Fryderyk III Pobożny

(Przekierowano z Fryderyk III Wittelsbach)

Fryderyk III Pobożny, niem. Friedrich III. der Fromme (ur. 14 lutego 1515 w Simmern Hansryckim, zm. 26 października 1576 w Heidelbergu) – książę-palatyn Simmern w 15571559, hrabia-palatyn reński i elektor Rzeszy, książę-palatyn neubuski w 1559–1576; protoplasta reńskiej linii Wittelsbachów.

Fryderyk III Pobożny
Ilustracja
Elektor Palatynatu Fryderyk III Wittelsbach
ilustracja herbu
książę-palatyn Simmern
Okres

od 18 maja 1557
do 12 lutego 1559

Poprzednik

Jan II

Następca

Jerzy

Elektor Palatynatu, książę neuburski
Okres

od 12 lutego 1559
do 26 października 1576

Poprzednik

Otto Henryk

Następca

Ludwik VI

Dane biograficzne
Dynastia

Wittelsbachowie

Data i miejsce urodzenia

14 lutego 1515
Simmern/Hunsrück

Data i miejsce śmierci

26 października 1576
Heidelberg

Miejsce spoczynku

Kościół Świętego Ducha w Heidelbergu

Ojciec

Jan II

Matka

Beatrycze Badeńska

Żona

Maria Hohenzollernówna
od 12 czerwca 1537
do 31 października 1567

Dzieci

Alberta, Ludwik IV, Elżbieta, Herman Ludwik, Jan Kazimierz, Dorota Zuzanna, Albrecht, Anna Elżbieta, Krzysztof, Karol, Kunegunda Jakobina

Żona

Amalia Neuenahr
od 25 kwietnia 1569
do 26 października 1576

Życiorys

edytuj

Urodził się jako pierworodny syn Jana II (1492–1557), hrabiego-palatyna Simmern, i jego żony Beatrycze (1492–1535), margrabianki badeńskiej. Miał liczne rodzeństwo, braci: Jerzego (1518–1569), Ryszarda (1521–1598) i Wilhelma (1526–1527), oraz siostry: Katarzynę (1510–1572), Joannę (1512–1581), Otylię (1513–1553), Brygidę (1516–1562), Elżbietę (1520–1564), Marię (1524–1576), Sabinę (1528–1578) i Helenę (1532–1579). W wieku pacholęcym przebywał w Wiedniu na dworze cesarza Karola V[1].

Odebrał staranne wychowanie humanistyczne w duchu katolickim. W 1528 zapisał się na Uniwersytet Koloński, gdzie pod wpływem studiów filozoficznych i teologicznych sympatyzował z ideą reformy Kościoła. W 1537 został ożeniony z Marią Hohenzollerówną (–). Pod wpływem żony pogłębił zainteresowanie teologią protestancką, badając różnice pomiędzy kalwinistami a luteranami, ostatecznie konwertując się na drugie z wyznań w 1546. Wraz ze śmiercią ojca, 18 maja 1557 objął po nim rządy w Palatynacie Simmern. W wyniku sporów pomiędzy Kościołami protestanckimi, ponownie zmienił wyznanie, przyjmując w 1560 kalwinizm, w którym wytrwał dozgonnie.

12 lutego 1559 roku umarł daleki krewny Fryderyka, elektor Palatynatu Otto Henryk Wittelsbach i ostatni przedstawiciel głównej linii Wittelsbachów Reńskich. Fryderyk, jako prapraprawnuk króla niemieckiego i elektora Palatynatu Reńskiego Ruprechta III Wittelsbacha przejął tron Palatynatu Reńskiego i otrzymał tytuł elektora. Dzięki tej funkcji mógł jeszcze bardziej włączyć się w propagowanie protestantyzmu na ziemiach niemieckich. Wspierał również protestantów z innych krajów. Wyznaczył miasto Frankenthal (Pfalz) na schronienie dla uciekinierów z Niderlandów. Swojego syna wysłał do Francji w celu pomocy hugenotom. Dzięki jego wsparciu w 1563 roku wydano Katechizm Heidelberski z przedmową księcia elektora.

Elektor był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Maria Hohenzollern córka margrabiego Brandenburgii- Bayreuth Kazimierza i księżniczki bawarskiej Zuzanny. Dziećmi tej pary byli:

Po śmierci Marii gorliwej luteranki ożenił się z Amalią Neuenahr, wdową po Henryku Bréderode, bohaterze wojny osiemdziesięcioletniej. Para nie miała dzieci. Elektor pragnął, aby po jego śmierci nadal religią panującą był kalwinizm, jednak zdawał sobie sprawę, że jego najstarszy syn był wychowany przez matkę na gorliwego luteranina.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fryderyk Wittelsbach
 
 
 
 
 
 
 
Jan I Wittelsbach
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Małgorzata von Geldern
 
 
 
 
 
 
 
Jan II Wittelsbach
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Jan II Nassau-Saarbrücken
 
 
 
 
 
 
 
Joanna Nassau
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
NN
 
 
 
 
 
 
 
Fryderyk III Wittelsbach
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Karol I
 
 
 
 
 
 
 
Krzysztof I
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Katarzyna austriacka
 
 
 
 
 
 
 
Beatrycze Badeńska
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Filip Katzenelnbogen
 
 
 
 
 
 
 
Otylia von Katzenelnbogen
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ottilie von Nassau-Dillenburg
 
 
 
 
 
 

Przypisy

edytuj
  1. Friedrich III. der Fromme, [w:] Johann Heinrich Zedler, Carl Günther Ludovici (red.), Grosses vollständiges Universal Lexicon Aller Wissenschafften und Künste, Welche bishero durch menschlichen Verstand und Witz erfunden und verbessert worden, 3. [reprint wyd. 2.], t. 9: F, Graz: Akademische Druck- & Verlagsanstalt, 1969, s. 63 (niem.).