Ahmed I

sułtan z dynastii Osmanów

Ahmed I (ur. 18 kwietnia 1590, zm. 22 listopada 1617[1]) – sułtan z dynastii Osmanów, panujący od 1603 do 1617 roku. Syn Mehmeda III, brat Mustafy I Szalonego, ojciec Osmana II, Murada IV i Ibrahima I[1].

Ahmed I
Ilustracja
Faksymile
Tugra Ahmeda I
Sułtan Imperium Osmańskiego
Okres

od 1603
do 22 listopada 1617

Poprzednik

Mehmed III

Następca

Mustafa I

Dane biograficzne
Dynastia

Osmanowie

Data i miejsce urodzenia

18 kwietnia 1590
Manisa

Data i miejsce śmierci

22 listopada 1617
Stambuł

Przyczyna śmierci

Tyfus

Ojciec

Mehmed III

Matka

Handan Sultan

Rodzeństwo

Mustafa I

Żona

Mahfiruz Hatice[1]
Kösem
Fatma[1]

Dzieci

Osman II,
Murad IV,
Ibrahim I,
Mehmed,
Ayşe,
Fatma,
Gevherhan,
Hanzade[1],
Bayezid[1],
Kasım,
Burnaz Atike,
Sulejman,
Abide[1]

Sułtan Ahmed, Miniatura

Kontynuował wojny z Habsburgami na Węgrzech, zakończone rozejmem w Zsitvatorok (1606) i potwierdzonym przez traktaty wiedeńskie (1615, 1616); na mocy tego rozejmu Osmanowie utrzymali zwierzchność nad węgierskimi twierdzami Eger, Gran i Kaniżą, ale byli zmuszeni wypłacić cesarzowi jednorazowe odszkodowanie wojenne. Toczył walki z Safawidami, zakończone niepomyślnie dla Imperium Osmanów, które zostało zmuszone do cesji Gruzji i Azerbejdżanu na rzecz przeciwnika.

W okresie jego panowania wzrosła korupcja w administracji państwowej, nastąpiło rozprężenie dyscypliny w siłach zbrojnych, przybrały na sile bunty ludowe (tzw. celali, 1603–1606) i ruchy odśrodkowe (np. powstanie księcia Druzów, Fahreddina).

Anulował wieloletnią tradycję, w której nowy sułtan kazał zabić swoich braci. Wprowadził typową w innych monarchiach zasadę senioratu (zgodnie z którą najstarszy mężczyzna rodu zostawał sułtanem). By umniejszyć prawdopodobieństwo utraty tronu, jego synów i braci skazywano na luksusowy areszt domowy (służyła do tego tzw. Złota Klatka; mieszcząca się na terenie haremu). Ochrona w Klatce kończyła się z chwilą narodzin męskiego potomka panującego sułtana. Efektem wspomnianej zasady była czasami niekompetencja lub choroby umysłowe bądź choroby psychiczne przyszłych władców, wynikające nierzadko z ogłupiającego, klatkowego trybu życia. Ahmed I opanował kilka języków obcych; był fundatorem Błękitnego Meczetu w Konstantynopolu. W okresie jego panowania w Imperium Osmańskim zaczęto używać tytoniu.

Zmarł na tyfus[1].

W kulturze

edytuj

Ahmed I jest jedną z głównych postaci w tureckim serialu Wspaniałe stulecie: Sułtanka Kösem. W jego rolę wciela się Ekin Koç.

Bibliografia

edytuj
  • Słownik Władców Świata. Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza, Kamil Stepan. Wyd. Zielona Sowa – 2005 r.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h Christopher Buyers, Turkey5 [online], 2 maja 2006 [dostęp 2016-07-16] [zarchiwizowane z adresu 2006-05-02].