Wikipedia

Richard Wagner

kompozytor niemiecki epoki romantyzmu
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Siegfried (dyskusja | edycje) o 22:15, 22 mar 2005. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.

Richard Wagner (22 maja 1813 - 13 lutego 1883) to kompozytor niemiecki.

Richard Wagner

Początkowo myślał o karierze literackiej, pilnie studiując zwłaszcza dzieła dawnej literatury niemieckiej, zawierające wątki mityczne i legendarne. Pierwsze dzieła muzyczne nie zyskały większego uznania (opery Boginki, Zakaz miłości wg Miarki za miarkę Szekspira). Od 1836 w Królewcu, dyrektor tamtejszego teatru; po jego bankructwie 1837 dyrektor teatru w Rydze, jednak liczne długi zmusiły go do ucieczki przed wierzycielami; od 1839 w Paryżu, gdzie cierpiał nędzę; zbliżył się tam do najwybitniejszych kompozytorów swoich czasów: G. Meyerbeera, Berlioza, a zwłaszcza Liszta, z którym się zaprzyjaźnił. Ukończył wówczas operę wedługg własnego libretta Holender tułacz, którą wystawiono w Dreźnie wraz z inną operą - Rienzi; obydwie przyniosły Wagnerowi spory sukces i 1843 mianowano go dyrygentem opery królewskiej w Dreźnie.

Na stanowisku tym zasłynął jako znakomity interpretator dzieł Ludwiga van Beethovena, wystawił także następną swą operę Tannhäuser. W Dreźnie rozpoczął pracę nad Lohengrinem, Śpiewakami norymberskimi i szkicował Pierścień Nibelunga. W okresie Wiosny Ludów stanął po stronie rewolucji (wcześniej, po upadku powstania listopadowego w Polsce stworzył uwerturę Polonia), a po stłumieniu powstania majowego w Dreźnie wyemigrował do Zurychu; poświęcił się tam przede wszystkim formułowaniu teoretycznych podstaw swojej wizji dramatu muz. (Opera i dramat) oraz pracy nad Pierścieniem Nibelunga.

Głęboko przeżył nieszczęśliwą miłość do pięknej Matyldy Wesendonck, co ujawniło się w operze Tristan i Izolda. W 1861, na wieść o ogłoszeniu amnestii powrócił do Niemiec, gdzie cieszył się już znaczną sławą. Dzięki protekcji króla bawarskiego Ludwika II mógł ponownie cieszyć się swobodą twórczą: król spłacił jego długi oraz sfinansował wystawienie w Monachium Tristana i Izoldy. W 1865 ponownie znalazł się w tarapatach, oskarżony o trwonienie państwowych funduszów. Osiadł w Triebchen k. Lucerny (tam ukończył Śpiewaków norymberskich). Pobyt w Monachium zaznaczył się także skandalem towarzyskim: Wagner rozpoczął burzliwy romans z żoną wpływowego dyrygenta H. von Bülowa, Cosimą (córką F. Liszta), a jego owocem był syn, Siegfried. W 1868 roku wystawił Śpiewaków norymberskich, w 1869 Złoto Renu, a w 1870 Walkirię. Następnie w 1870 roku poślubił Cosimę. Nadal cieszył się poparciem króla Ludwika, miał też liczne grono ustosunkowanych przyjaciół, którzy umożliwili mu w 1872 przenosiny do Bayreuth. Tam też rozpoczął budowę wielkiego teatru operowego, umożliwiającego realizację jego wizji muzycznych i dramaturgicznych; ostatnie lata spędził na pisaniu rozpraw teoretyczno-filozoficznych (na ich treść miała wpływ przyjaźń, jaką zawarł z Fryderykiem Nietzschem) oraz kolejnego dzieła operowego: Parsifala.

Wagner jest uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela niemieckiego neoromantyzmu i jednego z największych twórców operowych; jego dzieła realizują koncepcję syntetycznego dzieła sztuki (Gesamtkunstwerk), w którym w całość sceniczną stapiają się stworzone przez jednego artystę: muzyka, tekst, pomysły scenograficzne; ze źródeł literackich wyprowadził Wagner sposób traktowania motywów (Leitmotive), przekształcanych w taki sposób, by stanowiły zasadnicze oparcie dla materiału melodycznego i rytmicznego całej opery. Pracując nad poszerzeniem możliwości brzmieniowych orkiestry, wprowadzał do obsady rzadko stosowane instrumenty (m.in. tzw. tuby wagnerowskie); z mistrzostwem posługiwał się zarówno polifonią, jak i homofonią, zmierzał do wyciągnięcia ostatecznych konsekwencji z systemu dur-moll, rozbudowując chromatykę, stosując niespotykane współbrzmienia i połączenia akordowe (słynny "akord tristanowski" pojawiający się w Tristanie i Izoldzie). Inspiracji tematycznych szukał w dawnej literaturze niemieckiej, w mitach germańskich i celtyckich, eksponując zarówno rolę wybitnej jednostki (Holender tułacz) uwikłanej w sprzeczności losu i konieczności historycznych, jak też witalne możliwości tkwiące w zbiorowości (Śpiewacy norymberscy); istotną rolę w Wagnerowskiej koncepcji ludzkiego losu pełni element tragiczny, pojmowany zgodnie z poglądami Nietzschego: jako zmaganie się podłości i wzniosłości, słabości i siły, wybitności i prostactwa; na poglądy filozoficzne Wagnera oddziaływali także J.-J. Rousseau, J. G. Herder, A. Comte, L. Feuerbach, A. Schopenhauer. (zwłaszcza w pojmowaniu śmierci).

Twórczość operowa i poglądy estetyczne Wagnera wywarły znaczny wpływ na muzykę przełomu XIX i XX w., wykonania jego muzyki wymagają skomplikowanego aparatu interpretacyjnego (wielkie zespoły wykonawcze, specyficzne wymogi stawiane śpiewakom) i są względną rzadkością we współczesnym repertuarze. Obok oper w spuściźnie Wagnera znajdują się dzieła na chór i orkiestrę (Kantata noworoczna, Volkshymne, Descedons), chór męski a capella (Weihegruß, Gruß seiner Treuer an Friedrich August den Geliebten, An Webersgrabe), uwertury (d-moll, C-dur, Polonia, Rule Britannia, Faust), Symfonia C-dur, muzyka fortepianowa, pieśni, wyciągi fortepianowe (m.in. z oper G. Donizettiego, F. Halévy'ego, IX Symfonii L. van Beethovena, Ch.W. Glucka, G.P. Palestriny, W. A. Mozarta) oraz pisma teoretyczne: Die Kunst und die Revolution, Das Kunstwerk der Zukunft, Zukunftsmusik, Religion und Kunst. Muzyka Wagnera, podobnie jak poglądy Nietzschego, była niesłusznie utożsamiana z gloryfikacją etosu germańskiej dominacji i buty, głównie dlatego, że zaaprobowała je oficjalnie (jako nieliczne z XIX-wiecznej tradycji niemieckiej) propaganda III Rzeszy.

Twórczość Wagnera:

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Richard_Wagner&oldid=633182”