Fraza nominalna, zwana również frazą rzeczownikową, grupą nominalną lub NP – w gramatykach bezkontekstowych, a zwłaszcza w gramatyce generatywno-transformacyjnejfraza, której nadrzędnikiem jest rzeczownik.

Budowa frazy nominalnej

edytuj

Najprostsza fraza nominalna złożona jest wyłącznie z rzeczownika[1]:

  • NPN
  • John

Rzeczownik określany jest często przez przedimki, zaimki wskazujące, liczebniki itp. Wchodzą one w skład grupy nominalnej[2]:

  • NPDet N
  • the box
 
Fraza nominalna jako podmiot i dopełnienie

Rzeczowniki mogą być modyfikowane przez przymiotniki, przy czym może ich być dowolna liczba[3]:

  • NPDet (Adj) N
  • the small box

Innym możliwym sposobem modyfikacji frazy nominalnej jest fraza przysłówkowa:

  • NPDet (Adj) N (PP)
  • the small box with sweets

Pojemność frazy rzeczownikowej nie ogranicza się do jednej frazy przysłówkowej:

  • NPDet (Adj+) (Adj+) N (PP+) (PP+)
  • the small yellow box of pastry with a glistening lid

Inną możliwą modyfikacją frazy nominalnej jest fraza przymiotnikowa, przy czym zawarty w niej przysłówek modyfikuje najczęściej przymiotnik, a nie rzeczownik[4]:

  • AdvP → (AP) A
  • very yellow
  • NPDet (AP) N (PP)
  • a very small book with yellow covers

Grupa nominalna może występować nie tylko w charakterze podmiotu, ale np. dopełnienia, funkcjonując samodzielnie albo będąc elementem frazy przysłówkowej:

  • PPP NP
  • with a knife

Drzewo składniowe frazy a very small green book with a black girl on its cover wygląda następująco[5]:

 

Fraza nominalna w języku francuskim

edytuj

Francuska fraza nominalna składa się z rzeczownika i jego określników. W języku francuskim istnieją następujące rodzaje określników[6]:

  • rodzajniki: un stylo,, la valise, du pain
  • zaimki wskazujące: cette maison, cet homme
  • przymiotniki dzierżawcze: son cahier, notre bagnole
  • liczebniki: trois chomeurs, quatre livres.

Determinanty mogą występować zarówno pojedynczo, jak i w grupach. Jako określniki mogą występować również przymiotniki pytające lub wykrzyknikowe, takie jak quel, jak również przysłówki wskazujące na ilość: beaucoup de, trop de[6].

  • ces quelques rosestych kilka róż
  • leur deux enfantsich dwoje dzieci
  • Quelle heure est t-il? → Która jest godzina?
  • Quel merveilleux jardin! → Jaki piękny ogród!
  • Il y a beaucoup de vent aujourd'hui.

Innymi elementami grupy nominalnej mogą być[7]:

  • przymiotnik oznaczający jakość lub pochodzenie un gâteau francais
  • przydawka: mon livre de français.

Fraza nominalna może zostać zastąpiona zaimkiem wskazującym, dzierżawczym, pytającym, osobowym lub nieokreślonym[8]:

  • ce livrecelui-ci
  • ta raquette de tenisla tienne
  • Quel vin préfères-tu? → Lequel préfères-tu?
  • Ils regardent le film polonaisIls le regardent.

Drzewo składniowe frazy les trois très vieux livres de français:

 

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Carnie 2001 ↓, s. 43.
  2. Carnie 2001 ↓, s. 33.
  3. Carnie 2001 ↓, s. 34.
  4. Carnie 2001 ↓, s. 35.
  5. Carnie 2001 ↓, s. 34-36.
  6. a b Delatour 1991 ↓, s. 16.
  7. Delatour 1991 ↓, s. 16-17.
  8. Delatour 1991 ↓, s. 17.

Bibliografia

edytuj
  • Andrew Carnie: Syntax: A Generative Introduction (Introducing Linguistics). Oxford: Blackwell Publishing, 2001.
  • Y Delatour: Nouvelle Grammaire du Francais. Paryż: Hachette, 1991. ISBN 2-01-155271-0.