Lijst van oorlogen van Nederland

Wikimedia-lijst

Dit is een lijst van oorlogen van Nederland vanaf 1560.

Franse veldtocht in de Nederlanden tijdens de Eerste Coalitieoorlog (1792–1795)

Nederland is als staat ontstaan tijdens de Tachtigjarige Oorlog als een verzameling van provincies en steden die zich op 1581 onafhankelijk verklaarden van het Spaanse Rijk. Daarmee werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (ook wel 'Verenigde Provinciën' of kortweg 'de Republiek') een soevereine politieke entiteit, terwijl de rest van de Lage Landen of Nederlanden (op enkele staten na zoals het Prinsbisdom Luik, het Abdijvorstendom Stavelot-Malmedy enzovoort), waarmee het in de Bourgondische tijd geleidelijk was geïntegreerd tot de Habsburgse Nederlanden, onder de heerschappij van het Huis Habsburg bleef. De Republiek en later het Koninkrijk der Nederlanden is in verschillende Europese oorlogen betrokken geweest en heeft ook koloniale oorlogen overzee gevoerd ter stichting van de Nederlandse koloniën, eerst onder leiding van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) en West-Indische Compagnie (WIC), later direct door de staat. In de 20e eeuw verloor Nederland zijn koloniën, waarna de resterende Caribische rijksdelen een gelijkwaardige status hebben gekregen. Sinds 1950 is Nederland via de Verenigde Naties betrokken bij oorlogen in onder meer het voormalige Joegoslavië, het Midden-Oosten en Afghanistan en stuurt Nederland vredestroepen.

In deze lijst zijn alle oorlogen opgenomen die werden gevoerd door de Nederlandse staat, dat wil zeggen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1581/88–1795), de Bataafse Republiek (1795–1806), het Koninkrijk Holland (1806–1810), het Vorstendom der Nederlanden (1813–1815), het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815–1839) en het huidige Koninkrijk der Nederlanden (1839–heden).

Begin Eind Naam conflict Partijen Uitkomst
Combatant 1 Combatant 2
1568 1648 Tachtigjarige Oorlog
(ook Nederlandse Opstand genoemd)
(vermengd met Dertigjarige Oorlog)
Prinsenvlag Staatsen (incl. Vlaanderen, Brabant, Mechelen,
Henegouwen, Namen, Artesië, etc. c. 15761585)

Koninkrijk Engeland (1585–1604, 1625–30)
Koninkrijk Frankrijk (1596–8, 1635–48)

