10 Katowicki Oddział WOP

Katowicki Oddział WOP nr 10 – zlikwidowany oddział w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę na granicy polsko-czechosłowackiej.

10 Oddział WOP
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

21 września 1946

Rozformowanie

24 kwietnia 1948

Nazwa wyróżniająca

Katowicki

Tradycje
Nadanie sztandaru

4 listopada 1946

Rodowód

10 Oddział OP

Kontynuacja

21 Brygada OP
4 Brygada WOP
4 GB WOP
Górnośląska Brygada WOP
Beskidzki Oddział SG i
Śląski Oddział SG
Ś-M Oddział SG
Śląski Oddział SG

Dowódcy
Pierwszy

płk
Aleksander Murawiecki

Ostatni

ppłk
Michał Hakman

Organizacja
Numer

JW 2219[1]

Dyslokacja

Gliwice
ul. Marcelego Nowotki 56

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza

Podległość

Okręg Wojskowy Śląsk
Departament WOP

Dowództwo i sztab 10 Oddziału WOP. W środku, w 1. rzędzie ppłk Michał Hakman d-ca oddziału (1947)

Formowanie i zmiany organizacyjne

edytuj

Katowicki Oddział WOP nr 10 JW 2219 (Zarządzenie SzSG Nr 053/Org. 30 marca 1946)[2] został sformowany we wrześniu 1946 na bazie 10 Oddziału Ochrony Pogranicza, na podstawie rozkazu NDWP nr 0153/org. z 21 września 1946 z miejsce dyslokacji w Gliwicach[3]. Oddział posiadał pięć komend, 25 strażnic, stan etatowy wynosił 1900 żołnierzy i 14 pracowników cywilnych[4].

W 1947 rozformowano grupę manewrową oddziału, a w jej miejsce powołano szkołę podoficerską o etacie 34 oficerów i podoficerów oraz 140 elewów[5][a].

Sztab oddziału stacjonował w Gliwicach ul. Nowotki obecnie Daszyńskiego 56[6].

Rozformowany 24 kwietnia 1948. Na jego bazie powstała 21 Brygada Ochrony Pogranicza.

Struktura organizacyjna

edytuj
 

W 1946[7]:

We wrześniu 1946 stan etatowy oddziału przewidywał: 5 komend, 25 strażnic, 1900 wojskowych i 14 pracowników cywilnych[8]. Po reorganizacji w 1947 było to: 4 komendy odcinków, 25 strażnic 1774 wojskowych i 13 pracowników cywilnych[9]. Z dniem 15 lipca 1947, 224 strażnica WOP Głuchołazy została przejęta przez Wrocławski Oddział Wojsk Ochrony Pogranicza nr 11, zgodnie z rozkazem Departamentu WOP nr 033 z dnia 26 czerwca 1947[10].

Sztandar oddziału

edytuj

Wręczenie sztandaru odbyło się 4 listopada 1946. W uroczystości udział wzięli m.in.: minister obrony narodowej, marszałek Polski Michał Rola-Żymierski, minister hutnictwa Hilary Minc, wojewoda śląski gen. bryg. Aleksander Zawadzki, dowódca Okręgu Wojskowego IV gen. Stanisław Popławski oraz szef Departamentu WOP gen. bryg. Gwidon Czerwiński[11].

Na lewej stronie płatu sztandaru, w dolnym prawym rogu, na tarczce znajduje się czterowierszowy napis: „C.Z.P. (HUTNICZEGO) 24.XI.1946”[11].

W drzewce sztandaru gwoździe pamiątkowe wbijali m.in.: gen. Marian Spychalski, minister Eugeniusz Szyr, Generalny Dziekan Wojska Polskiego ks. płk Stanisław Warchałowski, wicewojewoda śląski płk Jerzy Ziętek, płk Redlich, płk Kuczyński oraz przedstawiciele kopalń „Pokój”, „Kościuszko”, „Bankowa” i „Mała Panew”[11].

Pomimo reorganizacji i zmiany nazwy jednostki, na sztandarze nie dokonywano żadnych poprawek. Sztandar został przekazany do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie 1 lipca 1963[11].

Wydarzenia

edytuj

Żołnierze oddziału

edytuj
Dowódcy oddziału:
Podoficerowie i szeregowcy:
  1. Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 070/org. z 03.03.1947 (Jackiewicz 1998 ↓, s. 142).
  2. a b Rozkaz MON nr 077/Org. z dnia 03.03.1947 (Żurawlow 2011 ↓, s. 38).
  3. Komendę odcinka z Jastrzębia-Zdroju przeniesiono do Cieszyna (Żurawlow 2014 ↓, s. 36).

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845–1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
  • Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945–1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Tadeusz Niedziela. Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945–1995. „Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP”, s. 14, 1995-06. 
  • Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
  • Sławomir Żurawlow, Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
  • Sławomir Żurawlow, Garnizon Wojska Polskiego w Gliwicach Rys historyczny 1945–2014, Gliwice: Zakład Poligraficzny Waldemar Wiliński, 2014.
  • Wiesław Ziemianek. Proces powstania, organizacji i rozwoju Wojsk Ochrony Pogranicza w latach 1945–1948 na przykładzie jednostki w Kłodzku. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 23/2003, 2003. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
  • Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.