სირია (არაბ.: سورية‎; სირიული: ܣܘܪܝܐ), ედომიშამი ოფიციალური ჯოხოდვალა სირიაშ არაბული რესპუბლიკა (არაბ.: الجمهورية العربية السورية‎) — ქიანა ბჟადალ აზიას. ბჟადალშე უხურგანს ლიბანისქირონაშქა ზუღა, ოორუეშე თურქეთი, ბჟაეიოლშე ერაყი, ობჟათეშე იორდანია დო ობჟათე-ბჟადალშე ისრაელი.

სირიაშ არაბული რესპუბლიკა
არაბ. الجمهورية العربية السورية‎‎
სირია
სირიაშ
ჰიმნი: Homat el Diyar
სირიაშ ორენი
ნანანოღადამასკო

33°30′ ოორ. გ. 36°18′ ელ. გ. / 

უკაბეტაში ნოღა დამასკო, ალეპო, ჰომსი
ოფიციალური ნინა(ეფი) არაბული
რელიგია მუსლიმეფი
თარობა საპრეზიდენტო რესპუბლიკა
 -  პრეზიდენტი ბაშარ ალ-ასადი
 -  პრემიერ მინისტრი რიად ჰიჯაბი
ფართობი
 -  გვალო 186,475 კმ2 (89-ა)
 -  წყარი (%) 1,1
მახორობა
 -  2012 ფასებათ 22,530,746 (54-ა)
 -  მეჭედალა 118.3 ად/კმ2 (101-ა)
ედპ (ჸუპ) 2012 ფასებათ
 -  გვალო $107.831 მილიარდი[1] 
 -  ართ მახორუშე $5,100 
აგი (2013) 0.648[2] (ოშქაშე) (116-ა)
ვალუტა სირიული ფუნტი (SYP)
ბორჯიშ ორტყაფუ EET (UTC +2სთ.)
 -  ზარხულიშ (DST) EET (UTC +3სთ.) (UTC)
ქიანაშ კოდი SYR
Internet TLD .sy
ოტელეფონე კოდი +963

ჯოხოდვალა

რედაქტირაფა
  • ოფიციალური: სირიაშ არაბული რესპუბლიკა.
  • ერუანული: سورية; Al Jumhuriyah al Arabiyah as Suriyah.

გეოგრაფია

რედაქტირაფა
 

სირია იდვალუაფუ ობჟათე-ბჟადალ აზიას, სქირონაშქა ზუღაშ ბჟაეიოლ წყარპიჯის. თენა რე ჸოფიერ ველეფიშ, გვალეფიშ დო ტიოზეფიშ ქიანა. სირიაშ მახურგე ქიანეფიე: თურქეთი, ერაყი, იორდანია, ისრაელი, ლიბანი. ქიანაშ ფართობი აკმადგინანს 185.180 კვ.კმ-ს.

სახენწჷფო

რედაქტირაფა
  • სახენწჷფო სისტემა - ართპარტიული სოციალისტური რესპუბლიკა.
  • სახენწჷფოშ მადუდე - პრეზიდენტი ბაშარ ალ-ასადი (2000).
  • კანონმადვალუ ორგანო - ართპალატიანი პარლამენტი (250 მაკათური).
  • ადმინისტრაციული დორთუალა - 14 რეგიონი (mufazah).

ადმინისტრაციული დორთუალა

რედაქტირაფა

სირია ირთუ 14 მუჰაფაზათ. ირ მუჰაფაზას გჷშმეგორუაფუ მუში პარლამენტი.

 
ნომერი
რუკას
მარგალური
ჯოხოდვალა
არაბული
ჯოხოდვალა
მახორობა ნოღა
1. დამასკო دمشق 4,500,000 დამასკო
2. რიფ დამასკო ریف دمشق 2,235,000 დამასკო
13. დეირ-ეზ-ზორი دير الزور 1,040,000 დეირ-ეზ-ზორი
4. დერაა درعا 858,000 დერაა
10. იდლიბი ادلب 1,288,000 იდლიბი
8. ლატაკია اللاذقية 891,000 ლატაკია
12. რაქა الرقة 811,000 რაქა
7. ტარტუსი طرطوس 720,000 ტარტუსი
11. ჰალები (ალეპო) حلب 4,120,000 ჰალები (ალეპო)
9. ჰამა حماه 1,416,000 ჰამა
14. ჰასეკე الحسكة 1,225,926 ჰასეკე
6. ჰომსი حمص 1,561,000 ჰომსი
3. ელ-კუნეიტრა القنيطرة 69,000 ელ-კუნეიტრა
5. ეს-სუვეიდა السويداء 304,000 ეს-სუვეიდა

ტრანსპორტი

რედაქტირაფა
 
რკინაშ შარაშ გჷთაბიჯალი ჰეჯაზი, დამასკოს

ოავტომობილე შარეფი

რედაქტირაფა

სირიას, ავტოშარეფიშ ედომუშამი სიგჷრძა აკმადგინანს 36 377 კმ-ს. თაჸურეშე:

  • მოასფალტაფირიე — 26 299 კმ.
  • მოხრეშილიე — 10 078 კმ.

