আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফ'ৰ্ড

আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফ'ৰ্ড
আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফ'ৰ্ড
জন্ম	৩০ আগষ্ট, ১৮৭১ ব্ৰাইটৱাটাৰ, টাচমান জিলা, নিউজিলেণ্ড
মৃত্যু	১৯ অক্টোবৰ, ১৯৩৭ (৬৬ বছৰ) কেমব্ৰিজ, ইংলেণ্ড
বাসস্থান	New Zealand, United Kingdom
নাগৰিকত্ব	New Zealand, United Kingdom
ক্ষেত্ৰ	পদাৰ্থ বিজ্ঞান আৰু ৰসায়ন বিজ্ঞান
কৰ্মস্থান	মেকগিল বিশ্ববিদ্যাকয় মানচেষ্টাৰ বিশ্ববিদ্যাকয়
শিক্ষানুষ্ঠান	University of Canterbury কেমব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়
জনা যায়	Father of nuclear physics Rutherford model Rutherford scattering Rutherford backscattering spectroscopy Discovery of proton Rutherford (unit) Coining the term 'artificial disintegration'
প্ৰভাৱান্বিত কৰিছে	Henry Moseley Hans Geiger Albert Beaumont Wood
উল্লেখনীয় বঁটা	Rumford Medal (1905) Nobel Prize in Chemistry (1908) Elliott Cresson Medal (1910) Matteucci Medal (1913) Copley Medal (1922) Franklin Medal (1924)
স্বাক্ষৰ

আৰ্নেষ্ট ৰাদাৰফোৰ্ড, নেলচনৰ ১ম বেৰন ৰাদাৰফোৰ্ড, অৰ্ডাৰ অৱ মেৰিট(OM), প্ৰেছিডেণ্ট অৱ ৰয়েল ছ’চাইটী(PRS), ফেল’শ্বিপ অৱ দা ৰয়েল ছ’চাইটী অৱ এডিনবাৰ্গ (HonFRSE)^[1] (জন্ম:৩০ আগষ্ট ১৮৭১ – মৃত্যু: ১৯ অক্টোবৰ ১৯৩৭); নিউজিলেণ্ডৰ এজন পদাৰ্থবিজ্ঞানী আছিল, যি পাৰমাণু আৰু পাৰমাণৱিক পদাৰ্থ বিজ্ঞান উভয়ৰে অগ্ৰণী গৱেষক আছিল। ৰাদাৰফোৰ্ডক "পাৰমাণৱিক পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ পিতৃ"^[2] আৰু "মাইকেল ফেৰাডেৰ পিছতে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বিশেষজ্ঞ পৰীক্ষক" বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে।^[3] ১৯০৮ চনত তেওঁ "মৌলসমূহৰ বিভাজন, আৰু তেজস্ক্ৰিয় পদাৰ্থৰ ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ অনুসন্ধানৰ বাবে" ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ নোবেল বঁটা লাভ কৰে। তেওঁ আছিল প্ৰথমজন অ'চেনিয়ান নোবেল বিজয়ী, আৰু কানাডাত প্ৰথমে বঁটা প্ৰদান কৰা কামটো পৰিৱেশন কৰিছিল।

