Wojciech Antoni Czech (ur. 10 marca 1945 w Katowicach-Dębie[1]) – polski architekt i działacz regionalny związany z Górnym Śląskiem, Wojewoda Katowicki (1990–1994).

Życiorys

edytuj

Syn Jana i Wandy. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. Powstańców Śląskich w Rybniku (1962). Z wykształcenia jest architektem i historykiem sztuki (ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, 1962–1968 i równolegle studiował – jako wolny słuchacz – w Instytucie Historii na Uniwersytecie Jagiellońskim). Był pracownikiem: Instytutu Urbanistyki i Architektury w Warszawie (1968–1974), Instytutu Kształtowania Środowiska w Warszawie (1974–1986), Wojewódzkiego Biura Projektowania w Warszawie (1981–1986), Politechniki Śląskiej w Gliwicach (1986–1992), Ośrodka Dokumentacji Zabytków (1994–1996), Wydawnictwa „Polskie Mapy" (1997), Gabinetu Politycznego Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej (1998), Centrali Zaopatrzenia Hutnictwa w Katowicach (2000–2001), Urzędu Miasta w Zabrzu (2002–2005, jako pełnomocnik ds. budowy Drogowej Trasy Średnicowej), a następnie kancelarii Prezydenta Rudy Śląskiej. Od 2003 wykładał w Wyższej Szkole Ekonomii i Administracji w Bytomiu[1]. Od kwietnia do sierpnia 2010 pełnił funkcję dyrektora biura Górnośląskiego Związku Metropolitalnego.

Z powodu działalności opozycyjnej w PRL-u, w 1981 został internowany i osadzony w areszcie Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Katowicach i Zakładzie Karnym w Zabrzu-Porębie. W latach 1990–1994 był pierwszym solidarnościowym Wojewodą Katowickim. W 1997 bez powodzenia ubiegał się o funkcję senatora z województwa katowickiego. W latach 1998–2002 był radnym Sejmiku Województwa Śląskiego z ramienia Akcji Wyborczej Solidarność, pełniąc w nim funkcje m.in. Przewodniczącego Komisji Zagospodarowania Przestrzennego[1].

Należy do wielu organizacji i grup naukowych, m.in.: Związku Górnośląskiego, Polskiego Towarzystwa Nautologicznego, Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Komitetu Badań Rejonów Uprzemysłowionych PAN, Komisji Zagospodarowania Środowiska Przyrodniczego Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Komisji Urbanistyki i Architektury Oddziału Katowickiego PAN, Rady Programowej Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie, Górnośląskiej Fundacji Nauki[1]. W latach 1992−2017 był prezesem założonego przez siebie stowarzyszenia Societas Scientiis Favendis Silesiae Superioris[2]. Jest Autorem 65 prac naukowych, 94 prac studialnych, 9 prac popularyzacyjnych oraz wielu referatów[1].

W 1991 został Honorowym Obywatelem Bierunia za wkład w usamodzielnienie się tego miasta od Tychów[1].

Górnośląskie instytucje i stowarzyszenia regionalne założone z inicjatywy i przez Wojciecha Czecha

edytuj

Wojciech Czech podjął szeroko zakrojone pozakonstytucyjne działania organizacyjne i promocyjne na rzecz utworzenia dużego terytorialnie i silnego gospodarczo euroregionu, tzw. Wielkiego Górnego Śląska, otwartego na Europę, który miał objąć obszar dzisiejszych województw śląskiego, opolskiego, fragmenty województwa małopolskiego i kraju morawsko-śląskiego w Czechach, co nie znalazło zrozumienia ani poparcia u władz centralnych w Warszawie[3]. W tym celu jako Wojewoda Katowicki zdążył powołać samodzielnie działające instytucje wojewódzkie i stowarzyszenia regionalne mające na celu organizowanie, wspieranie i prowadzenie badań dokumentacyjnych i naukowych oraz ochronę i popularyzację dziejów i walorów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, a także międzypaństwową współpracę samorządów terytorialnych Górnego Śląska.

Instytucje wojewódzkie

edytuj

Stowarzyszenia

edytuj
  • Societas Scientiis Favendis Silesiae Superioris – Towarzystwo Tych, Którzy Sprzyjają Naukom na Górnym Śląsku (zał. 1992, rozwiązane 2015, w likwidacji 2015–2017)[2]

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Mgr inż. Wojciech Czech. Uchwała Rady Miejskiej nr VII/5/1991 z dnia 27 listopada 1991 r. [online], Honorowi obywatele, Oficjalny Portal Miasta Bierunia, 2003 [dostęp 2022-03-18] (pol.).
  2. a b Societas Scientiis Favendis Silesiae Superioris – Towarzystwo Tych, Którzy Sprzyjają Naukom na Górnym Śląsku [online], Rejestr Stowarzyszeń − numer KRS 0000259902, Krajowy Rejestr Sądowy, 13 marca 2017 [dostęp 2022-03-18].
  3. Tatiana Majcherkiewicz, Górny Śląsk − opinie regionalnych elit administracyjnych w latach dziewięćdziesiątych, [w:] Żywia Leszkowicz-Baczyńska (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Nowe pogranicza?, t. [5], Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe, 2006, s. 261−281, ISSN 0485-3083.
  4. O Centrum Dziedzictwa [online], Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego, 2020 [dostęp 2022-03-18].
  5. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska − CDPGŚ [online], www.cdpgs.katowice.pl, 17 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-18].
  6. Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego - Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich [online], Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego, 28 maja 2017 [dostęp 2022-03-18].
  7. Historia Związku [online], Śląski Związek Gmin i Powiatów, 2021 [dostęp 2022-03-18].

Bibliografia

edytuj
  • Lubomir Mackiewicz, Anna Żołna (red.), Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, Wydawnictwo „Interpress”, Warszawa 1993, s. 113.
  • Przemysław Jedlecki: Wojciech Czech. Architekt na urzędzie wojewody. wyborcza.pl Katowice, 18 czerwca 2009. [dostęp 2022-03-18].
  • Wojciech Antoni Czech. Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2017-11-07. [dostęp 2022-03-18].