რკინაშ შარეფი

რედაქტირაფა

სირიაშ რკინაშ შარეფიშ ედომუშამი სიგჷრძა — 2 750 კმ. სირიას გიმირჷნუაფუ 2 ტიპიშ ლიანდაგი. რკინაშ შარაშ 2423 კმ სტანდარტული ლიანდაგი რე 1435 მმ, დო 327 კმ — 1050 მმ ლიანდაგით. 1050 მმ-იანი ლიანდაგი, დიო ხოლო XX ოშწანურაშ დაჭყაფუს, ოსმალეთიშ იმპერიაშ ბორჯის რდჷ დოგაფილი, ნამუთ დამასკო დო მედინა ართიანს მითმიარსხუდჷნ. ასე თე გეზი ვაფუნქციონირენს. სირიას ორკინაშარე რსხუეფი უღჷ 3 მეძობელ სახენწჷფოწკჷმა: თურქეთი, ერაყი დო იორდანია. ალმახანურო დითმიგაფუაფუ რკინაშ შარა ტარტუსი — ლატაკია; იგეგმუ რკინაშ შარაშ დოგაფა დამასკო — დარა დო დეირ-ეზ-ზორი — აბუ-ქემალი.

ოჰავე ტრანსპორტი

რედაქტირაფა

სირიას აეროპორტეფიშ მუდანიბა რე — 104 (1999), თაჸურეშე ბეტონით დოგაფილი ეიოფურინალ-დაფურინალი საროტიე — 24. თაჸურეშე 3-ს ოერეფოშქაშე სტატუსი უღჷ. სახენწჷფო ავიაკომპანია — Syrianair, ასრულენს რეისეფს 50 ნოღაშე უმოსიშახ.

სვიროულარი მაგისტრალი

რედაქტირაფა

სვიროულარი მაგისტრალიშ ედომუშამი სიგჷრძა აკმადგინანს 1304 კმ-ს, თაურშე 515 კმ — ნავთობოულარიე.

ოზუღე ტრანსპორტი

რედაქტირაფა

ქიანაშ თარი ონიშოლეფი იდვაუაფუ სქირონაშქა ზუღას: ტარტუსი, ლატაკია, ბანიასი[3].

დემოგრაფია

რედაქტირაფა

ეკონომიკა

რედაქტირაფა
  • რესურსეფი - ნავთი, ფოსფატეფი, ქრომი დო მანგანუმი, ასფალტი, რკინაშ მადანი, ჯიმუშ ქუა, მარმარილო, თაბაშირი, ჰიდროენერგია.
  • ექსპორტი - ნავთობპროდუქტეფი, ბამბე, ფოსფატები, ხილ-ორტვინობა.
  • ერუანული მიშნაველი ართ მახორუშო - 1.130 $.
  • ვალუტა - სირიული ფუნტი (SYP);

მონძეობა

რედაქტირაფა

1946 წანას, სირიაქ საფრანგეთშე ედომუშამი ზოხორინალა მიღჷ. 1958-1961 წანეს ეგვიპტეწკჷმა ართო მიშმეშჷ არაბეფიშ გოართოიანაფილ რესპუბლიკაშ ეკოდგინალუაშა. ამშვდღამი ლჷმაშ უკული (1967) მიოდინუ გოლანიშ სუკფი, ნამუსჷთ ასე ხოლო ისრაელი აკონტროლენს. 1981-82 წანებს ოურდუმე კონფლიქტი უღუდჷ ლიბანწკჷმა. 1991 წანას სპარსეთიშ ჸუჯიშ ლჷმას ოკათუდჷ ერაყიშ სააწმარენჯოთ. ჰაფეზ ასადიშ ღურაშ უკული ადამიერიშ ნებეფიშ თხილუაშჸურე სირიას დგომარობაქ ონდეთ გეუჯგუშჷ.

 
ჯოხოგოლაფირი ნოღა პალმირაშ ეკნაცჷმეფი, ნამუქჷთ სირიაშ ტიოზის I დო II ოშწანურეფს გოპეულუნჷ.

რესურსეფი ინტერნეტის

რედაქტირაფა
 
ვიკიოწკარუეს? რე ხასჷლა თემაშენ:
  1. 1.0 1.1 Syria. International Monetary Fund. კითხირიშ თარიღი: 22 April 2012.
  2. Human Development Index and its components. Human Development Report 2011 (PDF). კითხირიშ თარიღი: 2013-01-25.
  3. Россия выходит в Средиземноморье