Oisterwijk (gemeente)

gemeente in Noord-Brabant, Nederland

Oisterwijk (uitspraak; uitspraak: Oosterwijk) is een Nederlandse gemeente in de provincie Noord-Brabant. De gemeente telt ongeveer 32.964 inwoners (bron: CBS) en heeft een oppervlakte van ongeveer 65 km². Daarvan bestaat circa 2% uit water. Oisterwijk ligt op een hoogte van 10 meter.

Oisterwijk
Gemeente in Nederland Vlag van Nederland
Locatie van de gemeente Oisterwijk (gemeentegrenzen CBS 2016)
Situering
Provincie Vlag Noord-Brabant Noord-Brabant
COROP-gebied Midden-Noord-Brabant
Coördinaten 51°34'59"NB, 5°12'0"OL
Algemeen
Oppervlakte 65,13 km²
- land 63,84 km²
- water 1,29 km²
Inwoners
(1 januari 2024)
32.964?
(516 inw./km²)
Bestuurs­centrum Oisterwijk
Belangrijke verkeersaders A58 A65 N65 N624 E312
Politiek
Burgemeester (lijst) Hans Janssen (CDA)
Economie
Gemiddeld inkomen (2019) € 30.300 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2019) € 330.000
WW-uitkeringen (2014) 34 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s) 5059-5066 en 5076
Netnummer(s) 013, 0411 (Haaren)
CBS-code 0824
CBS-wijkindeling zie wijken en buurten
Amsterdamse code 10103
Website www.oisterwijk.nl
Bevolkingspiramide van de gemeente Oisterwijk
Bevolkingspiramide (2023)
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Topografische gemeentekaart van Oisterwijk
Oisterwijk in 1867

De gemeente Oisterwijk bestaat uit de volgende woonplaatsen (gegevens 2023):[1] In totaal dus ongeveer 32.000 inwoners.

Streektaal

bewerken

In de gemeente Oisterwijk wordt Oisterwijks gesproken, een tot het Midden-Noord-Brabants behorend subdialect dat op zijn beurt deel uitmaakt van het Brabantse dialect.

Landschap(sindeling)

bewerken

Het noordelijke en westelijke deel van de gemeente (waar het dorp Oisterwijk ligt) rekent men tot de streek van de Meierij van 's-Hertogenbosch, het zuidoostelijke deel (waar Moergestel ligt) tot de streek van de Kempen.

Gemeente Oisterwijk geldt als een toeristische trekpleister vanwege de vele bossen en vennen, zoals de natuurgebieden Oisterwijkse Bossen en Vennen, De Kampina, Oude Hondsberg, Ter Braakloop en Galgeven en het Moergestels Broek. De natuurgebieden vallen (grotendeels) onder Het Groene Woud, een verscheidene Noord-Brabantse gemeenten overkoepelend nationaal landschap. Verder doet ook het Brabants Vennenpad de gemeente Oisterwijk aan.

Vóór de 20e eeuw gaf het landschap van Oisterwijk een andere aanblik, in plaats van bossen waren er uitgestrekte heidevelden. Doordat men ophield de schapen de heidevelden te laten begrazen en door aanplanting van bomen ontstonden er grote bosgebieden. Bijzonder was dat er veel meer vennen waren dan in andere soortgelijke gebieden van Noord-Brabant en ook nu nog is dat het geval.

Door de gemeente stromen verscheidene beken, zoals de van de zuidkant binnenkomende Reusel, die bij Moergestel Achterste Stroom gaat heten en die ten oosten van de kern Oisterwijk samenvloeit met de Voorste Stroom (een voortzetting van de uit zuidwestelijke richting komende Nieuwe Leij) tot Esschestroom (ook wel Run genoemd). Een andere, door De Kampina stromende beek is de Rosep, die uitmondt in de Esschestroom. Laatstgenoemde verlaat in noordoostelijke richting de gemeente om zich verderop bij de Dommel te voegen.

Geschiedenis

bewerken

Oisterwijk is in 1212 gesticht door de hertog van Brabant en kreeg meteen ook stadsrechten en een eigen jaarmarkt. Op 1 januari 1997 werd de gemeente Moergestel bij de gemeente Oisterwijk gevoegd, net als Heukelom, tot dat moment deel van de gemeente Berkel-Enschot.

De splitsing en opdeling van de gemeente Haaren heeft tot gevolg dat op 1 januari 2021 de kern Haaren van deze gemeente werd toegevoegd aan Oisterwijk.

Bedrijvigheid

bewerken

Oisterwijk had een omvangrijke meubelindustrie. Meubelfabriek Oisterwijk had vele vestigingen (showrooms) in Nederland en was bekend van radio- en tv-reclames met de slogan "klop klop". Het hoofdkantoor en de productie waren gevestigd in het dorp. In 1990 ging het bedrijf failliet en is in zeer afgeslankte vorm doorgestart zodat er van meubelindustrie nauwelijks meer te spreken valt.

Andere grote bedrijven die in 2022 voor heel veel werkgelegenheid zorgen zijn Unilin en Tobroco.