Spaanse Rijk (incl. Spaanse Nederlanden)
Portugese Rijk (1580–1640)
Oostenrijkse Habsburgers (1598–1621)
Vrede van Münster
  • Republiek der Verenigde Nederlanden wordt onafhankelijk
  • Zuidelijke Nederlanden blijven Spaans
1601 1661 Nederlands-Portugese Oorlog Statenvlag Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Koninkrijk Portugal Vrede van Den Haag
1609 1621 Nederlandse verovering van de Banda-eilanden Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC)
Statenvlag Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Bandanese strijders
Engelse Oost-Indische Compagnie
Koninkrijk Engeland
Nederlandse overwinning
  • Banda-eilanden geannexeerd
  • VOC verkrijgt monopolie op nootmuskaat
1643 1645 Oorlog van Kieft Statenvlag Nieuw-Nederland Wappingers Wapenstilstand
1652 1654 Eerste Engels-Nederlandse Oorlog Statenvlag Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Engelse Gemenebest Engelse overwinning
1651 1986 Driehonderdvijfendertigjarige Oorlog
(onderdeel van de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog, historiciteit betwist)
Statenvlag Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Scilly-eilanden Vrede van Scilly (1986)
1655 1660 Noordse Oorlog (1655-1660) Statenvlag Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Statenvlag Nieuw-Nederland
Koninkrijk Denemarken en Noorwegen
Koninkrijk Zweden Vrede van Kopenhagen (1660)
1655 1655 Perzikoorlog
(onderdeel van de Noordse Oorlog (1655-1660))
Statenvlag Nieuw-Nederland Susquehannock en geallieerde indianen Indiaanse overwinning
1657 1660 Zweeds-Nederlandse Oorlog
(onderdeel van de Noordse Oorlog (1655-1660))
Statenvlag Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Koninkrijk Denemarken en Noorwegen
Koninkrijk Zweden Vrede van Kopenhagen (1660)
1659 1660 Eerste Esopusoorlog Statenvlag Nieuw-Nederland Lenape-Indianen Vredesverdrag
1663 1663 Tweede Esopusoorlog Statenvlag Nieuw-Nederland
Irokezenbond
Lenape-Indianen Nederlandse overwinning
1665 1667 Tweede Engels-Nederlandse Oorlog Statenvlag Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Koninkrijk Engeland Nederlandse overwinning: Vrede van Breda
1672 1674 Derde Engels-Nederlandse Oorlog Statenvlag Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Koninkrijk Engeland Nederlandse overwinning
1672 1678 Hollandse Oorlog
(Frans-Nederlandse oorlog)
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Brandenburg
Oostenrijk
Spaanse Rijk (incl. Zuidelijke Nederlanden)
Opper-Lotharingen
Koninkrijk Denemarken en Noorwegen
Heilige Roomse Rijk:
Koninkrijk Frankrijk
Koninkrijk Engeland
Prinsbisdom Münster (1674–1678)
Keurvorstendom Keulen
Koninkrijk Zweden
Onbeslist
1674 1681 Trunajaya-opstand Sultanaat Mataram

Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC)

Trunajaya's rebellen
Makassarese strijders

Mataramse troonpretendenten (na 1677)

Nederlands–Mataramse overwinning
1688 1697 Negenjarige Oorlog Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Koninkrijk Engeland
Heilige Roomse Rijk:

Spaanse Rijk (incl. Zuidelijke Nederlanden)
Koninkrijk Portugal
Koninkrijk Zweden
Hertogdom Savoye

Koninkrijk Frankrijk Vrede van Rijswijk
1701 1714 Spaanse Successieoorlog Oostenrijk
Vlag van Koninkrijk Groot-Brittannië Groot-Brittannië
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Koninkrijk Pruisen
Koninkrijk Portugal
Kroon van Aragón
Hertogdom Savoye
Frankrijk
Spaanse Rijk (incl. Zuidelijke Nederlanden)
Keurvorstendom Beieren
Hongaarse rebellen
Vrede van Utrecht (1713)
Vrede van Rastatt (1714)
1702 1708 Gelderse Plooierijen Oude Plooi (Orangisten) Nieuwe Plooi (Loevesteiners) Overwinning van de Nieuwe Plooi
1718 1720 Oorlog van de Quadruple Alliantie Oostenrijk (incl. Zuidelijke Nederlanden)
Koninkrijk Frankrijk
Groot-Brittannië
Hertogdom Savoye
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Spaanse Rijk Spaanse nederlaag
1740 1748 Oostenrijkse Successieoorlog Oostenrijk (incl. Zuidelijke Nederlanden)
Groot-Brittannië
Keurvorstendom Hannover
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Saksen (1743–45)
Koninkrijk Sardinië (1742–48)
Keizerrijk Rusland (1741–43, 1748)
Koninkrijk Frankrijk
Koninkrijk Pruisen (1740–42, 1744–45)
Spaanse Rijk
Koninkrijk Napels
Keurvorstendom Beieren (1741–45)
Paltsgraafschap aan de Rijn (1741–46)
Keurvorstendom Saksen (1741–42)
Koninkrijk Zweden (1741–43)
Republiek Genua (1745–48)
Vrede van Aken (1748)
  • Maria Theresia erkend als keizerin van Oostenrijk
  • Spanje verwerft Parma en Piacenza van Oostenrijk
  • Oostenrijk erkent Pruisische verovering van Silezië
  • Frankrijk ontruimt Nederlanden, Republiek krijgt Barrièreforten terug
  • Frankrijk ruilt Madras tegen Ile-Royale met Engeland
1775 1783 Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog Grand Union Flag Amerikaanse rebellen