ৰাদাৰফোৰ্ডৰ আৱিষ্কাৰসমূহৰ ভিতৰত তেজস্ক্ৰিয় অৰ্ধ-জীৱন, তেজস্ক্ৰিয় মৌল ৰেডন, আলফা আৰু বিটা বিকিৰণৰ পাৰ্থক্য আৰু নামকৰণ আদিৰ ধাৰণা অন্যতম। থমাছ ৰয়ডছৰ সৈতে মিলি ৰাদাৰফোৰ্ডে আলফা বিকিৰণ হিলিয়াম নিউক্লিয়াছৰ দ্বাৰা গঠিত বুলি প্ৰমাণ কৰাৰ কৃতিত্ব লাভ কৰে।^[4][5] ১৯১১ চনত তেওঁ তত্ত্ব আগবঢ়ায় যে, পৰমাণুৰ আধান অতি সৰু নিউক্লিয়াছত কেন্দ্ৰীভূত হৈ থাকে।^[6] হান্স গেইগাৰ আৰু আৰ্নেষ্ট মাৰ্ছডেনে কৰা সোণৰ ফয়েল পৰীক্ষাৰ সময়ত ৰাদাৰফোৰ্ড বিকিৰণৰ আৱিষ্কাৰ আৰু ব্যাখ্যাৰ জৰিয়তে এই কাম কৰা হৈছিল, যাৰ ফলত তেওঁ পৰমাণুৰ ৰাদাৰফোৰ্ড মডেলৰ ধাৰণা গঢ়ি তুলিছিল। ১৯১৭ চনত নাইট্ৰজেন নিউক্লিয়াছত আলফা কণিকাৰ বোমা বিস্ফোৰণ কৰা পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা কৰি তেওঁ প্ৰথম কৃত্ৰিমভাৱে প্ৰৰোচিত পাৰমাণৱিক বিক্ৰিয়া সম্পন্ন কৰে। ফলত তেওঁ এটা উপ-পৰমাণু কণিকাৰ নিৰ্গমন আৱিষ্কাৰ কৰে, যাক তেওঁ প্ৰথমতে "হাইড্ৰজেন পৰমাণু" বুলি কয়, কিন্তু পিছলৈ (অধিক সঠিকভাৱে) তেওঁ ইয়াক প্ৰ'টন নামে অভিহিত কৰিলে।^[7][8] হেনৰী মজেলীৰ সৈতে পাৰমাণৱিক সংখ্যাকৰণ ব্যৱস্থা গঢ়ি তোলাৰ কৃতিত্বও তেওঁক দিয়া হয়। তেওঁৰ আন আন কৃতিত্বৰ ভিতৰত ৰেডিঅ’ যোগাযোগ আৰু আল্ট্ৰাছাউণ্ড প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰখনক আগুৱাই নিয়াটোও অন্যতম।

১৯১৯ চনত ৰাদাৰফোৰ্ড কেম্ব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কেভেণ্ডিছ লেবৰেটৰীৰ সঞ্চালক হয়। তেওঁৰ নেতৃত্বত ১৯৩২ চনত জেমছ চেডউইকে নিউট্ৰন আৱিষ্কাৰ কৰে। সেই বছৰতে তেওঁৰ নিৰ্দেশনাত নিউক্লিয়াছ বিভাজনৰ প্ৰথম নিয়ন্ত্ৰিত পৰীক্ষণৰ কামজন ককক্ৰফ্ট আৰু আৰ্নেষ্ট ৱাল্টনে কৰিছিল। তেওঁৰ বৈজ্ঞানিক অধ্যয়নৰ উন্নতিৰ সন্মানত ৰাদাৰফোৰ্ডক যুক্তৰাজ্যৰ বেৰন হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হয়। ১৯৩৭ চনত তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত চাৰ্লছ ডাৰউইন আৰু আইজাক নিউটনৰ ওচৰৰ ৱেষ্টমিনিষ্টাৰ এবেত তেওঁক সমাধিস্থ কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত তেওঁৰ নামেৰে ৰাসায়নিক মৌল ৰাডাৰফৰ্ডিয়াম (₁₀₄Rf) নামকৰণ কৰা হয়।

১৮৭১ চনৰ ৩০ আগষ্টত নিউজিলেণ্ডৰ নেলচনৰ ওচৰৰ এখন চহৰ ব্ৰাইটৱাটাৰত আৰ্নেষ্ট ৰাদাৰফোৰ্ডৰ জন্ম হৈছিল।^[9] স্কটলেণ্ডৰ পাৰ্থৰ পৰা অহা অভিবাসী কৃষক আৰু মিস্ত্ৰী জেমছ ৰাদাৰফোৰ্ড আৰু ইংলেণ্ডৰ হৰ্ণচাৰ্চৰ স্কুল শিক্ষয়িত্ৰী মাৰ্থা থম্পছনৰ বাৰটা সন্তানৰ ভিতৰত তেওঁ আছিল চতুৰ্থজন।^[9][10][11] ৰাদাৰফোৰ্ডৰ জন্মৰ প্ৰমাণ পত্ৰত ভুলতে তেওঁৰ নামটো ‘আৰ্নেষ্ট’ বুলি লিখা হৈছিল। তেওঁৰ পৰিয়ালে তেওঁক আৰ্ন নামেৰে মাতিছিল।^[9][11] ৰাদাৰফোৰ্ডৰ বয়স যেতিয়া পাঁচ বছৰ আছিল, তেতিয়া তেওঁ নিউজিলেণ্ডৰ ফক্সহিললৈ গুচি যায় আৰু ফক্সহিল স্কুলত পঢ়ে। ১৮৮৩ চনত ১১ বছৰ বয়সত ৰাদাৰফোৰ্ড পৰিয়াল মাৰ্লব’ৰ চাউণ্ডছৰ এখন চহৰ হেভলকলৈ গুচি যায়। ৰাদাৰফোৰ্ডৰ পিতৃয়ে গঢ়ি তোলা শণৰ মিলৰ ওচৰত হোৱা বাবে এই পদক্ষেপ লোৱা হৈছিল।^[11] আৰ্নেষ্টে হেভলক স্কুলত অধ্যয়ন কৰিছিল।^[12]

