Konstanty Laszczka

polski rzeźbiarz, malarz, grafik

Konstanty Laszczka (ur. 3 września 1865 w Makówcu Dużym, zm. 23 marca 1956 w Krakowie) – polski rzeźbiarz, malarz, grafik, profesor i rektor ASP w Krakowie[1].

Konstanty Laszczka
Ilustracja
Konstanty Laszczka przy pracy nad rzeźbą przedstawiającą Fryderyka Szopena
Data i miejsce urodzenia

3 września 1865
Makówiec Duży

Data i miejsce śmierci

23 marca 1956
Kraków

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

malarstwo, rzeźbiarstwo

Epoka

symbolizm, impresjonizm

Muzeum artysty

Muzeum im. Konstantego Laszczki w Dobrem

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Wawrzyn Akademicki Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Portret Konstantego Laszczki wykonany przez Leona Wyczółkowskiego (1901–1902)
Portret K. Laszczki w wykonaniu Leona Wyczółkowskiego, 1905 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy
Portret K. Laszczki w wykonaniu Józefa Mehoffera

Życiorys

edytuj

Pochodził z wielodzietnej rodziny chłopskiej z Mazowsza. Był synem karczmarza Antoniego Laszczki i Katarzyny z domu Kupiec. Kształcił się w szkole elementarnej w Dobrem. W dziedzinie sztuk plastycznych był samoukiem.

Przypadkowe odkrycie jego talentu przez rodzinę ziemiańską Ostrowskich spowodowało, że w 1885 otrzymał możliwość studiów w Warszawie pod kierunkiem Jana Kryńskiego i Ludwika Pyrowicza. Później otrzymał stypendium Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych i dzięki niemu udał się w 1891 do Paryża.

We Francji był studentem Akademii Juliana i École des Beaux-Arts. Kształcił się pod kierunkiem Antoine’a Mercié, Alexandre’a Falguiere’a i Jeana-Léona Gérôme’a. Był też zaangażowany w ruch artystyczny polonii francuskiej. Prowadził skromną pracownię.

W 1897 powrócił do Polski i został nauczycielem w Warszawie. Ożenił się z Marianną Strońską. W 1899 na zaproszenie Juliana Fałata osiadł w Krakowie, gdzie w latach 1900–1935 był kierownikiem katedry rzeźby, a od 1905 roku profesorem zwyczajnym Akademii Sztuk Pięknych. W 1911 roku mianowano go rektorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1917 przyjął do swojej pracowni pierwszą w historii akademii kobietę studentkę Zofię Baltarowicz-Dzielińską. Członek Komitetu Obywatelskiego Polskiego Skarbu Wojskowego w sierpniu 1914 roku[2].

Przyjaźnił się ze Stanisławem Wyspiańskim i Leonem Wyczółkowskim. Był jednym z założycieli Towarzystwa Artystów Polskich Sztuka. Jego uczniami byli m.in.: Bolesław Biegas, Xawery Dunikowski, Ludwik Konarzewski, Franciszek Mączyński, Ignacy Zelek, Olga Niewska i Ludwik Puget, Stefan Policiński, Balbina Świtycz-Widacka.

W 1935 w proteście wobec utworzenia obozu w Berezie Kartuskiej zrezygnował ze stanowiska pedagoga na ASP w Krakowie.

Życie prywatne

edytuj

Od 1898 żonaty z Marianną Heleną Strońską (1870–1911). Doczekał się czwórki dzieci. Jego najstarszy syn Bogdan Laszczka był architektem i działaczem Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, drugi – Czesław Laszczka (1900–1985), lekarzem. Córki – Jadwiga Wierzbiańska była harcmistrzynią i przedwojenną Naczelniczką Harcerek ZHP, a Janina Murczyńska (1905–1979), harcmistrzynią ZHP i nauczycielką.

Zmarł w Krakowie. Pochowany jest na cmentarzu Rakowickim (kwatera PAS 36-płd-zach-narożnik)[3].

Twórczość

edytuj

W swojej twórczości artystycznej Konstanty Laszczka wzorował się na dziełach Augusta Rodina. Zajmował się przede wszystkim rzeźbą, ale też malował portrety, wykonywał medale, medaliony portretowe oraz plakiety okolicznościowe. W późnym okresie swojej twórczości interesował się ceramiką o tematyce religijnej, folklorystycznej i animalistycznej. Wyrzeźbił popiersie Fryderyka Chopina w Akademii Muzycznej w Krakowie.

Ordery i odznaczenia

edytuj

Miejsca pamięci i pomniki

edytuj

Konstanty Laszczka został upamiętniony pomnikami w Dobrem i w Makówcu. W Dobrem jest również szkoła podstawowa jego imienia[8]. W październiku 1971 r. zostało otwarte w Dobrem Społeczne Muzeum Konstantego Laszczki.

Galeria prac

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Konstanty Laszczka [online], Culture.pl [dostęp 2020-04-27] (pol.).
  2. Józef Musiałek, Rok 1914. Przyczynek do dziejów brygady Józefa Piłsudskiego, Kraków 1915, s. 20.
  3. Lokalizator Grobów – Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2021-01-13].
  4. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za wybitne zasługi na polu rozwoju sztuki”.
  5. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 18.
  6. M.P. z 1937 r. nr 257, poz. 406 „za wybitne zasługi dla polskiej sztuki w ogóle”.
  7. Rocznik Polskiej Akademii Literatury 1937–1938, Warszawa 1939, s. 175.
  8. Szkoła Podstawowa im. Konstantego Laszczki w Dobrem, dostęp 24 lutego 2013 r.
  9. Express Poranny. R. 14, 1935, nr 166, s. 5

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj