Ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt. 1993) – podklasa roślin zielnych, krzewów i drzew wyodrębniana w niektórych systemach klasyfikacyjnych roślin okrytonasiennych np. w systemie Cronquista (1981) i systemie Reveala z lat 1994-1999. W publikowanych w XXI wieku systemach APG (1998, 2003, 2009) zaliczane tu rzędy i rodziny klasyfikowane są w znacznej części w obrębie kladu różowych (rosids). Podklasa okazała się nie być taksonem monofiletycznym, toteż przestała być wyróżniana[2].

Ukęślowe
Ilustracja
Dillenia indica
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

naczyniowe

Nadgromada

nasienne

Gromada

okrytonasienne

Podgromada

Magnoliophytina

Klasa

Rosopsida

Podklasa

ukęślowe

Nazwa systematyczna
Dilleniidae Takht. 1993

Charakterystyka

edytuj

Grupowane w podklasie rośliny uznawano za dość pierwotne w obrębie okrytonasiennych. Do cech charakterystycznych tej grupy należą: często spiralne ułożenie elementów kwiatu, pierwotne cechy drewna, wolne pręciki wyrastające dośrodkowo (najbliższe zalążni są najmłodsze), zalążnia bywa często tworzona przez wolne owocolistki[3].

Systematyka

edytuj
Podział podklasy w systemie Reveala[1]
  • Nadrząd: Capparanae Reveal Phytologia76:3 1994
  • Nadrząd: Cucurbitanae Reveal Phytologia76:4 1994
    • Rząd: Begoniales Dumort. Anal.Fam.Pl.:13 1829 – begoniowce
    • Rząd: Cucurbitales Dumort. Anal.Fam.Pl.:28 1829 – dyniowce
  • Nadrząd: Dillenianae Takht. Sist.Filog.Cvetk.Rast.:168 1967
    • Rząd: Dilleniales Hutch. Bull.Misc.Inform.1924:126 1924 – ukęślowce
  • Nadrząd: Ericanae Takht. Sist.Filog.Cvetk.Rast.:221 1967
    • Rząd: Actinidiales Takht. ex Reveal Phytologia74:174 1993 – aktinidiowce
    • Rząd: Bruniales Dumort. Anal.Fam.Pl.:33 1829
    • Rząd: Diapensiales Engl. & Gilg Engler's Syllabus,ed.9-10:3141924
    • Rząd: Ericales Dumort. Anal.Fam.Pl.:28 1829 – wrzosowce
    • Rząd: Fouquieriales Takht. ex Reveal Novon 2:238 1992
    • Rząd: Geissolomatales Takht. ex Reveal Novon2:238 1992
  • Nadrząd: Euphorbianae Takht. ex Reveal Novon 2:236 1992
  • Nadrząd: Lecythidanae Takht. ex Reveal Novon2:236 1992
    • Rząd: Lecythidales Cronquist Bull.Jard.Bot.Bruxelles27:23 1957 – czaszniowce
  • Nadrząd: Malvanae Takht. Sist.Filog.Cvetk.Rast.:242 1967
    • Rząd: Cistales Rchb. Bot.Damen:496 1828 – czystkowce
    • Rząd: Malvales Dumort. Anal.Fam.Pl.:43 1829 – ślazowce
    • Rząd: Thymelaeales Willk. Anleit.Stud.Bot.2:235 1854 – wawrzynkowce
  • Nadrząd:Nepenthanae Takht. ex Reveal Phytologia79:71 1996
    • Rząd: Droserales Griseb. Grundr.Syst.Bot.:75 1854 – rosiczkowce
    • Rząd: Nepenthales Dumort. Anal.Fam.Pl.:14 1829
  • Nadrząd: Primulanae R.Dahlgren ex Reveal Phytologia79:71 1996
    • Rząd: Primulales Dumort. Anal.Fam.Pl.:29 1829 - pierwiosnkowce
    • Rząd: Styracales Bisch. Lehrb.Bot.2(2):655 1839 – styrakowce
  • Nadrząd: Sarracenianae Thorne ex Reveal Phytologia79:71 1996
  • Nadrząd: Theanae R. Dahlgren ex Reveal Phytologia74:179 1993
  • Nadrząd: Urticanae Takht. ex Reveal Novon2:237 1992
    • Rząd: Urticales Dumort. Anal.Fam.Pl.:15 1829 – pokrzywowce
  • Nadrząd: Violanae R. Dahlgren ex Reveal Novon2:237 1992
    • Rząd: Caricales L.D. Benson Pl.Classif.:648 1957 – melonowce
    • Rząd: Elaeocarpales Takht. Divers.Classif.Fl.Pl.:226 1997
    • Rząd: Passiflorales Dumort. Anal.Fam.Pl.:37 1829
    • Rząd: Salicales Lindl. Nix.Pl.:17 1833 – wierzbowce
    • Rząd: Tamaricales Hutch. Bull.Misc.Inform.1924:127 1924 – tamaryszkowce
    • Rząd: Violales Perleb Lehrb.Naturgesch.Pflanzenr.:316 1826 – fiołkowce

Przypisy

edytuj
  1. a b Dilleniidae. [w:] Crescent Bloom [on-line]. [dostęp 2013-02-20]. (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-26] (ang.).
  3. Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. 2. warszawa: Muza S.A., 1998, s. 13. ISBN 83-7079-779-2.