Koninkrijk Frankrijk
Spaanse Rijk
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Vlag van Koninkrijk Groot-Brittannië Groot-Brittannië Amerikaanse overwinning
1757 1793 Boni-oorlogen Nederlands-Guiana (Suriname) Marrons van Suriname:
Adyáko, Boni, Baron, Jolicoeur e.a.
Nederlandse overwinning
  • Guerrilla en strafexpedities
  • Moord op Boni (1793)
  • Diverse vredesverdragen
1780 1784 Vierde Engels-Nederlandse Oorlog Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Groot-Brittannië Britse overwinning
1784 1784 Keteloorlog Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Oostenrijk (incl. Zuidelijke Nederlanden) Nederlandse overwinning:
1786 1787 Gevechten in de Patriottentijd Patriotten Orangisten
Koninkrijk Pruisen
Pruisisch–orangistische overwinning
1792 1795 Eerste Coalitieoorlog
(vooral Franse veldtocht in de Nederlanden)
Verenigde Provinciën
Heilige Roomse Rijk

Groot-Brittannië

Eerste Franse Republiek Franse overwinning
1798 1802 Tweede Coalitieoorlog Franse Republiek

Spaanse Rijk
Bataafse Republiek
Cisalpijnse Republiek
Ligurische Republiek
Helvetische Republiek
Parthenopeïsche Republiek

Oostenrijk

Rusland (tot 1798)
Groot-Brittannië
Portugal
Koninkrijk Napels
Ottomaanse Rijk
Franse royalisten

Franse overwinning
1803 1815 Napoleontische oorlogen Eerste Franse Keizerrijk Geallieerde overwinning
1804 1804 Slag om Suriname Bataafse Republiek
Nederlands-Guiana
Eerste Franse Republiek
Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk Britse overwinning
  • Britse bezetting van Suriname tot 1816
1810 1810 Britse verovering van de Banda-eilanden Koninkrijk Holland Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk Britse overwinning
1811 1811 Invasie van Java (1811) Koninkrijk Holland Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk Britse overwinning
1803 1824 Eerste Padri-oorlog Koninkrijk Pagaruyung
  • Adats (edelen)

Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1821–24)

Padri-rebellen (islamisten) Onbeslist
  • Verdrag van Masang (1824)
1819 1819 Eerste expeditie naar Palembang Verenigd Koninkrijk der Nederlanden Palembangse rebellen Palembangse overwinning
  • Nederlandse terugtrekking
  • Onafhankelijkheid Sultanaat Palembang de facto hersteld
1821 1825 Tweede expeditie naar Palembang Verenigd Koninkrijk der Nederlanden Sultanaat Palembang Nederlandse overwinning
  • Palembangse overgave; nieuwe Nederlandsgezinde sultan aangesteld (1821)
  • Sultanaat Palembang afgeschaft, nieuwe opstand (1823)
  • Laatste sultan geeft zich over (1825)
1824 1825 Bonische expedities Verenigd Koninkrijk der Nederlanden Koninkrijk Boni Bonische overwinning
1824 1832 Tweede Padri-oorlog Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
Koninkrijk Pagaruyung (1824–33)
  • Adats (edelen)
Padri-rebellen (islamisten)
Sommige adats (edelen) (1833–37)
Nederlandse overwinning
  • Koninkrijk Pagaruyung opgeheven (1833)
  • Nederland verwerft West-Sumatra
1825 1830 Java-oorlog Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
Sultanaat Jogjakarta
Soerakarta
Javaanse rebellen Nederlandse overwinning
  • Opstand onderdrukt
1830 1839 Belgische Revolutie Verenigd Koninkrijk der Nederlanden Voorlopig Bewind (sept. 1830 – feb. 1831)

Gesteund door:
Koninkrijk Frankrijk

Belgische overwinning: Verdrag van Londen (1839)
1846 1846 Eerste expeditie naar Bali Vlag van Nederland Nederland Vorstendom Boeleleng Onbeslist
  • Zwak Nederlands garnizoen gelegerd op Bali
1848 1848 Tweede expeditie naar Bali Vlag van Nederland Nederland Vorstendom Boeleleng Balinese overwinning
  • Nederlandse terugtrekking
1849 1849 Derde expeditie naar Bali Vlag van Nederland Nederland
Vorstendom Bangli
Vorstendom Tabanan
Vorstendom Selaparang
Vorstendom Boeleleng
Vorstendom Karangasem
Vorstendom Klungkung
Nederlandse overwinning: Vrede van Kuta
  • Bali geannexeerd door Nederlands-Indië
  • Geen Europese militairen op Bali; Balinese vorsten behouden autonomie
1858 1858 Vierde expeditie naar Bali Vlag van Nederland Nederland Boelelengse rebellen Nederlandse overwinning
  • Kleine opstand in kiem gesmoord, leider verbannen
1859 1860 Bonische expedities Vlag van Nederland Nederland
Koninkrijk Boni (Ahmad Singkarru Rukka)
Koninkrijk Boni (Basse Arung Kajuara) Nederlandse overwinning
  • Nederland verwerft enkele gebieden
  • Ahmad Singkarru Rukka wordt als Nederlands vazal koning van Boni
1859 1863 Bandjermasinse Oorlog Vlag van Nederland Nederland Sultanaat Bandjermasin Nederlandse overwinning
1859 1868 Expeditie naar de Pasoemah-landen Vlag van Nederland Nederland Pasoemahers Nederlandse overwinning
1868 1868 Vijfde expeditie naar Bali Vlag van Nederland Nederland Boelelengse rebellen Nederlandse overwinning
  • Kleine opstand onderdrukt, leiders verbannen
1873 1914 Atjehoorlog Vlag van Nederland Nederland Atjehse zeerovers
Sultanaat Atjeh
Nederlandse overwinning
  • Nederland verwerft Atjeh
1894 1894 Lombok-oorlog 1894 Vlag van Nederland Nederland
Sasak-rebellen
Vorstendom Lombok
Vorstendom Karangasem
Nederlandse overwinning
  • Lombokse en Karangasemse vorsten en getrouwen plegen Perang Poepoetan
  • Nederlands gezag over Lombok en Karangasem neemt toe
1903 1903 Expeditie naar Korintji Vlag van Nederland Nederland Vorstendom Korintji Nederlandse overwinning
1906 1908 Expeditie naar Bali 1906 - 1908 Vlag van Nederland Nederland
Vorstendom Karangasem
Vorstendom Gianyar
Vorstendom Badung
Vorstendom Tabanan
Vorstendom Klungkung
Nederlandse overwinning
  • Balinese vorsten en getrouwen plegen Perang Puputan
  • Balinese vorstendommen afgeschaft
1939 1945 Tweede Wereldoorlog Geallieerden Asmogendheden Geallieerde overwinning
  • Benelux opgericht (1944)
  • Beneluxlanden krijgen vooroorlogse gebieden terug
1945 1949 Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog
(Politionele acties)
Vlag van Nederland Nederland Republik Indonesia Indonesische diplomatieke overwinning
1950 1953 Koreaanse Oorlog Republiek Korea
Vlag van Verenigde Naties Verenigde Naties
Democratische Volksrepubliek Korea
Volksrepubliek China
Wapenstilstand[1]
1990 1991 Golfoorlog Golfoorlogcoalitie, waaronder Vlag van Nederland Nederland en Vlag van België België Irak (eenpartijstaat onder Saddam Hoessein) Overwinning van de coalitie
  • Soevereiniteit van Koeweit hersteld
  • Saddam Hoessein blijft aan de macht
  • Opstanden tegen Saddam neergeslagen
  • Instelling Iraakse no-flyzones
1991 2003 Iraakse no-flyzones Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk
Vlag van Frankrijk Frankrijk (1991–98)
Vlag van Australië Australië
Vlag van België België
Vlag van Nederland Nederland
Vlag van Saoedi-Arabië Saoedi-Arabië
Vlag van Turkije Turkije
Vlag van Italië Italië
Vlag van Irak (1991-2004) Irak (eenpartijstaat onder Saddam Hoessein) Overwinning van de coalitie
  • Geen soennitische genocide op Koerden en sjiieten
  • Koerden verwerven de facto autonomie
1998 1999 Kosovo-oorlog UÇK
Vlag van Albanië Albanië
NAVO:
Vlag van België België
Vlag van Canada Canada
Vlag van Denemarken Denemarken
Vlag van Frankrijk Frankrijk
Vlag van Duitsland Duitsland
Vlag van Italië Italië
Vlag van Luxemburg Luxemburg
Vlag van Nederland Nederland
Vlag van Noorwegen Noorwegen
Vlag van Portugal Portugal
Vlag van Spanje Spanje
Vlag van Turkije Turkije
Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk
Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Vlag van Joegoslavië Federale Republiek Joegoslavië
Vlag van Rusland Russische vrijwilligers
Overwinning van de NAVO
  • Terugtrekking van Joegoslavische troepen.
  • Kosovo komt onder VN-toezicht te staan (UNMIK)
2003 2011 Irakoorlog Multinationale troepenmacht in Irak

