Stadion Olimpijski we Wrocławiu

Stadion Olimpijski – wielofunkcyjny stadion we Wrocławiu, zbudowany w latach 1926–1928 według projektu niemieckiego architekta Richarda Konwiarza. Jest centralnym elementem kompleksu sportowego, mieszczącego się na wrocławskim osiedlu Zalesie.

Stadion Olimpijski
Ilustracja
Stadion Olimpijski we Wrocławiu
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Adres

al. Ignacego Jana Paderewskiego 35, 51-612 Wrocław

Data budowy

1926-28, rozbudowa 1935-39
architekt: Richard Konwiarz

Data przebudowy

2015-2017

Właściciel

miasto Wrocław

Klub

Sparta Wrocław Panthers Wrocław

Pojemność stadionu

13 675

Rekordowa frekwencja

ponad 50 tys. – finał Drużynowych Mistrzostw Świata na żużlu, 3 września 1961
niektóre źródła podają 70 tys.[1]

Oświetlenie

ok. 2000[2]lux (w 1978 – 2800)

Długość toru

352[3]

Nawierzchnia toru

sjenitowa

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, po prawej znajduje się punkt z opisem „Stadion Olimpijski”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Stadion Olimpijski”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Stadion Olimpijski”
Ziemia51°07′10″N 17°05′47″E/51,119444 17,096389
Stadion na niemieckim znaczku pocztowym

Obecnie głównymi użytkownikami stadionu są klub żużlowy Sparta Wrocław oraz drużyna futbolu amerykańskiego Panthers Wrocław.

Historia

edytuj

Projekt stadionu powstał w latach 1924–1925. Stadion wbrew obecnej nazwie nadawał się do przedsięwzięć w nieco mniejszej niż Igrzyska Olimpijskie skali, np. w dniach 18–24 czerwca 1930 rozegrano tu III Igrzyska Niemieckie, istotny etap przygotowań reprezentacji Niemiec do igrzysk olimpijskich w Los Angeles. W 1937 odbył się tu XII Niemiecki Festiwal Pieśni, natomiast rok później – Niemiecki Festyn Gimnastyki i Sportu. Stadion został rozbudowany w latach 1935–1939.

Po II wojnie światowej odbudowany z dużych zniszczeń i rozbudowany. W lipcu 1948 otrzymał nazwę „Stadion Olimpijski im. gen. Karola Świerczewskiego[4]. Na początku lat 70. XX wieku prawo własności do stadionu przejęła od miasta AWF. W 1978 wybudowano wokół Stadionu Olimpijskiego cztery osiemdziesięciometrowe maszty oświetleniowe, dające na płycie głównej 2800 luksów; był to wówczas najjaśniej oświetlany stadion w Europie. W 1979 zainstalowano nowoczesne podgrzewanie murawy stadionu (jedyny wówczas w Polsce inny stadion z podgrzewaną płytą, w Rybniku, miał instalację bardzo mało efektywną, wymagającą uruchomienia kilka tygodni przed planowanym terminem zawodów).

W czerwcu 1991 stadion został wpisany na listę zabytków woj. dolnośląskiego pod nr A/4225/457/Wm[5].

10 kwietnia 2006 obiekty Stadionu Olimpijskiego zostały odkupione przez miasto od Akademii Wychowania Fizycznego. W 2010 tor żużlowy został wyremontowany. Dla uatrakcyjnienia zawodów zmieniono jego geometrię, skrócono z 378 do 352 metrów, poszerzono proste i łuki[3]. Zrobiono to kosztem boiska piłkarskiego, które zostało zmniejszone i obecnie nie spełnia wymogów FIFA i UEFA do rozgrywania na nim oficjalnych meczów piłkarskich.

Na początku 2015 rozpoczęła się przebudowa stadionu w związku z organizacją The World Games 2017. Odnowione zostały trybuny, dodatkowo na zachodniej zbudowano nowe zadaszenie, drewniane ławki zostały zastąpione przez plastikowe krzesełka, odnowiono również stary zegar na wieży obiektu.

Schlesierkampfbahn im Sportpark Leerbeutel, Schlesier- und Jahnkampfbahn[6] Architekt Richard Konwiarz, za projekt tego stadionu otrzymał brązowy medal olimpijski w kategorii architektura sportowa na olimpijskim konkursie sztuki i literatury w czasie igrzysk w Los Angeles w roku 1932[7][8].

W 1933 roku obiektowi nadano nazwę Stadion Hermanna Göringa[9]. W 1938 roku Adolf Hitler odwiedził stadion podczas propagandowych zawodów sportowych[10].

Obiekty kompleksu Stadionu Olimpijskiego

edytuj
  • Stadion główny z boiskiem do futbolu amerykańskiego, użytkowany przez drużynę Panthers Wrocław
  • bieżnia stadionu głównego służy do rozgrywania zawodów żużlowych – stadion macierzysty WTS (Sparta) Wrocław
  • boiska boczne
  • korty tenisowe
  • strzelnica
  • basen kryty
  • pływalnia odkryta (obiekt nieczynny)
  • hala sportowa
  • wielkie pole zlotowe („Pole Marsowe” – częściowo kemping)
  • boisko do baseballu (pierwsze profesjonalne w Polsce)
  • wrotkowisko (obiekt nieczynny)
  • ring bokserski (obiekt nieczynny)
  • tor regatowy (obiekt nieczynny)
  • wieża spadochronowa (rozebrana w 1998 roku)[11].

Dane techniczne stadionu głównego

edytuj
  • Liczba miejsc – przed modernizacją przeprowadzoną w latach 2015–2016 pojemność wynosiła 35 tysięcy (krzesełka, ławki, stojące); szacuje się, że na zawodach żużlowych Drużynowych Mistrzostw Świata 3 września 1961, kiedy sprzedano 50 tysięcy biletów, na stadion dostało się około 70 tysięcy ludzi. Od roku 2005 – ze względów bezpieczeństwa nie zezwalano na sprzedaż więcej niż 9400 biletów na mecze piłki nożnej. Stadion nie spełnia wymogów FIFA, UEFA, ani polskiej Ekstraklasy piłkarskiej. Po gruntownej przebudowie wewnętrznej części trybun przeprowadzonej w latach 2015–2016 stadion posiada 11 tysięcy miejsc siedzących w postaci krzesełek oraz 4 tysiące miejsc stojących[12][13]. W 2017 roku ilość miejsc siedzących zwiększono do 13 100, a w 2018 roku do 13655[14][15].
  • Oświetlenie – Od chwili budowy w roku 1978 – 2800 luksów; później w wyniku wyeksploatowania zmniejszało się aż do ok. 1400 luksów. Po modernizacji w latach 2015–2016 na obniżonych masztach zamontowano system oświetlenia LED (uruchomiony w marcu 2017[16]).
  • Podgrzewana płyta (urządzenia wyeksploatowane, nieczynne; ostatni raz użyte w czasie meczu piłkarskiego Polska – Norwegia w 1987).
  • Na użytek zawodów żużlowych do końca 2009 roku:
  • od 2010 roku:

Międzynarodowe mecze piłkarskie

edytuj

Na Stadionie Olimpijskim rozegrano łącznie 19 piłkarskich meczów międzypaństwowych. Przed rokiem 1945 w roli gospodarza występowała drużyna Niemiec, rozegrała ona łącznie pięć spotkań na tym stadionie. Pierwszą reprezentacją gości, która tu występowała, była narodowa jedenastka Norwegii. Jako druga swój mecz rozegrała narodowa reprezentacja Polski w dniu 15 września 1935. Do historii przeszedł mecz z Danią w roku 1937, kiedy to goście zostali rozgromieni wynikiem 8:0. Po tym spotkaniu skład zwycięskiej drużyny nazwany został Wrocławską Jedenastką. Ostatnie dwa mecze rozegrane zostały po wybuchu II wojny światowej. Po wojnie reprezentacja Polski rozegrała na wrocławskim stadionie łącznie czternaście oficjalnych spotkań, z czego cztery były to mecze eliminacyjne do mistrzostw Europy lub igrzysk olimpijskich, po raz ostatni z Portugalią 28 października 1983 r.

Lp. Data Gospodarz Gość Wynik
1. 2 listopada 1930   Rzesza Niemiecka   Norwegia 1:1
2. 15 maja 1935   Niemcy   Polska 1:0
3. 16 maja 1937   Niemcy   Dania 8:0
4. 12 listopada 1939   Niemcy   Protektorat Czech i Moraw 4:4
5. 7 grudnia 1941   Niemcy   Słowacja 4:0
6. 14 maja 1950   Polska   Rumunia 3:3
7. 10 maja 1953   Polska   Czechosłowacja 1:1
8. 26 sierpnia 1956   Polska   Bułgaria 1:2
9. 21 czerwca 1959   Polska   Izrael 7:2
10. 22 października 1961   Polska   NRD 3:1
11. 18 maja 1966   Polska   Szwecja 1:1
12. 28 lipca 1967   Polska   ZSRR 0:1
13. 16 maja 1973   Polska   Irlandia 2:0
14. 7 września 1974   Polska   Francja 0:2
15. 12 listopada 1977   Polska   Szwecja 2:1
16. 15 listopada 1978   Polska   Szwajcaria 2:0
17. 15 listopada 1981   Polska   Malta 6:0
18. 28 października 1983   Polska   Portugalia 0:1
19. 24 marca 1987   Polska   Norwegia 4:1

Galeria

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Informacje ogólne. 2015-10-21.
  2. BETARD Sparta Wrocław – PGE Ekstraliga [online], speedwayekstraliga.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
  3. a b Jarosław Garbacz: Wreszcie będą emocje na wyremontowanym torze żużlowym. gazeta.pl, 2010-03-09. [dostęp 2010-03-16]. (pol.).
  4. Oficjalna nazwa stadionu olimpijskiego, „Dziennik Zachodni”, 5 lipca 1948 [dostęp 2020-12-24].
  5. Narodowy Instytut Dziedzictwa: Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego w woj. dolnośląskim. zabytek.pl, 2022. [dostęp 2023-04-06].
  6. pocztówka z 1937 r.
  7. Xth Olympiad „Los Angeles 1932” Official Report s. 778. library.la84.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-18)].
  8. Przemysław Gajzler: Polska już walczyła o swoje IO. Onet, 2013-11-14. [dostęp 2013-11-18]. (pol.).
  9. Historia stadionu Olimpijskiego. 2015-10-21.
  10. Hitler na Stadionie Goringa. 2015-10-21. (pol.).
  11. strona o kompleksie sportowym Stadionu Olimpijskiego wraz ze zdjęciami i opisami.
  12. Stadion Olimpijski [online], www.wroclaw.pl [dostęp 2020-07-06] (pol.).
  13. Stadion Olimpijski we Wrocławiu – StadiumDB.com [online], stadiumdb.com [dostęp 2017-11-26] (ang.).
  14. Wirtualna Polska Media, Stadion Olimpijski we Wrocławiu zostanie powiększony [online], sportowefakty.wp.pl, 8 listopada 2017 [dostęp 2022-05-28] (pol.).
  15. Większa pojemność Stadionu Olimpijskiego. Nowe krzesełka zainstalowane [online], www.tuwroclaw.com [dostęp 2022-05-28] (pol.).
  16. Próby nowego oświetlenia Stadionu Olimpijskiego.
  17. Stadion Olimpijski. 2015-10-21.

Linki zewnętrzne

edytuj