
Cm
97
Bk
98
Cf
99
Es
100
Fm
101
Md
102
No
103
Lr

Toepassingen

bewerken

Industriële en medische toepassingen lopen parallel met die van de zeldzame aarden.

Zie de categorie Lanthanides van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.