Chce się żyć

film Macieja Pieprzcy (2013)

Chce się żyć – polski dramat filmowy z 2013 w reżyserii Macieja Pieprzycy, nakręcony na podstawie autorskiego scenariusza i z Dawidem Ogrodnikiem w głównej roli.

Chce się żyć
Gatunek

obyczajowy

Rok produkcji

2013

Data premiery

11 października 2013

Kraj produkcji

Polska

Język

polski

Czas trwania

107 min

Reżyseria

Maciej Pieprzyca

Scenariusz

Maciej Pieprzyca

Główne role

Dawid Ogrodnik
Kamil Tkacz
Dorota Kolak
Arkadiusz Jakubik
Anna Nehrebecka

Muzyka

Bartosz Chajdecki

Zdjęcia

Paweł Dyllus

Scenografia

Joanna Anastazja Wójcik

Kostiumy

Agata Culak

Montaż

Krzysztof Szpetmański

Produkcja

Wiesław Łysakowski
(kierownictwo produkcji)

Wytwórnia

Studio Filmowe „Tramway”

Dystrybucja

Kino Świat

Strona internetowa

Tematem filmu, luźno opartego na prawdziwych wydarzeniach, jest historia młodzieńca cierpiącego na porażenie mózgowe (podwójna rola Kamila Tkacza i Dawida Ogrodnika), walczącego o własną godność pomimo braku akceptacji ze strony otoczenia.

Film Pieprzycy został pozytywnie przyjęty przez większość krytyków i był wielokrotnie nagradzany, między innymi Grand Prix Festiwalu Filmowego w Montrealu, Srebrnymi Lwami dla Pieprzycy na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych oraz czterema Orłami: za scenariusz (dla Pieprzycy), najlepszą główną rolę męską (dla Ogrodnika) oraz za role drugoplanowe Anny Nehrebeckiej i Arkadiusza Jakubika.

Opis fabuły

edytuj

Bohaterem filmu jest Mateusz Rosiński, chłopiec cierpiący na dziecięce porażenie mózgowe. Lekarze wprost mówią jego rodzicom, Zofii i Pawłowi, że nie ma on szans na rehabilitację i nazywają go „rośliną”. Mimo to rodzice chłopca wierzą, że choć chłopiec nie jest w stanie się z nimi komunikować, pozostaje sprawny intelektualnie. Mateusz jest otaczany troską i miłością, choć los nie jest dlań łaskawy: ojciec tragicznie ginie podczas próby zapalenia fajerwerków, a matka z przyczyny pogarszającego się stanu zdrowia przekazuje Mateusza do specjalistycznego ośrodka. Z dala od bliskich młodzieniec walczy o godność. Jego sytuacja zmienia się, kiedy do placówki trafia młoda wolontariuszka Magda, która jako jedyna nie traktuje go przedmiotowo. On sam przyciąga uwagę lekarki Joli, która pracuje nad eksperymentalnymi metodami leczenia i stopniowo nawiązuje z nim kontakt, odczytując jego myśli za pomocą jego mrugnięć[1][2].

Obsada

edytuj
 
Dawid Ogrodnik, odtwórca roli Rosińskiego (2013)

Źródło: Internetowa Baza Filmu Polskiego[1]

Obsada dubbingu

edytuj

Produkcja

edytuj
 
Maciej Pieprzyca, reżyser filmu

Za produkcję Chce się żyć odpowiedzialne było Studio Filmowe „Tramway” pod przewodnictwem Wiesława Łysakowskiego. Reżyser Maciej Pieprzyca zaczerpnął inspirację dla swego filmu z dokumentu Jak motyl autorstwa Ewy Pięty, gdzie przedstawiona została podobna historia. Po śmierci Pięty Pieprzyca, jako jej przyjaciel z czasów studenckich, postanowił nakręcić podobny film w hołdzie dla dokumentalistki[3]. W świetle informacji opublikowanych po premierze filmu w reportażu w „Super Expressie”, pierwowzorem Mateusza Rosińskiego (przedstawionym też w filmie Pięty) był Przemek Chrzanowski, którego tragiczny los uległ w filmie uładzeniu[4].

Po pewnych wahaniach do roli Rosińskiego Pieprzyca zaangażował Dawida Ogrodnika, który miał za sobą występ w filmie Jesteś Bogiem. Aktor na potrzeby nowej roli schudł 10 kg, ćwicząc ruchy ciała pod nadzorem (między innymi) mistrza pantomimy Bartłomieja Ostapczuka[5]. W roli matki Mateusza obsadzono Dorotę Kolak[6], natomiast jego ojca odegrał Arkadiusz Jakubik[1]. Operatorem zdjęć do filmu został Paweł Dyllus, odpowiedzialny za skromne, statyczne ujęcia, które nie odwracały uwagi od gry aktorów[3]. Zdjęcia do filmu zrealizowano w Katowicach i Chorzowie[1]. Muzykę do filmu skomponował Bartosz Chajdecki[7]. W Chce się żyć wykorzystano także utwór „Miłość wciąż pragnie żyć” (muzyka: Roch Poliszczuk, Jerzy Runowski, słowa Roch Poliszczuk)[8][9].