১৮৮৭ চনত দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে কৰা প্ৰচেষ্টাত তেওঁ নেলচন কলেজত অধ্যয়নৰ বাবে বৃত্তি লাভ কৰে।^[11] প্ৰথম পৰীক্ষাৰ প্ৰচেষ্টাত ভূগোলৰ ১৩০ নম্বৰৰ ভিতৰত ৭৫, ইতিহাসৰ ১৩০ৰ ভিতৰত ৭৬, ইংৰাজীত ১৪০ৰ ভিতৰত ১০১ আৰু গাণিতিকত ২০০ নম্বৰৰ ভিতৰত ২০০ নম্বৰ লাভ কৰি মুঠ ৬০০ নম্বৰৰ ভিতৰত ৪৫২ নম্বৰ লাভ কৰে।^[13] তেওঁৰ এই নম্বৰ নেলচনৰ সকলোতকৈ বেছি নম্বৰ আছিল।^[14] যেতিয়া তেওঁক এই বৃত্তি লাভ কৰা হৈছিল, তেতিয়া তেওঁ ৬০০ সম্ভাৱ্য নম্বৰৰ ভিতৰত ৫৮০ নম্বৰ লাভ কৰিছিল। এই বৃত্তি লাভ কৰাৰ পিছত হেভলক স্কুলে তেওঁক দ্য পিপলছ অৱ দ্য ৱৰ্ল্ড শীৰ্ষক পাঁচটা খণ্ডৰ কিতাপৰ টোপোলা উপহাৰ দিয়ে।^[15] ১৮৮৭ চনৰ পৰা ১৮৮৯ চনৰ ভিতৰত নেলচন কলেজত অধ্যয়ন কৰিছিল আৰু ১৮৮৯ চনত হেড বয় আছিল। তেওঁ বিদ্যালয়খনৰ ৰাগবী দলতো খেলিছিল।^[16] তেওঁক চৰকাৰী সেৱাত কেডেটশ্বিপৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছিল যদিও তেওঁৰ কলেজত ���তিয়াও ১৫ মাহ বাকী থকাৰ বাবে তেওঁ নাকচ কৰিছিল।^[17]

১৮৮৯ চনত দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে চেষ্টা কৰাৰ পিছত ১৮৯০ চনৰ পৰা ১৮৯৪ চনৰ ভিতৰত নিউজিলেণ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কেণ্টাৰবেৰী কলেজত অধ্যয়নৰ বাবে বৃত্তি লাভ কৰে। তেওঁ ইয়াৰ “তৰ্ক সমিতি’’ আৰু “বিজ্ঞান সমিতি’’ত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল।^[11] কেণ্টাৰবেৰীত তেওঁ ১৮৯২ চনত লেটিন, ইংৰাজী আৰু গণিতত জটিল বি এ, ১৮৯৩ চনত গণিত আৰু ভৌতিক বিজ্ঞানত এম এ আৰু ১৮৯৪ চনত ৰসায়ন আৰু ভূতত্ত্বত বি এছ চি ডিগ্ৰী লাভ কৰে।^[18][19] ইয়াৰ পিছত তেওঁ ৰেডিঅ' ৰিচিভাৰৰ নতুন ৰূপ উদ্ভাৱন কৰে আৰু ১৮৯৫ চনত ৰাদাৰফোৰ্ডক ১৮৫১ চনৰ ৰয়েল কমিচন ফৰ দ্য এক্সহিবিচনৰ পৰা ১৮৫১ চনৰ ৰিচাৰ্চ ফেল'শ্বিপ প্ৰদান কৰা হয়,^[20][21] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কেভেণ্ডিছ লেবৰেটৰীত স্নাতকোত্তৰ অধ্যয়নৰ বাবে ইংলেণ্ডলৈ যাবলৈ কেম্ব্ৰিজৰ।^[22] ১৮৯৭ চনত তেওঁ কেম্ব্ৰিজৰ ট্ৰিনিটি কলেজৰ পৰা বি এ গৱেষণা ডিগ্ৰী আৰু কাউটছ-ট্ৰটাৰ ছাত্ৰ পদবী লাভ কৰে।^[18]

