Frances Brandon (ur. 16 lipca 1517, zm. 20 listopada 1559) – angielska arystokratka, księżna Suffolk w latach 1551–1554 jako żona Henryka Greya, córka Charlesa Brandona i Marii Tudor, matka królowej Jane Grey, kuzynka króla Edwarda VI oraz królowych Marii I Tudor oraz Elżbiety I.

Frances Brandon
Ilustracja
ilustracja herbu
podpis
markiza Dorset
Okres

od 1533
do 23 lutego 1554

Jako żona

Henry'ego Greya

Poprzedniczka

Margaret Wotton

księżna Suffolk
Okres

od 1551
do 23 lutego 1554

Jako żona

Henry'ego Greya

Dane biograficzne
Dynastia

Brandonowie

Data i miejsce urodzenia

16 lipca 1517
Hertfordshire

Data i miejsce śmierci

20 listopada 1559
Londyn

Miejsce spoczynku

Opactwo Westminsterskie

Ojciec

Charles Brandon

Matka

Maria Tudor

Rodzeństwo

Eleanor, Henry, Henry

Małżeństwo

Henry Grey
od 1533
do 23 lutego 1554

Dzieci

Jane Grey
Katarzyna Grey
Maria Grey

Małżeństwo

Adrian Stokes
od 1555
do 1559

Pochodzenie

edytuj

Urodziła się jako córka Charlesa Brandona, księcia Suffolk i przyjaciela króla Henryka VIII Tudora i Marii Tudor, królewny angielskiej[1]. Matka Frances w latach 1514–1515 była królową Francji[2]. Małżeństwo jej rodziców zostało zawarte w 1515 r. kilkanaście tygodni po tym, jak Maria Tudor została wdową – jej pierwszy mąż, król Francji Ludwik XII, zmarł 1 stycznia 1515 r.[3] Takie zachowanie na krótko skonfliktowało Marię z bratem, królem Anglii Henrykiem VIII Tudorem[3].

Matką chrzestną Frances została Maria I Tudor, córka Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej[4]. Obie kuzynki w młodości spędzały ze sobą wiele czasu i były przyjaciółkami[4].

Maria Tudor utraciła dobry kontakt z bratem pod koniec lat 20. XVI w., gdy stanowczo sprzeciwiła się jego działaniom mającym na celu unieważnienie jego małżeństwa z Katarzyną Aragońską, tym samym okazując dezaprobatę Annie Boleyn[5].

Młodość i małżeństwo

edytuj

W 1533 r. z inicjatywy wuja Henryka VIII Frances poślubiła Henry’ego Greya, markiza Dorset[1]. Małżonkowie byli spokrewnieni – ich wspólnym przodkiem była królowa Elżbieta Woodville (Henryk był prawnukiem Tomasza Greya, starszego syna królowej i Johna Greya, jej pierwszego męża)[1]. Małżeństwo było raczej zgodne i szczęśliwe[6].

Frances w styczniu 1536 r. wzięła udział w skromnym pogrzebie Katarzyny Aragońskiej, z którą król rozstał się 3 lata wcześniej[7]. Maria Tudor, która w wyniku unieważnienia małżeństwa rodziców została uznana za dziecko nieślubne i utraciła tytuł królewny, nie mogła wziąć udziału w uroczystościach pogrzebowych swojej matki[7].

Frances urodziła pięcioro dzieci, jednak tylko trzy córki przeżyły dzieciństwo[8]:

W stosunku do córek Frances nie przejawiała nadmiernych uczuć ani sentymentów, zwracała szczególną uwagę na ich maniery oraz wykształcenie[6]. Prawdopodobnie brakowało rodzinnej i ciepłej atmosfery, gdyż Frances była osobą o cierpkim i ponurym usposobieniu[6]. W 1547 r. swoją najstarszą córkę, Jane, wysłała na dwór do Katarzyny Parr, wdowy po Henryku VIII[9].

Henryk VIII, mimo że uznawał swoje córki Marię i Elżbietę za dzieci nieślubne, to dawał im pierwszeństwo przed Frances i Eleanor Brandon[10].

