Michał Bartłomiej Tarło

polski duchowny katolicki, misjonarz św. Wincentego a Paulo, biskup poznański, pomysłodawca "Gorzkich żali"

Michał Bartłomiej Tarło herbu Topór (ur. 26 lipca 1656 w Lubowli na Spiszu, zm. 20 września 1715 w Łowiczu[1]) – pierwszy wizytator polskiej prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo, biskup poznański.

Michał Bartłomiej Tarło
Herb duchownego
Kraj działania

I Rzeczpospolita

Data i miejsce urodzenia

26 lipca 1656
Lubowla Spiska

Data i miejsce śmierci

20 września 1715
Łowicz

Miejsce pochówku

Bazylika św. Krzyża w Warszawie

Biskup poznański
Okres sprawowania

1710–1715

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

łaciński

Inkardynacja

Zgromadzenie Księży Misjonarzy

Śluby zakonne

27 sierpnia 1679

Nominacja biskupia

1710

Sakra biskupia

brak danych

Sukcesja apostolska
Konsekrator

Aleksander Benedykt Wyhowski

Życiorys

edytuj

Był synem wojewody sandomierskiego Jana Aleksandra Tarły i Anny Czartoryskiej, bratem biskupa Jana Joachima Tarły. Pierwsze nauki pobierał w domu rodzinnym. W roku 1676 wysłał go ojciec na dalsze studia do Rzymu. W roku 1677, dnia 25 sierpnia Tarło wstąpił do Zgromadzenia Misji, a po dwóch latach, 27 sierpnia 1679 roku, złożył w Rzymie śluby święte[2].

Następnie wyjechał do Paryża, gdzie ukończył studia, otrzymał święcenia kapłańskie i rozpoczął pracę jako profesor filozofii. W roku 1685, mając zaledwie 29 lat, został mianowany pierwszym wizytatorem Polskiej Prowincji Zgromadzenia Misji i jednocześnie proboszczem parafii Świętego Krzyża w Warszawie. Za jego rządów powstały domy Zgromadzenia w Wilnie (1685), Krakowie (1686), Przemyślu i Samborze (1687) oraz w Łowiczu (1689). Tarło kontynuował również trwającą budowę kościoła Świętego Krzyża w Warszawie[2].

Naprzeciw kościoła św. Krzyża w Warszawie znajdował się kościółek dominikański, przy którym istniało Bractwo Różańcowe. Przy kościele zaś św. Krzyża założono w roku 1688 Bractwo św. Rocha. Obydwa te bractwa toczyły często spory o pierwszeństwo w procesjach. Widząc to, postanowił ks. Tarło polecił promotorowi Bractwa św. Rocha, ks. Wawrzyńcowi Benikowi, opracować dla tego bractwa odrębne nabożeństwo, które miało być przez członków Bractwa św. Rocha śpiewane w kościele w czasie nieszporów w okresie Wielkiego Postu. W ten sposób powstało popularne dzisiaj w całej Polsce nabożeństwo Gorzkich żali[2].

 
Kościół św. Krzyża w Warszawie na obrazie Canaletta

W 1709 roku został wybrany przez Augusta II na biskupa poznańskiego. Jego wybór zatwierdził papież Klemens XI w 1710. Relacja Kaspra Niesieckiego[3]:

Nie mogła się długo taić cnota jego, August II Król Polski do infuły go Poznańskiej posunął, nie tylko o nię nie zabiegającego, ale i wyłamującego się, tak dalece, że go aż Rzymskim rozkazem, żeby ją przyjął, przycisnąć było trzeba.

Zmarł 20 września 1715 w Łowiczu podczas podróży z Warszawy do Poznania. Został pochowany w kościele św. Krzyża, gdzie zachował się jego nagrobek[4].

Przypisy

edytuj
  1. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 866. ISBN 83-01-08836-2.
  2. a b c Alfons Schletz, Ks. biskup Michał Bartłomiej Tarło opiekun ubogich, „Nasza Przeszłość”, 115, 2011, s. 23–32, DOI10.52204/np.2011.115.23-32, ISSN 2720-0590 [dostęp 2023-12-25] (pol.).
  3. Na podstawie: Kasper Niesiecki, Korona Polska przy złotej wolności starożytnymi wszystkich katedr, prowincji i rycerstwa [...] ozdobiona w opracowaniu Wiesiołkowskiego
  4. Jerzy S. Majewski: Remont kościoła św. Krzyża – twarz biskupa pojaśniała. warszawa.gazeta.pl, 17.02.201. [dostęp 2013-02-19].

Bibliografia

edytuj
  • Wiesiołowski J., Katalog biskupów poznańskich, Poznań 2004, ISBN 83-89525-26-7
  • Alfons Schletz. Ks. Biskup Michał Bartłomiej Tarło opiekun ubogich. „Nasza Przeszłość”. 115-116, s. 23-32, 2011. Kraków: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy. 

Linki zewnętrzne

edytuj