ৰাদাৰফোৰ্ডে যেতিয়া কেম্ব্ৰিজত অধ্যয়ন আৰম্ভ কৰিছিল, তেতিয়া তেওঁ বিশ্ববিদ্যালয়ত গৱেষণা কৰিবলৈ অনুমতি পোৱা প্ৰথম বহিৰাগত(কেম্ব্ৰিজৰ ডিগ্ৰী নথকা)ৰ ভিতৰত আছিল আৰু অতিৰিক্তভাৱে জে জে থমছনৰ অধীনত অধ্যয়ন কৰিবলৈ সন্মানিত হৈছিল।^[23]

থমছনৰ উৎসাহত ৰাদাৰফোৰ্ডে ০.৫ মাইল (৮০০ মিটাৰ) দূৰত্বত ৰেডিঅ’ তৰংগ ধৰা পেলায়, আৰু বিদ্যুৎ চুম্বকীয় তৰংগ ধৰা পেলাব পৰা বিশ্ব অভিলেখৰ দূৰত্ব চমু কৰিলে যদিও ১৮৯৬ চনত ব্ৰিটিছ এছ’চিয়েশ্যনৰ বৈঠকত যেতিয়া তেওঁ নিজৰ ফলাফল দাঙি ধৰে, তেতিয়া তেওঁ আৱিষ্কাৰ কৰে যে তেওঁ গুগ্লিয়েলমো মাৰ্ক'নিয়ে তেওঁক আউটড'ড কৰিছিল, যাৰ ৰেডিঅ' তৰংগই প্ৰায় ১০ মাইল (১৬ কিলোমিটাৰ) দূৰত্বত বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰিছিল।^[24]

পুনৰ থমছনৰ নেতৃত্বত ৰাদাৰফোৰ্ডে গেছৰ ওপৰত এক্স-ৰেৰ পৰিবাহী প্ৰভাৱৰ ওপৰত কাম কৰে, যাৰ ফলত ইলেক্ট্ৰন আৱিষ্কাৰ হয়, যিটো ফলাফল থমছনে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ১৮৯৭ চনত ইউৰেনিয়ামৰ অভিজ্ঞতা উপস্থাপন কৰিছিল,^[25][26] ৰাদাৰফোৰ্ডে ইয়াৰ ৰেডিঅ'এক্টিভিটি অন্বেষণ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে, আৰু দুটা বিষয় আৱিষ্কাৰ কৰে, যিবোৰ এক্স-ৰেৰ ভেদ শক্তিৰ ক্ষেত্ৰত পৃথক। কানাডাত গৱেষণা অব্যাহত ৰাখি ১৮৯৯ চনত তেওঁ এই দুটা সুকীয়া প্ৰকাৰৰ বিকিৰণক বৰ্ণনা কৰিবলৈ "আলফা ৰশ্মি" আৰু "বিটা ৰশ্মি" শব্দৰ উদ্ভাৱন কৰে।^[27]

১৮৯৮ চনত থমছনৰ পৰামৰ্শ অনুসৰি কানাডাৰ মণ্ট্ৰিয়েলৰ মেকগিল বিশ্ববিদ্যালয়ত পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ মেকড’নাল্ড অধ্যাপকৰ পদত ৰাদাৰফৰ্ডক অধ্যক্ষ হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হয়।^[28] ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯০৩ চনলৈ মেকগিলত তেওঁৰ লগত যোগ দিয়ে যুৱ ৰসায়নবিদ ফ্ৰেডেৰিক ছ’ডী ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ নোবেল বঁটা, ১৯৮৫ চনত। ১৯২১ চনত যাৰ বাবে তেওঁ তেজস্ক্ৰিয় মৌল থ’ৰিয়ামৰ দ্বাৰা নিৰ্গত উন্নত গেছ চিনাক্ত কৰাৰ সমস্যা উত্থাপন কৰে, যিটো পদাৰ্থ নিজেই তেজস্ক্ৰীয় আছিল আৰু ই অন্য পদাৰ্থক আৱৰণ দিব। এবাৰ তেওঁ সকলো স্বাভাৱিক ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া নাইকিয়া কৰি পেলালে, ছডীয়ে পৰামৰ্শ দিলে যে ই নিশ্চয় নিষ্ক্ৰিয় গেছবোৰৰ ভিতৰত এটা, যাক তেওঁলোকে থ’ৰন নাম দিছিল। এই পদাৰ্থটো পিছলৈ ²²⁰Rn, ৰেডনৰ এটা সমস্থানিক বুলি পোৱা গৈছিল।^[29][18]

