Helena Bobińska

polska i radziecka powieściopisarka

Helena Bobińska z Brunów (ur. 9 maja 1887 w Warszawie, zm. 9 czerwca 1968 tamże) – polska i radziecka powieściopisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży oraz tłumaczka.

Helena Bobińska
Ilustracja
ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego
Data i miejsce urodzenia

9 maja 1887
Warszawa

Data i miejsce śmierci

9 czerwca 1968
Warszawa

Dziedzina sztuki

powieść, literatura dla dzieci i młodzieży

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej Order Czerwonego Sztandaru Pracy
Grób pisarki Heleny Bobińskiej na cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Życiorys

edytuj

W okresie młodości związała się z ruchem socjalistycznym i komunistycznym (nurtu SDKPiL), uczestniczyła w rewolucji 1905 r. Po rewolucyjnym przewrocie bolszewickim w 1917 do 1945 r. pozostała w Związku Radzieckim. W owym okresie współpracowała z polskojęzycznymi radzieckimi pismami literackimi i młodzieżowymi (m.in. „Trybuną”, „Komsomolską Prawdą”, „Kulturą Mas”). Jej debiutem powieściowym był utwór O szczęśliwym chłopcu (1918), w którym skontrastowała życie dziecka inteligenta z losem dzieci z klasy proletariackiej. W 1932 sprzeciwiła się reformie pisowni polskiej zaproponowanej m.in. przez Brunona Jasieńskiego[1]. W 1936 objęła stanowisko kierownika literackiego Państwowego Teatru Polskiego w Kijowie. Była członkinią Związku Pisarzy Radzieckich w latach 1934–1938. Podczas II wojny światowej przebywała na terytorium ZSRR. W 1945 r. wróciła do kraju. Kontynuując pisarską działalność w tym samym roku napisała powieściową biografię Maria Skłodowska-Curie. Wydała wiele powieści, opowiadań i nowel. Część utworów podporządkowana była wymogom realizmowi socjalistycznemu, z wyrazistymi akcentami dydaktyczno-społecznymi (np. O wakacyjnej zabawie w sprawiedliwą republikę z 1949 r. czy hagiograficzna powieść o młodości Stalina pt. Soso. Dziecięce i szkolne lata Stalina z 1953). Pozostawiła również fragmenty autobiograficzne dotyczące lat 1902–1918 w postaci wspomnień pt. Pamiętniki tamtych lat, cz. 1 (1963).

Dokonała przekładów z języka rosyjskiego, m.in. dzieł Antoniego Czechowa, Arkadego Gajdara i Maksyma Gorkiego. Utwory Bobińskiej tłumaczone były m.in. na rosyjski, bułgarski, słowacki, czeski, niemiecki, norweski, węgierski, bengali.

Za twórczość dla dzieci i młodzieży otrzymała nagrodę Prezesa Rady Ministrów (1951).

Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera D6-4-21)[2].

Życie prywatne

edytuj

Siostra Juliana Bruna, ciotka Celiny Budzyńskiej, żona Stanisława Bobińskiego i matka Celiny Bobińskiej[3].

Dzieła (wybór)

edytuj
  • O szczęśliwym chłopcu (1918);
  • Tajemnica Romka (1926);
  • Zemsta rodu Kabunauri (1930);
  • Ludzie Czerwonego Frontu. Powieść z życia kolektywników polskich na Białorusi (1932)[4];
  • Maria Skłodowska-Curie (1945);
  • Stach Sobie-pan (1929);
  • Lipniacy (1948);
  • O wakacyjnej zabawie w sprawiedliwą republikę (1949);
  • O kotku góralu (1949);
  • Sąd pionierów (1925, wyd. krajowe 1950);
  • Pionierzy (1951);
  • Spisek (1952);
  • Soso. Dziecięce i szkolne lata Stalina (1953);
  • Pamiętnik tamtych lat, cz. 1 (1963);
  • O królu Słońcu i jego czterech córkach (1971).

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Mikołaj Iwanow, Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim w latach 1921–1939, Wyd. PWN, Warszawa–Wrocław 1991, s. 206.
  2. Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2024-01-04].
  3. Teresa Torańska, Oni, Wyd. iSOURCE S.A., s. 11, 14(darmowy fragm. PDF-u).
  4. M. Iwanow, op. cit., s. 212.
  5. M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie (...), kultury i sztuki”.
  6. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj