Amper

jednostka natężenia prądu w układzie SI

Amperjednostka natężenia prądu elektrycznego (nazywane też po prostu prądem elektrycznym[1]). Jest jednostką podstawową w układzie SI i układzie MKSA oznaczaną w obu układach symbolem A[2].

amper [A]
Układ

SI

Wymiar

Jednostka

natężenia prądu elektrycznego
siły magnetomotorycznej
napięcia magnetycznego

Typowe symbole wielkości

I, j, Θ

w jednostkach SI

podstawowa

w jednostkach em-CGS

Źródło nazwy

André Marie Ampère

Nazwa amper pochodzi od nazwiska francuskiego fizyka André Marie Ampère’a.

Aktualnie obowiązująca definicja

edytuj

Podczas 26. Generalnej Konferencji Miar[3] przyjęto rezolucję dotyczącą m.in. redefinicji ampera. Nowa definicja brzmi następująco:

Amper, oznaczenie A, jest to jednostka SI prądu elektrycznego. Jest ona zdefiniowana poprzez przyjęcie ustalonej wartości liczbowej ładunku elementarnego e, wynoszącej 1,602 176 634×10−19, wyrażonej w jednostce C, która jest równa A⋅s, gdzie sekunda zdefiniowana jest za pomocą ΔνCs[4].

W układzie miar CGS odpowiednikiem ampera jest biot (Bi).

1 biot = 10 amperów

Jeśli przepływający przez dany przekrój prąd ma natężenie 1 A, oznacza to, że w ciągu 1 s przepływa 1 C ładunku, czyli:

 

Przykłady powiązań ampera, wynikających z praw lub definicji, z innymi jednostkami – V, Ω, W, F, J, C, s:

 

Poprzednia definicja

edytuj

„1 amper to niezmieniający się prąd elektryczny, który płynąc w dwóch równoległych, prostoliniowych, nieskończenie długich przewodach o znikomo małym przekroju kołowym, umieszczonych w próżni w odległości 1 m od siebie, spowodowałby wzajemne oddziaływanie przewodów na siebie z siłą równą 2×10−7 N na każdy metr długości przewodu”[1][5]

Do definicyjnego wyznaczenia jednostki służyła waga prądowa. Dokładnością ustępuje ona jednak kalibratorom prądu i w praktyce była przez nie wyparta[6].

Wielokrotności i podwielokrotności ampera (wyróżniono najczęściej używane)[7]:

Wielokrotności Podwielokrotności
Mnożnik Nazwa Symbol Mnożnik Nazwa Symbol
101 dekaamper daA 10−1 decyamper dA
102 hektoamper hA 10−2 centyamper cA
103 kiloamper kA 10−3 miliamper mA
106 megaamper MA 10−6 mikroamper µA
109 gigaamper GA 10−9 nanoamper nA
1012 teraamper TA 10−12 pikoamper pA
1015 petaamper PA 10−15 femtoamper fA
1018 eksaamper EA 10−18 attoamper aA
1021 zettaamper ZA 10−21 zeptoamper zA
1024 jottaamper YA 10−24 joktoamper yA

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2020 r. w sprawie legalnych jednostek miar (Dz.U. z 2020 r. poz. 1024).
  2. Podstawy Elektrotechniki. W: Praca zbiorowa pod kierunkiem prof. dr. inż. Bolesława Konarskiego: Poradnik inżyniera elektryka. Wyd. II. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1968, s. 224–225.
  3. BIPM: Rezolucja 26.Generalnej Konferencji Miar. www.bipm.org. [dostęp 2019-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-19)].
  4. Aleksandra Gadomska: Amper – co nowego?. www.gum.gov.pl. [dostęp 2019-06-09].
  5. amper, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-09-28].
  6. Augustyn Chwaleba, Maciej Poniński, Andrzej Siedlecki: Metrologia elektryczna. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 2003, s. 74–76. ISBN 83-204-2826-2.
  7. Załącznik nr 3 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2020 r. w sprawie legalnych jednostek miar (Dz.U. z 2020 r. poz. 1024).