Jill Clayburgh

amerykańska aktorka

Jill Clayburgh (ur. 30 kwietnia 1944 w Nowym Jorku, zm. 5 listopada 2010 w Lakeville) − amerykańska aktorka.

Jill Clayburgh
Ilustracja
Jill Clayburgh (1983)
Data i miejsce urodzenia

30 kwietnia 1944
Nowy Jork

Data i miejsce śmierci

5 listopada 2010
Lakeville

Zawód

aktorka

Współmałżonek

David Rabe
(1979–2010; jej śmierć)

Lata aktywności

1965–2010

Laureatka nagrody za pierwszoplanową rolę kobiecą na Festiwalu Filmowym w Cannes, nominowana do Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej za rolę Eriki w komediodramacie Paula Mazursky’ego Niezamężna kobieta (1978). Otrzymała także drugą z rzędu nominację do Oscara za pierwszoplanową rolę Marilyn Holmberg w komedii romantycznej Alana J. Pakuli Zacznijmy od nowa (1979)[1].

Wczesne lata

edytuj

Urodziła się w Nowym Jorku jako córka Julii Louise (z domu Dorr) i Alberta Henry’ego „Billa” Clayburgha[2]. Jej matka była protestantką pochodzenia angielskiego, a także mała korzenie walijskie i holenderskie, a ojciec miał pochodzenie żydowskie[3]. Jej matka była aktorką i sekretarką ds. produkcji teatralnej producenta Davida Merricka, a ojciec sprawował funkcję dyrektora ds. produkcji[4]. Jej babcią ze strony ojca była śpiewaczka koncertowa i operowa Alma Lachenbruch Clayburgh[5]. Jej brat, Jim Clayburgh, był scenografem[6]. Jako dziecko Clayburgh zapragnęła zostać aktorką, gdy w 1950 zobaczyła Jean Arthur w roli Piotrusia Pana na Broadwayu. Wychowała się w Upper East Side na Manhattanie, gdzie uczęszczała do szkoły Brearley School dla dziewcząt. Następnie uczęszczała do Sarah Lawrence College, gdzie studiowała religię, filozofię i literaturę, ale ostatecznie zdecydowała się zostać aktorką[7]. Odbyła szkolenie aktorskie w HB Studio[8].

Kariera

edytuj

Clayburgh zaczęła grać jako studentka w szkole letniej, a po ukończeniu studiów dołączyła do Charles Street Repertory Theatre w Bostonie, gdzie w 1967 poznała Ala Pacino. Poznali się podczas prób do sztuki America, Hurrah. Mieli pięcioletni romans (1967–1972) i wrócili razem do Nowego Jorku[9]. W 1968 Clayburgh występowała na off-Broadwayu w spektaklach: Nagła i przypadkowa reedukacja Horse’a Johnsona jako Dolly z Jackiem Klugmanem i The Indian Wants the Bronx / It’s Called the Sugar Plum Izraela Horovitza w roli Joanne Dibble z Pacino[10].

Po raz pierwszy pojawiła się na małym ekranie jako kobieta w parku w jednym z odcinków serialu krymnalnego ABC N.Y.P.D. (1968) z Jackiem Wardenem. Rok później zadebiutowała na kinowym ekranie w roli panny młodej Josephine w komedii Przyjęcie weselne (The Wedding Party, 1969)[11] w reżyserii Briana De Palmy, Wilforda Leacha i Cynthii Munroe. Następnie trafiła do obsady opery mydlanej CBS Search for Tomorrow (1969−1970) jako Grace Bolton. W 1970 odniosła sukces na Broadwayu w roli Hannah Cohen w musicalu Rothschildowie, a w 1972 jako Catherine w komedii Pippin[12]. Rola Wandy w telewizyjnym dramacie ABC Hustling (1975) z Lee Remick przyniosła jej nominację do nagrody Emmy. Za rolę słynnej śpiewaczki operowej Caterina Silveri w dramacie Bernardo Bertolucciego Księżyc (Luna, 1979) była nominowana do Złotego Globu dla najlepszej aktorki w filmie dramatycznym. Jako Ruth Loomis w komediodramacie Ronalda Neame’a Pierwszy poniedziałek października (First Monday in October, 1981) zdobyła nominację do Złotego Globu dla najlepszej aktorki w filmie komediowym lub musicalu.

Grała znaczące role w serialach telewizyjnych: Ally McBeal (1999−2001) jako matka tytułowej bohaterki (Calista Flockhart) − Jeannie McBeal, Kancelaria adwokacka (2004) jako Victoria Stewart i Seks, kasa i kłopoty (2007−2009) jako Letitia 'Tish' Darling. W 2005 powróciła na Broadway w roli Bess Lapin w sztuce Naga dziewczyna na Appian Way u boku Richarda Thomasa[8].

Życie prywatne

edytuj

8 marca 1979 zawarła związek małżeński z pisarzem Davidem Rabe, z którym miała córkę Lily Rabe (ur. 29 czerwca 1982) i syna Michaela (ur. 1986)[13].

Śmierć

edytuj

Zmarła 5 listopada 2010 w swoim domu w Lakeville w Connecticut, po trwającej przez ponad 20 lat walce z białaczką w wieku 66 lat[14].

Filmografia

edytuj

Nagrody

edytuj

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Kinorama: Jill Clayburgh. „Film”. nr 35/1978 (1551), s. 13, 1978-08-27. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 
  • Kinorama: Jill Clayburgh. „Film”. nr 35/1979 (1604), s. 13, 1979-09-02. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 

Linki zewnętrzne

edytuj