তেওঁলোকে থ’ৰিয়াম এক্স নামৰ আন এটা পদাৰ্থও পাইছিল, যাক পিছলৈ ²²⁴Rn বুলি চিনাক্ত কৰা হৈছিল আৰু হিলিয়ামৰ লেখ-জোখ বিচাৰি পাইছিল। তেওঁলোকে "ইউৰেনিয়াম এক্স" (প্ৰ'টেক্টিনিয়াম), উইলিয়াম ক্ৰুকছৰ পৰা, আৰু ৰেডিয়াম, মেৰী কিউৰিৰ নমুনাৰ সৈতেও কাম কৰিছিল। ৰাদাৰফোৰ্ডে থ’ৰনৰ অধিক অনুসন্ধান কৰিছিল আৰ.বি. ওৱেন্স আৰু দেখিলে যে যিকোনো আকাৰৰ তেজস্ক্ৰিয় পদাৰ্থৰ নমুনা এটাই নমুনাটোৰ আধা অংশ ক্ষয় হ’বলৈ নীৰৱচ্ছিন্নভাৱে একে পৰিমাণৰ সময় লয় (এই ক্ষেত্ৰত ১১^১⁄_২ মিনিট), যিটো পৰিঘটনাৰ বাবে তেওঁ... "half-life" শব্দটোৰ উদ্ভাৱন কৰিছিল।" ^[29] ৰাদাৰফোৰ্ড আৰু ছডীয়ে তেওঁলোকৰ সকলো পৰীক্ষাৰ হিচাপ দিবলৈ তেওঁলোকৰ গৱেষণা পত্ৰ “ল' অৱ ৰেডিঅ'এক্টিভ চেঞ্জ’’ প্ৰকাশ কৰিছিল। তেতিয়ালৈকে পৰমাণুক সকলো পদাৰ্থৰ অবিনাশী ভিত্তি বুলি ধৰা হৈছিল; আৰু যদিও ক্যুৰীয়ে তেজস্ক্ৰিয়তাক এটা পাৰমাণৱিক পৰিঘটনা বুলি কৈছিল, তেজস্ক্ৰিয় পদাৰ্থৰ পৰমাণুবোৰ ভাঙি যোৱাৰ ধাৰণাটো আছিল আমূলভাৱে এক নতুন ধাৰণ��। ৰাদাৰফোৰ্ড আৰু ছডীয়ে প্ৰমাণ কৰিছিল যে, তেজস্ক্ৰীয়তাৰ লগত পৰমাণুৰ স্বতঃস্ফূৰ্তভাৱে বিভাজন, বেলেগ আৰু এতিয়ালৈকে চিনাক্ত নোহোৱা পদাৰ্থলৈ জড়িত।^[18]