Bereikbaarheid

bewerken

Oisterwijk heeft een eigen treinstation, station Oisterwijk geheten. Voorts ligt de gemeente ten noordoosten van het punt waar de A58 (Tilburg - Eindhoven) en de A65 (Tilburg - 's-Hertogenbosch) samenkomen (knooppunt De Baars).

Cultuur

bewerken

Bezienswaardigheden

bewerken
 
Kerkhovense Molen

Monumenten

bewerken

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, en oorlogsmonumenten, zie:

Kunst in de openbare ruimte

bewerken

In de gemeente zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:

Godsdienst

bewerken
 
Sint-Petrus'-Bandenkerk

Oisterwijk is van oudsher een rooms-katholieke plaats, reden waarom men er vier parochies aantreft:

Begin 2012 heeft het Bisdom 's-Hertogenbosch besloten dat met ingang van 1 januari 2015 de drie parochies in Oisterwijk met die van Moergestel en van Haaren (Parochie Heilige Lambertus) moeten fuseren tot één parochie.

In Oisterwijk is er ook een kerk van de Protestantse Kerk in Nederland en ligt er in de bossen aan de Hondsbergselaan een Joodse begraafplaats.

Kranten en omroepen

bewerken

Huis-aan-huisbladen:

  • Nieuwsklok, verschijnt eenmaal per week (sinds januari 1997, voortzetting van het Kerkklokje dat voor het eerst verscheen in december 1917).
  • De Uitstraling, editie Oisterwijk verschijnt vanaf december 2000 iedere 2 weken.
  • De Klepperman, verscheen wekelijks tussen maart 1978 en eind 2003.
  • De Oisterwijker, verscheen wekelijks tussen mei 1996 en augustus 1998.

Plaatselijke omroepen:

  • Lokale Omroepvereniging Voor Oisterwijk (LOVO), lokale televisie voor de woonplaats Oisterwijk. Zorgt buiten de uitzendingen om voor de tekst-tv.
  • Moergestel tv (MTV), lokale televisie voor de woonplaats Moergestel, radio voor de gehele gemeente. Deze wordt iedere zondag van 10:00 - 12:00 uur live uitgezonden.

Internet media:

  • Oisterwijk Nieuws, lokaal internet medium

Politiek

bewerken

Gemeenteraad

bewerken
Huidige zetelverdeling
6
5
4
3
3
2
De 23 zetels zijn als volgt verdeeld:

De gemeenteraad van Oisterwijk bestaat sinds 1 januari 2021 uit 23 zetels. Hieronder staat de uitslag van de verkiezingen van de gemeenteraad per periode:

Uitslagen gemeenteraadsverkiezingen
Partij 1998 2002 2006 2010 2014 2018 2020[2]
Partij Gemeente Belangen (PGB)
(tot 2010: Gemeente Belangen)
4 4 3 4 4 6 6
VVD 4 3 3 4 4* 4 5
Progressief Oisterwijk (PrO)* - - 7 5 5 5* 4
CDA 4 4 4 4 2* 2 3
Algemeen Belang (AB) 5 6 4 4 6 4 3*
D66 1 1 * - - - 2*
GroenLinks 1 2 * - - - -
PvdA 2 1 * - - - -
Totaal 21 21 21 21 21 21 23
Opkomst 55,12% 54,43% 55,03% 44,81%
  • De twee raadsleden van het CDA besloten per 15 juli 2014 hun lidmaatschap van het CDA op te zeggen. Beide raadsleden werden lid van de VVD-fractie.
  • PrO bestond tot en met 2020 uit PvdA, GroenLinks en D66. Sinds de gemeentefusie op 1 januari 2021 bestaat PrO uit PvdA, GroenLinks en Progressief '96.
  • In 2019 splitste een lid van Progressief Oisterwijk zich af en ging zelfstandig verder. In 2020 zette Progressief Oisterwijk een lid uit de fractie, die zelfstandig verderging.
  • In 2022 splitste Van Beers zich af van Algemeen Belang, en ging verder in een eigen fractie. Op 11 juni 2024 sloot ze zich aan bij de D66-fractie.[3]

College van B en W

bewerken

Het college van burgemeester en wethouders voert het raadsprogramma van PGB, VVD en D66 uit en bestaat uit de volgende personen:

Burgemeester: Hans Janssen (CDA)

Wethouders:

Bekende inwoners

bewerken

Geboren

bewerken

Woonachtig geweest

bewerken

Geboren in Moergestel

bewerken

Stedenband

bewerken

In Duitsland ligt een zusterstad van Oisterwijk. Tot 1 januari 1977 was dat Sprendlingen in de deelstaat Hessen, daarna Dreieich de toen nieuw gevormde gemeente waarin Sprendlingen is opgegaan.

Aangrenzende gemeenten

bewerken
   Aangrenzende gemeenten   
          Vught        
             
   Tilburg     Boxtel 
           
   Hilvarenbeek                Oirschot 
bewerken

Bronnen, noten en/of referenties

bewerken
Zie de categorie Oisterwijk van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.