Çin İç Savaşı

1927-1950 yılları arasında Çin'de süren iç savaş


Çin İç Savaşı, Çin'de Milliyetçi Parti (Kuomintang) ile Komünist Parti arasında yaşanmış bir savaştır.[1] 1927 yılında Kuzey Seferi sonrasında, Çan Kay Şek tarafından yönetilen Çin Milliyetçi Partisi'nin sağ kanadının ÇMP-ÇKP ittifakındaki komünistleri temizlemesi ile başladı. Asıl çatışma 1950 yılında düşmanlığın bitmesi ile sona erdi.[1] Komünistler şu anki Çin'i (Hainan Adası dahil olmak üzere) kontrolleri altına alırlarken, milliyetçilerin elinde ise şu anki Tayvan, Penghu ve birkaç ada kaldı.[1]

Çin İç Savaşı

Üstten saat yönünde; Siping Muharebesi'nde komünist birlikler, Ulusal Devrimci Ordu'nun Müslüman askerleri, 1930'lu yıllarda Mao Zedong, Çan Kay Şek'in askerleri, ÇKP'li general Su Yu Menglianggu Operasyonu öncesi askerleri denetliyor.
Tarih1 Ağustos 1927 - 22 Aralık 1936
31 Mart 1946 - 7 Ağustos 1950
Bölge
Çin
Sonuç

Komünistlerin zaferi.

Taraflar
Kuomintang Komünist Parti
Komutanlar ve liderler
Kuomintang bayrağı Çan Kay Şek
Kuomintang bayrağı Bai Chongxi
Kuomintang bayrağı Çen Çeng
Kuomintang bayrağı Li Zongren
Kuomintang bayrağı Yan Xishan
Kuomintang bayrağı He Yingqin
Kuomintang bayrağı Hu Zongnan
Kuomintang bayrağı Gu Zhutong
Kuomintang bayrağı Wei Lihuang
Kuomintang bayrağı Du Yuming Teslim
Kuomintang bayrağı Sun Li-jen
Kuomintang bayrağı Fu Zuoyi Teslim
Kuomintang bayrağı Liu Çi
Kuomintang bayrağı Xue Yue
Kuomintang bayrağı Wang Yaowu
Kuomintang bayrağı Tang Enbo
Kuomintang bayrağı Huang Baitao (ölü)
Kuomintang bayrağı Zhang Lingfu (ölü)
Kuomintang bayrağı Zhang Xueliang
Kuomintang bayrağı Feng Yuxiang
Kuomintang bayrağı Zhang Huizan
Kuomintang bayrağı Ma Jiyuan
Kuomintang bayrağı Ma Bufang
Kuomintang bayrağı Ma Dunjing
Kuomintang bayrağı Xu Yungquan
Kuomintang bayrağı He Chengjun
Kuomintang bayrağı Li Mingzhong
Kuomintang bayrağı Ma Hushan
Kuomintang bayrağı Ma Ju-lung
Kuomintang bayrağı Pai Tzu-li
Kuomintang bayrağı Xu Guansheng
Kuomintang bayrağı Ma Zhongying
Kuomintang bayrağı Zhang Peiyuan
Kuomintang bayrağı Wang Tiexiyang
Kuomintang bayrağı Xiong Shihui
Çin Komünist Partisi bayrağı Mao Zedong
Çin Komünist Partisi bayrağı Zhu De
Çin Komünist Partisi bayrağı Peng Dehuai
Çin Komünist Partisi bayrağı Çu Enlay
Çin Komünist Partisi bayrağı Lin Biao
Çin Komünist Partisi bayrağı Liu Bocheng
Çin Komünist Partisi bayrağı He Long
Çin Komünist Partisi bayrağı Chen Yi
Çin Komünist Partisi bayrağı Luo Ronghuan
Çin Komünist Partisi bayrağı Xu Xiangqian
Çin Komünist Partisi bayrağı Nie Rongzhen
Çin Komünist Partisi bayrağı Ye Jianying
Çin Komünist Partisi bayrağı Deng Şiaoping
Çin Komünist Partisi bayrağı Su Yu
Çin Komünist Partisi bayrağı Chen Geng
Çin Komünist Partisi bayrağı Wang Jiaxiang
Çin Komünist Partisi bayrağı Ye Ting (ölü)
Çin Komünist Partisi bayrağı Bo Gu (ölü)
Çin Komünist Partisi bayrağı Li De
Çin Komünist Partisi bayrağı Zhang Guotao
Çin Komünist Partisi bayrağı Liu Zhidan
Çin Komünist Partisi bayrağı Xu Haidong
Çin Komünist Partisi bayrağı Luo Ruiqing
Çin Komünist Partisi bayrağı Zhang Zongxun
Çin Komünist Partisi bayrağı Yang Dezhi
Çin Komünist Partisi bayrağı Li Zhimin
Çin Komünist Partisi bayrağı Xu Xiangqian
Çin Komünist Partisi bayrağı Zeng Zhongsheng
Çin Komünist Partisi bayrağı Yang Chengwu
Çin Komünist Partisi bayrağı Xu Shiyou
Güçler
Kuomintang bayrağı: 4.300.000 (1945)
3.650.000 (1948)
1.490.000 (1949)
Çin Komünist Partisi bayrağı: 1.200.000 (1945)
2.800.000 (1948)
4.000.000 (1949)
Kayıplar
~1.500.000 ölü (1948-1949) ~250.000 ölü (1948-1949)

İlk Birleşmiş Cephe

değiştir

Qing Hanedanlığı'nın çökmesinden sonra Kuzey Çin'in büyük bir bölümünü yerel diktatörlerce yönetiyordu. Bu diktatörlere karşı Batılı güçlerden yardım isteyen Sun Yat-sen umduğunu bulamadı ve yüzünü Sovyetler Birliği'ne çevirdi. Sovyetler Birliği kendi politik çıkarları doğrultusunda hem Sun'a hem de yeni kurulmuş olan ÇKP'ye yardım etmeye başlayarak Sun'un bu isteğini geri çevirmedi. Sovyetler'in bu yardımla Çin'de bir komünist yöne kayış olacağını ummuştu, buna karşı her iki tarafın da savaşı kazanabileceği olasılığı karşısında da hazırlıklarını yapmıştı. Böylece Çin'deki komünistler ve milliyetçiler arasındaki güç kavgası başlamış oldu.

1923 yılında Şangay'da Sun ve Sovyetler'in temsilcisi Adolph Joffe arasında Sovyetler'in Çin'in bir ulus olarak birleşmesine yardımcı olacağını üstlenen Sun-Joffe Manifestosu adındaki bir belge imzalandı.[1] Bu belgede ÇMP ve ÇKP arasında bir birliğin bir an önce sağlanarak birleşmiş ve bağımsız bir Çin'in kurulması gerektiği vurgulanıyordu. Bundan sonra Sovyetler'den yetkililer her iki partiye birleşme ve yeniden organizasyon için yardım ettiler ve böylece İlk Birleşmiş Cephe kurulmuş oldu. Bu sırada Moskova'ya politik ve askeri eğitim almak için giden ve Sun'un arkadaşlarından biri olan Çan Kay Şek, geri dönerek Whampoa Askeri Akademisi'ni kurdu.[1] 1924 yılında akademinin başkanı olan Chiang burada sivrilerek göze batmaya başladı, en sonunda Sun'dan sonra ÇMP'nin başkanı oldu. Chiang Sovyetler'in giderek artarak Çin politikasına karışması ve içinde olunan "parti içinde parti" durumundan hoşnut olmayarak komünistleri yavaş yavaş ÇMP'den görev sonlandırmaya başladı. Bu Çin İç Savaşı'nın başladığına bir gösterge oldu.

Kuzey Seferi (1926–1928) ve ÇMP'nin cepheden ayrılması

değiştir

Sun'un 1925 yılında ölümünden birkaç ay sonra Millî Devrimci Ordu'nun başkumandanı olarak, Chiang uzun süredir ertelenmiş olan Kuzey Seferi'ne çıkarak kuzeydeki mahalli diktatörleri yenip Çin'i ÇMP altında birleştirme kararı aldı.

1926 yılında ÇMP sağ-sol diye iki gruba ayrılırken, partideki komünist blok da giderek büyümekteydi. 1926 yılının mart ayında kendisine yapılan bir kaçırma girişiminden kurtulan Çan, derhal Sovyet danışmalarını kovarak partisindeki ÇKP üyelerine yükselme sınırlamaları getirdi ve kendini üst ÇMP lideri olarak atadı.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c d e Mitter, Rana (2016). Modern China : a very short introduction (2. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198753704.