১৯০৩ চনত ৰাদাৰফৰ্ডে ১৯০০ চনত ফৰাচী ৰসায়নবিদ পল ভিলাৰ্ডে আৱিষ্কাৰ কৰা (কিন্তু নাম উল্লেখ কৰা হোৱা নাই) এক প্ৰকাৰৰ বিকিৰণক ৰেডিয়ামৰ পৰা নিৰ্গমন বুলি গণ্য কৰিছিল আৰু উপলব্ধি কৰিছিল যে এই পৰ্যবেক্ষণে তেওঁৰ নিজৰ আলফা আৰু বিটা ৰশ্মিৰ পৰা পৃথক কিবা এটা প্ৰতিনিধিত্ব কৰিব লাগিব, ইয়াৰ বাবে বহুত বেছি ভেদকাৰী শক্তি। সেয়েহে ৰাদাৰফোৰ্ডে এই তৃতীয় প্ৰকাৰৰ বিকিৰণক গামা ৰশ্মি নাম দিছিল।^[27] ৰাদাৰফোৰ্ডৰ তিনিওটা শব্দ আজিৰ দিনত মানক ব্যৱহাৰত আছে – তাৰ পিছত আন ধৰণৰ তেজস্ক্ৰীয় ক্ষয় আৱিষ্কাৰ কৰা হৈছে, কিন্তু ৰাদাৰফোৰ্ডৰ তিনিবিধ আটাইতকৈ সাধাৰণৰ ভিতৰত অন্যতম। ১৯০৪ চনত ৰাদাৰফৰ্ডে পৰামৰ্শ দিছিল যে তেজস্ক্ৰীয়তাই চাৰ্লছ ডাৰউইনৰ দৰে জীৱবিজ্ঞানীয়ে প্ৰস্তাৱ কৰা পৃথিৱীত লাহে লাহে জৈৱিক বিৱৰ্তনৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় বহু লাখ বছৰৰ বাবে সূৰ্য্যৰ অস্তিত্বৰ ব্যাখ্যা দিব পৰাকৈ যথেষ্ট শক্তিৰ উৎস প্ৰদান কৰে। পদাৰ্থবিজ্ঞানী উইলিয়াম থমছন, লৰ্ড কেলভিনে আগতে বহুত কম বয়সীয়া পৃথিৱীৰ বাবে যুক্তি দিছিল, যিটো জনা শক্তিৰ উৎসৰ অপৰ্যাপ্ততাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি, কিন্তু ৰাদাৰফোৰ্ডে কেলভিনে অংশগ্ৰহণ কৰা বক্তৃতাত আঙুলিয়াই দিছিল যে, তেজস্ক্ৰিয়তাই এই সমস্যা সমাধান কৰিব পাৰে।^[30] সেই বছৰৰ শেষৰ ফালে তেওঁ আমেৰিকান ফিল’চফিকেল ছ’চাইটিৰ সদস্য হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়^[31] আৰু ১৯০৭ চনত তেওঁ ব্ৰিটেইনলৈ উভতি আহি মানচেষ্টাৰৰ ভিক্টোৰিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ত পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ অধ্যক্ষ পদ গ্ৰহণ কৰে।^[32]

মানচেষ্টাৰত ৰাদাৰফোৰ্ডে আলফা বিকিৰণৰ দ্বাৰা নিজৰ কাম অব্যাহত ৰাখিছিল। হান্স গেইগাৰৰ সৈতে মিলি তেওঁ আলফা কণা গণনা কৰিবলৈ জিংক ছালফাইড চিণ্টিলেচন স্ক্ৰীণ আৰু আয়নীয়কৰণ কক্ষ নিৰ্মাণ কৰিছিল। পৰ্দাত জমা হোৱা মুঠ আধানক গণনা কৰা সংখ্যাৰে ভাগ কৰি ৰাদাৰফোৰ্ডে নিৰ্ণয় কৰে যে, আলফা কণাটোৰ আধান দুটা।^[33][34]:61 ১৯০৭ চনৰ শেষৰ ফালে আৰ্নেষ্ট ৰাদাৰফোৰ্ড আৰু থমাছ ৰয়ডছে আলফাক অতি পাতল খিৰিকী এখনত সোমাই খালী কৰা নলীত সোমাবলৈ দিয়ে। তেওঁলোকে নলীটোক নিৰ্গমনলৈ স্পাৰ্ক কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ পৰা পোৱা বৰ্ণালী সলনি হ’ল, কাৰণ নলীটোত আলফাবোৰ জমা হৈ গ’ল। অৱশেষত হিলিয়াম গেছৰ স্পষ্ট বৰ্ণালী আবিৰ্ভাৱ হয়, যিয়ে প্ৰমাণ কৰে যে আলফাসমূহ অন্ততঃ আয়নীকৃত হিলিয়াম পৰমাণু, আৰু সম্ভৱতঃ হিলিয়াম নিউক্লিয়াছ।^[35] ১৯১০ চনত ৰাদাৰফোৰ্ডে গেইগাৰ আৰু গণিতজ্ঞ হেৰী বেটমেনৰ সৈতে তেওঁলোকৰ ক্লাছিক গৱেষণা পত্ৰ^[36] প্ৰকাশ কৰে^[37]:94 য'ত তেজস্ক্ৰীয় নিৰ্গমনৰ সময়ত বিতৰণৰ প্ৰথম বিশ্লেষণৰ বৰ্ণনা কৰা হৈছে, যিটো বিতৰণক এতিয়া পইজন বিতৰণ বুলি কোৱা হয়। আৰ্নেষ্ট ৰাদাৰফোৰ্ডে ১৯০৮ চনত ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ নোবেল বঁটা লাভ কৰে "মৌলসমূহৰ বিভাজন, আৰু তেজস্ক্ৰীয় পদাৰ্থৰ ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ অনুসন্ধানৰ বাবে।" ^[38][18]

