Evangelista Torricelli

włoski fizyk i matematyk

Evangelista Torricelli (ur. 15 października 1608 w Faenzy, zm. 25 października 1647 we Florencji) – włoski fizyk i matematyk, kontynuator dzieła Galileusza. Znany z badań nad ciśnieniem atmosferycznym i nad paradoksalnymi właściwościami całek zastosowanych do figur nieskończonych.

Evangelista Torricelli
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 października 1608
Faenza

Data i miejsce śmierci

25 października 1647
Florencja

Zawód, zajęcie

fizyk, matematyk

Życie

edytuj

Jako młody chłopak Torricelli został oddany pod naukową opiekę wuja, który był mnichem w zakonie kamedułów. Dzięki jego staraniom wyjechał w 1627 roku do Rzymu studiować nauki pod kierunkiem benedyktyna Benedykta Castellego, profesora matematyki w tamtejszym Collegio di Sapienza.

Za pośrednictwem Castellego nawiązał kontakt z Galileuszem i przeniósł się do Florencji, gdzie przez trzy ostatnie miesiące życia wielkiego uczonego pełnił rolę jego sekretarza.

Po śmierci Galileusza, Torricelli został nadwornym matematykiem księcia Florencji i profesorem matematyki na tamtejszej akademii.

Badania naukowe

edytuj

Fizyka i technika

edytuj

Studia nad traktatem Galileusza Discorsi e dimostrazioni matematiche intorno a due nuove scienze (Dialogi i dowodzenia matematyczne z zakresu nowych umiejętności) nasunęły mu pomysł udoskonalenia wielu przedstawionych tam urządzeń – Swoje koncepcje zebrał i opisał w księdze De motu (O ruchu), wydanej razem z jego Opera geometrica (Dzieła matematyczne) w 1644.

W roku 1643 przeprowadził doświadczenie z zatopioną na jednym końcu rurką zanurzoną w rtęci, które stało się podstawą do skonstruowania barometru rtęciowego. Przeprowadzenie tego doświadczenia i podanie zasady jego działania umocniło jego reputację wśród współczesnych, a jego nazwisko zapisało się trwale w historii nauki (puszka Torricellego, próżnia Torricellego). Jednostka ciśnienia tor nosi nazwę dla upamiętnienia jego zasług.

Torricelli podał też wzór na prędkość wypływu cieczy z naczynia pod wpływem ciśnienia – zwany prawem Torricellego lub wzorem Torricellego[1].

Matematyka

edytuj

Torricelli odkrył również figurę zwaną rogiem Gabriela. Figura ta ma skończoną objętość, natomiast jej powierzchnia boczna jest nieskończona – co oznacza, że do pomalowania rogu z zewnątrz potrzeba nieskończonej ilości farby. Jednak w puszce mieści się tylko jej skończona ilość... Ten paradoks był w owych czasach trudny do wyjaśnienia (sam Torricelli sprawdzał swe obliczenia wielokrotnie) i wywołał zaciekłe dyskusje na temat „natury nieskończoności”, w których uczestniczył między innymi Thomas Hobbes.

Upamiętnienie

edytuj

Nazwisko Torricelliego upamiętnione zostało w nazwie naukowej rodzaju roślin Torricellia z rodziny Torricelliaceae[2].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Torricelli Evangelista, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-03].
  2. Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 627. ISBN 978-1-842466346.

Linki zewnętrzne

edytuj