Potasyum sülfat, formülü K2SO4 olan, yanmaz, suda çözünebilen beyaz kristal yapıda bir potasyum tuzudur. Genellikle potasyum ve kükürt kaynağı olarak gübrelerde kullanılır.

Potasyum sülfat
Arkanit
Arkanit
Potasyum sülfatın molekül şeması
Tanımlayıcılar
3D model (JSmol)
ChEBI
ChEMBL
ChemSpider
ECHA InfoCard 100.029.013 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 231-915-5
E numaraları E515(i) (asitliği düzenleyiciler, ...)
KEGG
RTECS numarası
  • TT5900000
UNII
  • InChI=1S/2K.H2O4S/c;;1-5(2,3)4/h;;(H2,1,2,3,4)/q2*+1;/p-2 
    Key: OTYBMLCTZGSZBG-UHFFFAOYSA-L 
  • InChI=1/2K.H2O4S/c;;1-5(2,3)4/h;;(H2,1,2,3,4)/q2*+1;/p-2
    Key: OTYBMLCTZGSZBG-NUQVWONBAU
  • [K+].[K+].[O-]S([O-])(=O)=O
Özellikler
Molekül formülü K2SO4
Molekül kütlesi 174.259 gr/mol
Görünüm Beyaz katı
Koku kokusuz
Yoğunluk 2,66 gr/cm3[1]
Erime noktası 1.069 °C (1.956 °F; 1.342 K)
Kaynama noktası 1.689 °C (3.072 °F; 1.962 K)
Çözünürlük (su içinde) 111 gr/L (20 °C)
120 gr/L (25 °C)
240 gr/L (100 °C)
1,32 (120 g/L)
Çözünürlük gliserinde çok az çözünür
aseton, alkol, CS2de çözünmez
−67,0·10−6 cm3/mol
Kırınım dizimi (nD) 1,495
Yapı
ortorombik
Tehlikeler
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
Ana tehlikeler Tahriş edici
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS07: Zararlı
İşaret sözcüğü Tehlike
R-ibareleri R22
G-ibareleri S36
Tehlike ifadeleri H318
Önlem ifadeleri P280, P305+P351+P338, P310
Parlama noktası Yanıcı değildir
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)
6600 mg/kg (oral, sıçan)[2]
AB İndeksi Listede yer almamaktadır
Güvenlik bilgi formu (SDS) External MSDS
Benzeyen bileşikler
Diğer anyonlar
Potasyum selenat
Potasyum tellürat
Diğer katyonlar
Lityum sülfat
Sodyum sülfat
Rubidyum sülfat
Sezyum sülfat
Benzeyen
Potasyum bisülfat
Potasyum sülfit
Potasyum bisülfit
Potasyum persülfat
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Potasyum sülfat (K2SO4) 14. yüzyılın başlarından beri bilinmekteydi ve Johann Rudolf Glauber, Robert Boyle ve Tachenius tarafından araştırılmaktaydı. 17. yüzyılda, asit tuzu ile alkali tuzu kombinasyonundan oluştuğu için arcanuni veya sal duplicatum olarak adlandırılıyordu.[3][4]

Doğal kaynakları

değiştir

Potasyum sülfatın mineral formu, arkanit, nispeten nadir bulunan bir mineraldir. Potasyum sülfatın doğal kaynakları Stassfurt tuzuunda bolca bulunan minerallerdir. Bu mineraller potasyum sülfat ve magnezyum, kalsiyum ve sodyum sülfatların kaynağıdır.

Bu mineraller:

Kainit gibi bazı minerallerden potasyum sülfat kolayca ayrılabilir çünkü içerdiği diğer tuzlar suda daha az çözünür.

Kieserit, MgSO4·2H2O, potasyum sülfat elde etmek için potasyum klorür çözeltisi ile karıştırılabilir.

Üretimi

değiştir

Potasyum sülfatın üretim şekli sodyum sülfat üretimindekine benzerdir.

Potasyum sülfat, Nicolas Leblanc yöntemine göre potasyum klorürle sülfürik asit tepkimesinden elde edilebilir. Potasyum sülfat aşağıdaki reaksiyona göre üretilir.

2 KCl + H2SO4 → 2 HCl + K2SO4

Hargreaves(en) yöntemi potasyum sülfat üretimi için başlangıç materyali olarak kükürt dioksit, oksijen, su ve potasyum klorür kullanır. Hidroklorik asit buharlaşır. Kükürtün yanmasından SO2 üretilir.

Özellikleri

değiştir

Susuz kristalleri çift 6-yüzlü piramit şeklindedir, fakat buna rağmen rombik olarak sınıflandırılır. Şeffaftır, acı, tuzlu bir tadı vardır. Bu tuz, suda çözünebilir ancak Potasyum hidroksit (yoğunluk 1,35) çözeltileri ve saf etanolde çözünmez. 1067 °C'de erir.[5]

Kullanımı

değiştir

Potasyum sülfatın temel kullanımı gübre olaraktır. K2SO4, bazı bitkilere zararlı olabilecek klor içermez. Tütün, bazı meyveler ve sebzeler gibi klora duyarlı bitkiler için potasyum sülfat tercih edilir. Daha az duyarlı bitkiler de eğer toprakta sulama suyundan kaynaklanan klor birikmesi varsa yine de optimum gelişme için potasyum sülfat gerektirebilir.[6]

İşlenmemiş potasyum sülfat tuzu bazen cam yapımında da kullanılır.

Potasyum hidrojen sülfat

değiştir

Potasyum hidrojen sülfat veya bisülfat, KHSO4, K2SO4 ve eşit mol sülfürik asit ile kolayca üretilebilir. 197 °C'de eriyen rombik piramit yapı oluşturur.

Yararlanılan kaynaklar

değiştir
  1. ^ Patnaik, Pradyot (2002). Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill. ISBN 0-07-049439-8. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2015. 
  3. ^ De Milt, Clara (1942). "Christopher Glaser". Journal of Chemical Education. 19 (2). s. 53. doi:10.1021/ed019p53. 
  4. ^ Klooster, van (1959). "Three centuries of Rochelle salt". Journal of Chemical Education. 36 (7). s. 314. doi:10.1021/ed036p314. 
  5. ^ Windholtz, M(Ed.)& Budavari, S (Ed). (1983). The Merck Index, Rahay: Merck & Co.
  6. ^ Fertilizer manual (3rd ed. bas.). Dordrecht: Kluwer academic publ. 1998. s. 615. ISBN 0-7923-5032-4. 

Dış bağlantılar

değiştir