1. ↑ Eve, A. S.; Chadwick, J. (1938). "Lord Rutherford 1871–1937". Obituary Notices of Fellows of the Royal Society খণ্ড 2 (6): 394. doi:10.1098/rsbm.1938.0025. 
2. ↑ "Father of nuclear research". Archived from the original on 22 June 2023. https://web.archive.org/web/20230622163634/https://ehs.msu.edu/lab-clinic/rad/hist-figures/rutherford.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 30 July 2024. 
3. ↑ Badash, Lawrence. "Ernest Rutherford | Accomplishments, Atomic Theory, & Facts | Britannica" (en ভাষাত). Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Ernest-Rutherford। আহৰণ কৰা হৈছে: 23 June 2023. 
4. ↑ Campbell, John. "Rutherford – A Brief Biography". Rutherford.org.nz. http://www.rutherford.org.nz/biography.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 March 2013. 
5. ↑ Rutherford, E.; Royds, T. (1908). "Spectrum of the radium emanation". Philosophical Magazine. Series 6 খণ্ড 16 (92): 313. doi:10.1080/14786440808636511. https://zenodo.org/record/1430840। আহৰণ কৰা হৈছে: 28 June 2019. 
6. ↑ Longair, M. S. (2003). Theoretical concepts in physics: an alternative view of theoretical reasoning in physics. Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 377–378. ISBN 978-0-521-52878-8. https://books.google.com/books?id=bA9Lp2GH6OEC&pg=PA377। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 May 2020. 
7. ↑ Rutherford, E. (1919). "Collision of α particles with light atoms. IV. An anomalous effect in nitrogen". The London, Edinburgh, and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science. Series 6 খণ্ড 37 (222): 581–587. doi:10.1080/14786440608635919. https://zenodo.org/record/1430800। আহৰণ কৰা হৈছে: 2 November 2019. 
8. ↑ Rutherford, E. (1920). "Bakerian Lecture. Nuclear Constitution of Atoms". Proceedings of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences খণ্ড 97 (686): 374–400. doi:10.1098/rspa.1920.0040. 
9. ↑ ^{9.0 9.1 9.2} A.H. McLintock (18 September 2007). "Rutherford, Sir Ernest (Baron Rutherford of Nelson, O.M., F.R.S.)". An Encyclopaedia of New Zealand (1966 ed.). Te Ara – The Encyclopedia of New Zealand. ISBN 978-0-478-18451-8. Archived from the original on 3 December 2011. Retrieved 2 April 2008.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
10. ↑ J.L. Heilbron (12 June 2003). Ernest Rutherford And the Explosion of Atoms. Oxford University Press. পৃষ্ঠা. 12. ISBN 0-19-512378-6. https://books.google.com/books?id=_vNW1wg9npgC&pg=PA12। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 February 2016. 
11. ↑ ^{11.0 11.1 11.2 11.3 11.4} সাঁচ:DNZB
12. ↑ "Local and General News.". Marlborough Express খণ্ড 22 (186): পৃষ্ঠা 2. 7 October 1886. https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18861007.2.8?. 
13. ↑ "Results of Nelson Scholarships Examinations for December 1885.". paperspast.natlib.govt.nz. https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/TC18860102.2.30। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 August 2023. 
14. ↑ "The Marlborough Express. Published Every Evening. Monday, December 28, 1885. Local and General News.". paperspast.natlib.govt.nz. https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18851228.2.5। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 August 2023. 
15. ↑ "The Marlborough Express. Published Every Evening Wednesday, January 5, 1887. Local and General News.". paperspast.natlib.govt.nz. https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18870105.2.6। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 August 2023. 
16. ↑ "Papers Past | Newspapers | Marlborough Express | 25 January 1887 | Local and General News.". paperspast.natlib.govt.nz. https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18870125.2.6। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 August 2023. 
17. ↑ "Papers Past | Newspapers | Marlborough Express | 4 October 1887 | Marlborough Express. Published Every Evening....". paperspast.natlib.govt.nz. https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18871004.2.7। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 August 2023. 