W 1551 r. po śmierci swoich przyrodnich braci Henry’ego i Charlesa została księżną Suffolk, gdyż John Dudley zdecydował, że tytuł księcia Suffolk odziedziczy z praw żony jej mąż Henry[8].

Matka królowej

edytuj

W pierwszej połowie 1553 r. nagle zachorował niespełna 16-letni Edward VI Tudor. Zgodnie z Aktem o Sukcesji z 1544 r. wydanym przez Henryka VIII Tudora, w razie bezpotomnej śmierci jego jedynego syna – Edwarda – tron dziedziczy Maria I Tudor a następnie Elżbieta I. Młody król, przeczuwając swoją śmierć, być może pod wpływem jednego ze swych doradców – Johna Dudleya, zamierzał sam wyznaczyć swego następcę, a raczej następczynię, z braku męskich potomków wśród jego najbliższej rodziny[11].

Edward opracował instrukcję w sprawie sukcesji, w której wydziedziczył swoje dwie siostry z racji uznania ich w latach 30. XVI w. za dzieci nieślubne (małżeństwa Henryka VIII z Katarzyną Aragońską i Anną Boleyn zostały unieważnione)[11]. Córka Małgorzaty Tudor a zarazem kuzynka Edwarda i Frances – Małgorzata Douglas została wykluczona z linii sukcesji ze względu na wątpliwości co do legalności małżeństwa jej rodziców[11]. Z kolei królowa Szkocji Maria I Stuart (wnuczka Małgorzaty Tudor), była katoliczką, w dodatku zaręczoną z francuskim następcą tronu. Wybór padł na najstarszą córkę Frances – Jane, która była gorliwą protestantką[11].

Wobec takiego obrotu spraw Frances wraz z mężem podjęła współpracę z Johnem Dudleyem. Pospiesznie przygotowano ślub Jane z jednym z synów Johna, Guilfordem. Małżeństwo zostało zawarte 18 maja 1553 r. Jane była niechętna temu ślubowi, jednak została do niego zmuszona przez rodziców[11].

6 lipca 1553 r. Edward VI zmarł. 10 lipca 1553 r. Jane przybyła do Londynu, a Frances niosła tren jej sukni, której zielony kolor był nawiązaniem do barw dynastii Tudorów[12]. Lud jednak nie chciał zaakceptować Jane w roli królowej. 9 dni późnej Henryk Grey został zmuszony do zakomunikowania swojej córce, że przestała być królową[13].

Ostatnie lata życia

edytuj

W lutym 1554 r. z rozkazu królowej Marii ścięto męża, zięcia i córkę Frances.

Frances ponownie wyszła za mąż rok później za swego koniuszego, Adriana Stokesa[14].

W kulturze

edytuj

W filmie Lady Jane z 1986 r. w rolę księżnej Suffolk wcieliła się Sara Kestelman[15].

W literaturze postać Frances pojawia się w powieściach Alison Weir „Niewinna zdrajczyni” oraz Philippy Gregory „Zmierzch Tudorów”.

Przypisy

edytuj
  1. a b c Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 238, ISBN 83-7129-961-3.
  2. Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 91, ISBN 83-7129-961-3.
  3. a b Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 86, ISBN 83-7129-961-3.
  4. a b Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2013, s. 18, ISBN 978-83-89981-57-2.
  5. Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2013, s. 93, ISBN 978-83-89981-57-2.
  6. a b c Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2013, s. 224-225, ISBN 978-83-89981-57-2.
  7. a b Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2013, s. 122, ISBN 978-83-89981-57-2.
  8. a b Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2013, s. 224, ISBN 978-83-89981-57-2.
  9. Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 480, ISBN 83-7129-961-3.
  10. Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 311, ISBN 83-7129-961-3.
  11. a b c d e Helen Castor, Wilczyce. Angielskie królowe, 2015, s. 35-38.
  12. Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2013, s. 223-225, ISBN 978-83-89981-57-2.
  13. Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2013, s. 244-246, ISBN 978-83-89981-57-2.
  14. Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2013, s. 468, ISBN 978-83-89981-57-2.
  15. Lady Jane (1986) – Filmweb [online] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-17].