Gyula Komarnicki (wym. [ɟulɒ komɒrnitski], ur. 22 lutego 1885 w Budapeszcie, zm. 27 sierpnia 1975 tamże) – węgierski taternik polskiego pochodzenia, autor przewodników po Tatrach w językach węgierskim i niemieckim. Doktor prawa, dyrektor naczelny Węgierskich Kolei Państwowych (1928–34), dyrektor generalny Węgierskiego Towarzystwa Żeglugi Rzecznej i Morskiej (1934–44). W Tatrach dokonał wielu pierwszych przejść należących do najważniejszych osiągnięć w taternictwie początku XX wieku.

Gyula Komarnicki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 lutego 1885
Budapeszt

Data i miejsce śmierci

27 sierpnia 1975
Budapeszt

Zawód, zajęcie

taternik

Życiorys

edytuj

Jego ojciec był urodzonym w Warszawie inżynierem, który ok. 1860 r. musiał opuścić ziemie polskie. Po pobycie w Paryżu osiadł w Budapeszcie, gdzie urodził się Gyula, a dwa lata później jego brat, Roman Komarnicki. Po śmierci ojca wychowali się obaj na Węgrzech. Gyula ukończył prawo na uniwersytecie w Budapeszcie. W góry trafił za namową przyjaciela, Jenő Serényiego, i szybko zainteresował się wspinaniem, a od 1906 należał już do czołówki taterników. Wspinał się do 1938, jako turysta chodził po Tatrach jeszcze do 1968. Jego partnerami wspinaczkowymi byli m.in. brat Roman, Janusz Chmielowski, Roman Kordys, Mariusz Zaruski i Mieczysław Świerz.

Osiągnięcia wspinaczkowe

edytuj
 
Akcja poszukiwania Stanisława Szulakiewicza w Tatrach na początku sierpnia 1910. Na zdjęciu bracia Komarniccy (1, 3)

Działalność społeczna i pisarska

edytuj

Komarnicki był pierwszym prezesem Budapeszteńskiego Akademickiego Towarzystwa Turystycznego, które w owych czasach stanowiła jedyną węgierską organizację taternicką. Był też członkiem honorowym Sekcji Turystycznej Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, Klubu Wysokogórskiego, Polskiego Związku Alpinizmu oraz Karpathenvereinu.

Od roku 1907 zajmował się pisaniem artykułów do czasopism: „Turistaság és Alpinizmus”, „Turistik und Alpinismus” (był współzałożycielem obu z nich), „Turisták Lapja”, „Pamiętnika Towarzystwa Tatrzańskiego” i „Taternika”. Jego dorobek w tej dziedzinie obejmował wspomnienia z wycieczek, recenzje, opisy dróg taternickich i inne.

Do jego najważniejszych dzieł zalicza się kilkutomowy przewodnik dla taterników, wydany kilkakrotnie po węgiersku (A Magas Tátra hegymászókalauza, Budapeszt 1914, 1917, 1926) oraz po niemiecku (Die Hohe Tatra, Hochgebirgsführer, Budapeszt 1918). Przewodnik był najlepszy przed 1925 r. i używali go również Polacy. Publikacje Komarnickiego przyczyniły się do rozpowszechnienia i uściślenia wiedzy o topografii Tatr.

Bibliografia

edytuj