Vlag van Irak Irak (parlementaire democratie)

Irak (eenpartijstaat onder Saddam Hoessein) Overwinning van de coalitie
  • Val van Saddam Hoessein
  • Sektarisch geweld tussen soennieten, sjiieten en Koerden
  • Wankele democratie ingevoerd
2001 2021 Oorlog in Afghanistan (2001-2021) NAVO (ISAF)

Noordelijke Alliantie (2001)
Islamitische Republiek Afghanistan

Taliban

Islamitisch Emiraat Afghanistan (2001)

Overwinning van de Taliban
  • Bezetting Afghanistan door NAVO
  • Taliban verdreven uit stedelijke gebieden
  • Wankele democratie ingevoerd
  • Terugtrekking van de NAVO
2011 2011 Opstand in Libië Nationale Overgangsraad
NAVO
Libische Volks-Jamahiriyah Overwinning Nationale Overgangsraad en NAVO
2014 2019 Interventie tegen Islamitische Staat Coalitie CJTF–OIR

Vlag van Irak Irak (parlementaire democratie)

Islamitische Staat (ISIS) Internationale overwinning
  • Islamitische Staat verliest alle territoriale controle op 23 maart 2019
Bonische expeditiesTweede expeditie naar PalembangEerste expeditie naar PalembangInvasie van Java (1811)Britse verovering van de Banda-eilandenJavaanse veldtocht van 1806–1807Slag bij BlaauwbergSlag om PenfuiSiamese revolutie van 1688Siamese revolutie van 1688Esopus-oorlogenOorlog van KieftJava-oorlogBombardementen op AlgiersAshanti–Fante OorlogSlag om SurinameAmerikaanse OnafhankelijkheidsoorlogAmerikaanse OnafhankelijkheidsoorlogTravancore-oorlogPerzikoorlogFormosa-oorlog (1635–1636)Militaire acties op Borneo#De WesterafdeelingGrensoorlogenGrensoorlogenGrensoorlogenGrensoorlogenGrensoorlogenJava-oorlog (1741–1743)Khoikhoi–Nederlandse OorlogenKhoikhoi–Nederlandse OorlogenGuo Huaiyi-opstandShimabara-opstandBeleg van BataviaPadri-oorlogenChinezenmoordSinhalees–Portugese OorlogNederlandse verovering van de Banda-eilandenNederlandse verovering van de Banda-eilandenHonderd Dagen (1815)Veldtocht van Napoleon naar RuslandVeldtocht van Napoleon naar RuslandKeteloorlogJavaanse successieoorlogenTrunajaya-opstandNederlands-Portugese OorlogZesde CoalitieoorlogVijfde CoalitieoorlogFranse veldtocht in de NederlandenEerste CoalitieoorlogOostenrijkse SuccessieoorlogNegenjarige Oorlog (1688-1697)Tweede Engels-Nederlandse OorlogTweede Engels-Nederlandse OorlogFrans-Spaanse Oorlog (1635-1659)Frans-Spaanse Oorlog (1635-1659)Vierde CoalitieoorlogDerde CoalitieoorlogPatriottenOorlog van de Quadruple AlliantieDerde Engels-Nederlandse OorlogHollandse OorlogDertigjarige OorlogNoordse Oorlog (1655-1660)Noordse Oorlog (1655-1660)Veldtochten naar LuxemburgTweede CoalitieoorlogTweede Oorlog tussen Mysore en de BrittenVierde Engels-Nederlandse OorlogSpaanse SuccessieoorlogDevolutieoorlogEerste Engels-Nederlandse OorlogEerste Engels-Nederlandse OorlogTachtigjarige OorlogVerenigd Koninkrijk der Nederlanden Soeverein vorstendom der Verenigde NederlandenEerste Franse KeizerrijkKoninkrijk HollandBataafse RepubliekBataafse RepubliekRepubliek der Zeven Verenigde NederlandenHabsburgse NederlandenHabsburgse Nederlanden
Malinese Burgeroorlog 2012-2013Obano-opstandZuid-Celebes-expeditie (1905)Mandor-opstandNederlandse Goudkustexpeditie 1869–1870Bonische expeditiesNederlands–Ahanta OorlogJava-oorlogEerste Libische BurgeroorlogSlag bij Vlakke HoekBokseropstandGrensoorlogenBandjermasinse OorlogGrensoorlogenGrensoorlogenGrensoorlogenOperatie AtalantaMakassarese OpstandBombardement van ShimonosekiNederlands-Venezolaanse betrekkingen#crisis van 1908Tweede expeditie naar BaliPadri-oorlogenOperation Ocean ShieldInvasie van AmbonExpeditie naar Bali 1906 - 1908Lombok-oorlog 1894Vierde en Vijfde expeditie naar BaliVierde en Vijfde expeditie naar BaliDerde expeditie naar BaliEerste expeditie naar BaliKosovo-oorlogZuid-Celebes-affaireCommunistische Partij van IndonesiëExpeditie naar KorintjiEdi-expeditieNias-expeditieTweede Sumatraanse expeditieEerste Sumatraanse expeditieIslamitische Staat (in Irak en de Levant)Irakoorlog

Golfoorlog van 1990-1991Indonesische OnafhankelijkheidsoorlogPedirexpeditieJambi-opstandExpedities naar de Palembangse BovenlandenAfghaanse Oorlog (2001-heden)Afghaanse Oorlog (2001-heden)Bosnische OorlogKoreaanse OorlogTweede WereldoorlogAtjehoorlogExpeditie naar de Pasoemah-landenMontrado-expeditieBelgische RevolutieKoninkrijk der NederlandenReichskommissariat NiederlandeReichskommissariat NiederlandeKoninkrijk der NederlandenVerenigd Koninkrijk der Nederlanden

 Veroveringsoorlog (territoriale beheersing)
 Economische oorlog (inclusief koloniale oorlogen)
 Opstand of revolutie (politiek)

Zie ook

bewerken