Józef Wielhorski herbu Kierdeja (ur. 1759 w Horochowie, zm. 1817 w Rusinowie) – generał dywizji armii Księstwa Warszawskiego, minister prezydujący w Komisji Rządowej Wojny Królestwa Polskiego do 1816 roku[1], senator-wojewoda Królestwa Polskiego, radca stanu w Radzie Stanu Księstwa Warszawskiego w 1812 roku[2], zastępca ministra wojny[3], kawaler maltański, odznaczony Orderem Orła Białego (1815), Orderem Virtuti Militari i Legią Honorową[3].

Józef Wielhorski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1759
Horochów

Data i miejsce śmierci

1817
Rusinów

Minister wojny
Okres

od 9 grudnia 1815
do 15 maja 1816

Poprzednik

Józef Poniatowski

Następca

Maurycy Hauke

podpis
Józef Wielhorski
Ilustracja
Józef Wielhorski na litografii Seweryna Oleszczyńskiego
Herb
Kierdeja
Rodzina

Wielhorscy

Data i miejsce urodzenia

1759
Horochów

Data i miejsce śmierci

1817
Rusinów

podpis
Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler/Dama Honoru i Dewocji – Zakon Maltański (SMOM)

Życiorys

edytuj

Oficer wojsk austriackich. Od 1789 w Wojsku Polskim i w stopniu rotmistrza uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792, walczył w kampanii wołyńskiej. Po kapitulacji wyjechał do Wiednia.

Po wybuchu insurekcji kościuszkowskiej 1794 wrócił do służby w stopniu pułkownika. Wysłany do Paryża z zadaniem uzyskania tam pomocy dla Polski. Po upadku insurekcji pozostał we Francji i usiłował nakłonić Komitet Ocalenia Publicznego do sformowania polskiego korpusu przy rewolucyjnej armii francuskiej.

Później związał się z J. H. Dąbrowskim i włączył do prac nad tworzeniem Legionów Polskich we Włoszech. Generał z 1797 z nominacji francuskiej. W latach 1797–1802 w Legionach Polskich we Włoszech, dowódca 1 Legii. Odbył kampanię włoską i pod Mantuą dostał się do niewoli austriackiej. Na znak protestu przeciwko zawarciu pokoju z Austrią podał się do dymisji i powrócił do kraju.

W 1809 organizator sił zbrojnych w Krakowskiem i Kieleckiem w związku z najazdem Austriaków. Po jego odparciu w armii Księstwa Warszawskiego, od 8 sierpnia 1809 szef Wydziału Potrzeb Wojennych Rządu Centralnego Wojskowego Tymczasowego Obojga Galicji (na obszarze ziem odzyskanych z zaboru austriackiego). W 1810 dyrektor Administracji Żywności armii Księstwa Warszawskiego. Od 1811 zastępca ministra wojny (ks. Józefa Poniatowskiego) i generał dywizji. Chory, na czas kampanii moskiewskiej pozostał z nieznacznymi siłami w Warszawie.

W l. 1815-1816 formalnie minister wojny Królestwa Polskiego i senator. Syn Michała Wielhorskiego, kuchmistrza litewskiego, brat gen. Michała Wielhorskiego i targowiczanina Jerzego Wielhorskiego.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej.

Należał do loży wolnomularskiej Bracia Zjednoczeni[4].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Andrzej Biernat , Ireneusz Ihnatowicz , Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 572.
  2. Kalendarzyk Polityczny Piiarski Na Rok Przestępny 1812, Warszawa 1812, s. 77.
  3. a b Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 284.
  4. Jan Pachoński, Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich 1796-1807, Kraków 1998, s. 331.

Bibliografia

edytuj
  • H. P. Kosk, Generalicja polska, t. 2 wyd.: Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001

Linki zewnętrzne

edytuj