Witowt Kazimirowicz Putna (ros. Витовт Казимирович Путна; lit. Vytautas Putna; ur. 31 marca?/12 kwietnia 1893 w Maćkańcach w powiecie trockim guberni wileńskiej, zm. 11 czerwca 1937 w Moskwie) – komkor Armii Czerwonej.

Witowt Putna
Витовт Казимирович Путна
Ilustracja
komkor komkor
Data i miejsce urodzenia

31 marca?/12 kwietnia 1893
Maćkańce, gubernia wileńska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

11 czerwca 1937
Moskwa, RFSRR, ZSRR

Przebieg służby
Lata służby

1915–1936

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Armia Czerwona

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna domowa w Rosji, wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru
Witowt Putna po aresztowaniu przez NKWD 1936

Życiorys

edytuj

Urodzony w guberni wileńskiej w litewskiej rodzinie chłopskiej. Ukończył w Rydze szkołę handlową i zawodowo-rzemieślniczą, pracował jako robotnik. W 1913 zatrzymany za propagandę rewolucyjną.

Uwolniony po wybuchu I wojny światowej, w 1915 został powołany do armii carskiej. W 1917 ukończył szkołę chorążych, awansując do stopnia chorążego. Dowodził batalionem na froncie. Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji, związany z frakcją bolszewików. Prowadził rewolucyjną działalność wśród żołnierzy 12. Armii. W kwietniu 1918 wraz z żołnierzami batalionu wstąpił do Armii Czerwonej. Od maja 1918 szef wojskowej komendy uzupełnień (ros. военкомат) w Witebsku.

Od września 1918 do maja 1919 komisarz 1. Smoleńskiej (później 26) Dywizji Strzelców (DS), od maja 1919 dowódca 228. Karelskiego Pułku Strzeleckiego, od lipca dowódca 2. Brygady Strzelców w 26. DS, od grudnia 1919 dowódca 27 Dywizji Strzeleckiej. Walczył na Froncie Wschodnim, gdzie jego dywizja odznaczyła się w walkach i uzyskała miano „żelaznej”, i na Froncie Zachodnim w wojnie polsko-bolszewickiej 1920. W wojnie z Polską Putna zdobył sławę jednego z najlepszych dowódców dywizji w Armii Czerwonej. Dzięki jego umiejętnościom i działaniom resztki wojsk 16. i 3. Armii sowieckich uniknęły zniszczenia i przerwały okrążenie pod Białymstokiem, po czym wycofały się na wschód. Brał udział w likwidacji powstania w Kronsztadzie i tłumieniu powstań chłopskich na Powołżu. Po ukończeniu Wyższych Kursów Akademickich w 1923 komendant i komisarz 2. Moskiewskiej Szkoły Piechoty. W 1923 związał się z opozycją trockistowską. Później z nią zerwał. W latach 1924–1927 służył w sztabie i centralnych zarządach Armii Czerwonej, dowodził korpusem. W 1927–1931 attaché wojskowy w Japonii. W latach 1931–1934 dowódca korpusu, później dowódca Nadmorskiej Grupy Wojsk na Dalekim Wschodzie. W latach 1934–1936 attaché wojskowy w Wielkiej Brytanii. W 1935 został mianowany komkorem.

W okresie "wielkiego terroru" został odwołany z placówki, 20 sierpnia 1936 aresztowany przez NKWD i poddany długotrwałemu śledztwu, będącym przygotowaniem sprawy przeciwko marszałkowi Michaiłowi Tuchaczewskiemu. Sądzony przez nadzwyczajne zgromadzenie Sądu Najwyższego ZSRR i skazany 11 czerwca 1937 na śmierć z zarzutu o udział w spisku wojskowym w Armii Czerwonej i przygotowaniu obalenia władzy sowieckiej drogą powstania zbrojnego i klęski ZSRR w nadchodzącej wojnie. Wraz z nim zostało skazanych siedmiu innych wysokich dowódców Armii Czerwonej: Michaił Tuchaczewski, Jona Jakir, Robert Ejdeman, August Kork, Witalij Primakow, Boris Feldman, Ijeronim Uborewicz[1]. Stracony 12 czerwca 1937. Ciało skremowano w krematorium na Cmentarzu Dońskim, prochy pochowano anonimowo.

Zrehabilitowany postanowieniem Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRR 31 stycznia 1957.

Trzykrotnie odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru.

Przypisy

edytuj
  1. Wyrok śmierci na ośmiu generałów sowieckich. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 130 z 13 czerwca 1937. 

Bibliografia

edytuj