Związek Młodzieży Polskiej „Zet”

Związek Młodzieży Polskiej „Zet” (ZMP „Zet”, „Zet”) – konspiracyjna organizacja polskiej młodzieży akademickiej działająca w trzech zaborach.

Kalendarium

edytuj

Cele programowe

edytuj
  • dążenie do niepodległości Polski
  • działanie na gruncie sprawiedliwości politycznej, narodowej i społecznej
  • tolerancja wobec innych narodowości i wyznań, pod warunkiem, iż uznają one naczelną zasadę niepodległości i jedności Polski
  • szerzenie oświaty i kultury wśród ludu wiejskiego i miejskiego
  • cel bezpośredni: stworzenie przez czas studiów uniwersyteckich twardej szkoły charakterów, zaprawionych do późniejszego życia obywatelskiego

Formy działania

edytuj
  • zakładanie tajnych bibliotek, czytelni,
  • tworzenie tajnych kółek oświatowych.
  • manifestacje i obchody patriotyczne

Struktura organizacyjna

edytuj

Stosowano strukturę trzystopniową. Stopień niższy nie wiedział o istnieniu wyższego:

  • koledzy – wszyscy członkowie organizacji, na czele których stał starszy kolega
  • towarzysze – część wybitniejszych kolegów kierowana przez starszego towarzysza
  • bracia – najwybitniejsi z towarzyszy
  • centralizacja – najwyższy organ związku. Jeden członek Centralizacji był jawny dla wszystkich.

Oddziały

edytuj

Powstawały we wszystkich ważniejszych uczelniach, w których uczyła się polska młodzież:

Centralizacja mieściła się najpierw w Zurychu, a potem w Warszawie[1].

Członkowie władz

edytuj
  • Teka[6]
  • Dla Polski
  • Wici

Przypisy

edytuj
  1. a b c R. Dobrowolski, Związek Młodzieży Polskiej „Zet” [w:] Encyklopedia ruchu narodowego. Organizacje, wydarzenia, pojęcia, t. 1, red. K. Kawęcki, Warszawa 2022, s. 301.
  2. a b c d e f g h i j k R. Dobrowolski, Związek Młodzieży Polskiej „Zet” [w:] Encyklopedia ruchu narodowego. Organizacje, wydarzenia, pojęcia, t. 1, red. K. Kawęcki, Warszawa 2022, s. 302.
  3. R. Dobrowolski, Związek Młodzieży Polskiej „Zet” [w:] Encyklopedia ruchu narodowego. Organizacje, wydarzenia, pojęcia, t. 1, red. K. Kawęcki, Warszawa 2022, s. 303.
  4. a b c Związek Młodzieży Polskiej „Zet”, [w:] Wielka Encyklopedia Oxford, t. 20, Warszawa 2010, s. 251.
  5. Henryka Wolna, "Komendant Rakoczy", MON, Warszawa 1985, ISBN 83-11-07166-7
  6. R. Dobrowolski, Związek Młodzieży Polskiej „Zet” [w:] Encyklopedia ruchu narodowego. Organizacje, wydarzenia, pojęcia, t. 1, red. K. Kawęcki, Warszawa 2022, s. 304.