Łączny budżet Chce się żyć, dzięki dofinansowaniu filmu przez koproducenta Silesia Film oraz Polski Instytut Sztuki Filmowej, wyniósł 3 033 007 złotych[10]. Premiera filmu odbyła się 11 października 2013 roku[1].

Odbiór

edytuj

Frekwencja kinowa

edytuj

Według szacunków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej Chce się żyć obejrzało w kinach 308 364 widzów, co umiejscawiało film Pieprzycy na 9. miejscu na liście najczęściej oglądanych polskich filmów 2013 roku[11]. Zdaniem portalu Box Office Mojo szacowany dochód z międzynarodowej dystrybucji filmu wyniósł 1 438 531 dolarów[12].

Recepcja krytyczna

edytuj

Film Chce się żyć był na ogół pozytywnie odbierany przez krytyków. Łukasz Muszyński z portalu Filmweb pisał, że „Pieprzyca przygląda się światu niepełnosprawnych bez fałszywej litości i roztkliwiania się. Mówi o rzeczach ważnych […] przez pryzmat przyziemnych zdarzeń i wyzwań […]. Nie boi się też stawiać niewygodnych pytań (np. o życie erotyczne osób upośledzonych)”[13]. Grzegorz Fortuna w recenzji dla portalu Film.org.pl doceniał odtwórców roli Rosińskiego: „Odgrywający główną rolę Dawid Ogrodnik […] jest po prostu niesamowity, a wcielający się w małoletniego Mateusza Kamil Tkacz dotrzymuje mu kroku”[14]. Janusz Wróblewski z „Polityki” pisał, że „zaskakuje lekkość, z jaką ta przygnębiająca, oparta na faktach, a przez to oszałamiająco wzruszająca historia została sfilmowana”[15]. Wróblewski, porównując film Pieprzycy na korzyść z ponurym oscarowym dziełem Juliena Schnabla Motyl i skafander (2007), dostrzegał w Chce się żyć „odwrotną metamorfozę: z piekła wykluczenia do raju, jakim jest odzyskanie godności po 26 latach uznawania za roślinę”[15]. Dagmara Romanowska na łamach portalu Onet.pl przekonywała, że film Pieprzycy „balansuje po bardzo cienkiej linie, ale cały czas utrzymuje równowagę pomiędzy tragizmem i komizmem, beznadzieją i siłą, prostotą formy i ciężarem poruszanych kwestii, uniwersalizmem i konkretnym przypadkiem”[16].

W bardziej krytycznej recenzji dla „Dziennika Gazety Prawnej” Piotr Czerkawski stwierdził, że „w swoich wysiłkach Pieprzyca zapomina, że nie da się być jednocześnie zabawnym jak Hrabal i nachalnym niczym Elżbieta Jaworowicz[17]. Zdaniem Czerkawskiego Chce się żyć to film, „którego intelektualna ambicja ogranicza się do uzasadnienia komunału zawartego w tytule”[17], a w którym mimo niemożności komunikacji Mateusza z otoczeniem „reżyser wielkodusznie udziela nam dostępu do umysłu bohatera”[17].