18. ↑ ^{18.0 18.1 18.2 18.3 18.4} "Ernest Rutherford Biographical". Nobel Prize Outreach ABThe Nobel Prize. https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1908/rutherford/biographical/। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 October 2023. 
19. ↑ "Famous Canterbury graduate Ernest Rutherford turns 150" (en-nz ভাষাত). The University of Canterbury. 27 August 2021. https://www.canterbury.ac.nz/news/2021/famous-canterbury-graduate-ernest-rutherford-turns-150.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 July 2023. 
20. ↑ 1851 Royal Commission Archives
21. ↑ "Papers Past | Newspapers | Ashburton Guardian | 13 July 1895 | European and Other Foreign Items". paperspast.natlib.govt.nz. https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/AG18950713.2.9। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 August 2023. 
22. ↑ সাঁচ:Acad
23. ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; aps নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
24. ↑ Holmes, Jonathan (13 May 2022). "Marconi's first radio broadcast made 125 years ago". BBC News. https://www.bbc.com/news/uk-england-somerset-61327062. 
25. ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; Hindu নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
26. ↑ Buchwald, Jed Z.; Warwick, Andrew (30 January 2004). Histories of the electron: the birth of microphysics. প্ৰকাশক Cambridge, Mass.: MIT Press. পৃষ্ঠা. 21–30. ISBN 0262524244. https://books.google.com/books?id=1yqqhlIdCOoC&pg=PA21। আহৰণ কৰা হৈছে: 27 June 2023. 
27. ↑ ^{27.0 27.1} Trenn, Thaddeus J. (1976). "Rutherford on the Alpha-Beta-Gamma Classification of Radioactive Rays". Isis খণ্ড 67 (1): 61–75. doi:10.1086/351545. 
28. ↑ McKown, Robin (1962). Giant of the Atom, Ernest Rutherford. Julian Messner Inc, New York. পৃষ্ঠা. 57. https://archive.org/details/giantofatomernes00mcko. 
29. ↑ ^{29.0 29.1} Kragh, Helge (5 February 2012). "Rutherford, Radioactivity, and the Atomic Nucleus". arXiv:1202.0954  [physics.hist-ph]. 
30. ↑ England, P.; Molnar, P.; Righter, F. (January 2007). "John Perry's neglected critique of Kelvin's age for the Earth: A missed opportunity in geodynamics". GSA Today খণ্ড 17 (1): 4–9. doi:10.1130/GSAT01701A.1. 
31. ↑ "APS Member History". search.amphilsoc.org. https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=1904&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced। আহৰণ কৰা হৈছে: 28 June 2021. 
32. ↑ "Ernest Rutherford: Heritage Heroes at The University of Manchester" (en ভাষাত). The University of Manchester. https://www.manchester.ac.uk/discover/history-heritage/history/heroes/ernest-rutherford/। আহৰণ কৰা হৈছে: 27 June 2023. 
33. ↑ Rutherford, E.; Geiger, Hans (1908-08-27). "The charge and nature of the α-particle" (en ভাষাত). Proceedings of the Royal Society of London. Series A, Containing Papers of a Mathematical and Physical Character খণ্ড 81 (546): 162–173. doi:10.1098/rspa.1908.0066. ISSN 0950-1207. https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspa.1908.0066. 
34. ↑ Pais, Abraham (2002). Inward bound: of matter and forces in the physical world (Reprint সম্পাদনা). প্ৰকাশক Oxford: Clarendon Press [u.a.]. ISBN 978-0-19-851997-3. 
35. ↑ Rutherford, E.; Royds, T. (February 1909). "XXI. The nature of the α particle from radioactive substances". The London, Edinburgh, and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science খণ্ড 17 (98): 281–286. doi:10.1080/14786440208636599. https://zenodo.org/record/1430648। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 August 2023. 
36. ↑ Rutherford, E.; Geiger, H.; Bateman, H. (October 1910). "LXXVI. The probability variations in the distribution of α particles". The London, Edinburgh, and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science খণ্ড 20 (118): 698–707. doi:10.1080/14786441008636955. https://zenodo.org/record/1430880। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 August 2023. 
37. ↑ Bulmer, M. G. (1979). Principles of Statistics. United Kingdom: Dover Publications.
38. ↑ "The Nobel Prize in Chemistry 1908". The Nobel FoundationThe Nobel Prize. https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1908/summary/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2 April 2020.