Nagrody i wyróżnienia

edytuj
Rok Festiwal Nagroda[1] Odbiorca Wynik
2013 Festiwal Filmowy w Montrealu Grand Prix Maciej Pieprzyca Wygrana
Nagroda Publiczności Wygrana
Nagroda Jury Ekumenicznego Wygrana
Festiwal Polskich Filmów Fabularnych Srebrne Lwy Wygrana
Złoty Klakier Wygrana
Kryształowa Gwiazda Elle Wygrana
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Chicago Srebrny Hugo Wygrana
Festiwal Aktorstwa Filmowego im. Tadeusza Szymkowa we Wrocławiu Złoty Szczeniak Dawid Ogrodnik Wygrana
Międzynarodowy Festiwal Filmowy "Tofifest" w Toruniu Złoty Anioł Maciej Pieprzyca Wygrana
Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce Złote Zęby Wygrana
2014 Paszport "Polityki" Nagroda w kategorii: film Dawid Ogrodnik Wygrana
Polskie Nagrody Filmowe Orzeł za najlepszy scenariusz Maciej Pieprzyca Wygrana
Orzeł za najlepszą główną rolę męską Dawid Ogrodnik Wygrana
Orzeł za najlepszą drugoplanową rolę żeńską Anna Nehrebecka Wygrana
Orzeł za najlepszą drugoplanową rolę męską Arkadiusz Jakubik Wygrana
Orzeł za najlepszy film Maciej Pieprzyca Nominacja
Orzeł za najlepszą reżyserię Nominacja
Orzeł za najlepszy montaż Krzysztof Szpetmański Nominacja
Stowarzyszenie Autorów Zdjęć Filmowych Nagroda PSC Paweł Dyllus Nominacja
Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej "Prowincjonalia" "Jańcio Wodnik" za największe odkrycie festiwalu Kamil Tkacz Wygrana
Fundacja Kino Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego Dawid Ogrodnik Nominacja
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cleveland Nagroda Główna w Konkursie filmów środkowo- i wschodnioeuropejskich Maciej Pieprzyca Wygrana
Tarnowska Nagroda Filmowa Nagroda Publiczności Wygrana
Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego "Off Camera" Nagroda dla najlepszej aktorki w Konkursie Polskich Filmów Fabularnych Dorota Kolak Wygrana
The New York Polish Film Festival Nagroda "Ponad Granicami" im. Krzysztofa Kieślowskiego Maciej Pieprzyca Wygrana
Nagroda im. Elżbiety Czyżewskiej dla najlepszego aktora Dawid Ogrodnik Wygrana
Festiwal Filmów Polskich "Wisła" w Moskwie Nagroda Publiczności Maciej Pieprzyca Wygrana
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Seattle Golden Space Needle Award Dawid Ogrodnik Wygrana
Lubuskie Lato Filmowe Brązowe Grono Maciej Pieprzyca Wygrana
Międzynarodowy Festiwal Filmowy Nowego Kina Europejskiego "Złota Lipa" w Starej Zagorze Nagroda dla najlepszego aktora Dawid Ogrodnik Wygrana
Europejski Festiwal Filmowy "Integracja Ty i Ja" "Motyl" za najlepszy film fabularny Maciej Pieprzyca Wygrana
Festiwal Filmów Optymistycznych "Multimedia Happy End" Nagroda dla najlepszego profesjonalnego filmu fabularnego Wygrana
Festival Internacional de Cine de Gijón Nagroda za scenografię Joanna Anastazja Wójcik Wygrana
Nagroda aktorska Dawid Ogrodnik Wygrana

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Chce się żyć w bazie filmpolski.pl
  2. Chce się żyć [online], programtv.onet.pl [dostęp 2021-09-18] (pol.).
  3. a b Bartosz Staszczyszyn, "Chce się żyć", reż. Maciej Pieprzyca [online], Culture.pl, 3 października 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
  4. Małgorzata Święchowicz, Rafał Gębura, Chce się żyć. W kinach – wielki sukces, w prawdziwym życiu – nieporozumienie [online], Newsweek.pl, 15 listopada 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
  5. Dawid Ogrodnik o roli w "Chce się żyć" - wywiad [online], Onet Wiadomości, 7 października 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
  6. Artur Cichmiński, Na planie „Chce się żyć” Macieja Pieprzycy [online], Stowarzyszenie Filmowców Polskich, 18 lipca 2012.
  7. Bartosz Chajdecki, kompozytor muzyki do "Mistrza": w każdym projekcie chciałbym się przeskoczyć [WYWIAD] [online], Onet Kultura, 3 września 2021 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
  8. Roch Poliszczuk w bazie filmpolski.pl
  9. Jerzy Runowski w bazie filmpolski.pl
  10. Chce się żyć [online], Stowarzyszenie Filmowców Polskich [dostęp 2021-09-18].
  11. Polskie premiery • PISF. Polski Instytut Sztuki Filmowej [online], archiwum.pisf.pl [dostęp 2021-09-18] (pol.).
  12. Life Feels Good [online], Box Office Mojo [dostęp 2021-09-18].
  13. Łukasz Muszyński, Chce się oglądać - Recenzja filmu Chce się żyć (2013) [online], Filmweb, 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
  14. Grzegorz Fortuna, CHCE SIĘ ŻYĆ. Recenzja [online], film.org.pl, 14 września 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
  15. a b Janusz Wróblewski, Recenzja filmu: "Chce się żyć", reż. Maciej Pieprzyca [online], Polityka, 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
  16. Dagmara Romanowska, "Chce się żyć" - pomiędzy wzruszeniem i uśmiechem - recenzja [online], Onet.pl, 12 września 2013 [dostęp 2021-09-19].
  17. a b c Piotr Czerkawski, "Chce się żyć" - recenzja [online], Dziennik Gazeta Prawna, 14 października 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj