Перайсьці да зьместу

Нью-Дэлі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
(Перанакіравана з «Новы Дэлі»)
Нью-Дэлі
гіндз. नई दिल्ली
Дата заснаваньня: 1911[1]
Краіна: Індыя
Плошча:
  • 42,7 км²[2]
Вышыня: 216 м н. у. м.
Насельніцтва:
Часавы пас: UTC+5:30
Тэлефонны код: +91-11
Паштовы індэкс: 110001
Нумарны знак: DL-0?
Геаграфічныя каардынаты: 28°36′50″ пн. ш. 77°12′32″ у. д. / 28.61389° пн. ш. 77.20889° у. д. / 28.61389; 77.20889Каардынаты: 28°36′50″ пн. ш. 77°12′32″ у. д. / 28.61389° пн. ш. 77.20889° у. д. / 28.61389; 77.20889
Нью-Дэлі на мапе Індыі
Нью-Дэлі
Нью-Дэлі
Нью-Дэлі
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.ndmc.gov.in/

Нью-Дэ́лі, Новае Дэлі (гіндзі: नई दिल्ली; пэнджабі: ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, па-ангельску: New Delhi) — афіцыйная сталіца Індыі, зьяўляецца раёнам гораду Дэлі. Мае статус нацыянальнай сталічнай тэрыторыі (national capital territory). Нягледзячы на тое, што афіцыйна Нью-Дэлі зьяўляецца асобным горадам, на практыцы, ён мае агульную інфраструктуру з Дэлі і зьяўляецца адным зь яго прыгарадаў. Насельніцтва налічвае каля 320 тыс. чалавек.

У старажытнасьці старая частка гораду была вядомая пад назвай Індрапрашта. У І тысячагодзьдзі н. э. горад быў сталіцай невялікай дзяржавы. У ХІІ стагодзьдзі Дэлі быў заваяваны мусульманамі і з 1206 году стаў сталіцай Дэлійскага султанату. З ХІV стагодзьдзя Дэлі быў заваяваны тымурыдамі. У 1526—1739 гадах горад быў сталіцай Вялікіх Маголаў. З 1803 году Дэлі перайшоў пад уладу брытанцаў. У 1912 годзе брытанцы перанесьлі сталіцу Індыі з Калькуты ў Нью-Дэлі, а з 1947 году стаў сталіцай незалежнай Індыі.

Нью-Дэлі разьмяшчаецца ў паўночнай частцы Індыі ў Інда-Ганскай раўніне. Горад знаходзіцца ў сэйсьмічна актыўнай зоне.

Клімат гораду рэзка кантынэнтальны. Тэмпэратура паветра вагаецца ад 40 °C летам да 4 °C зімой. Лета цягнецца большую частку году, з красавіка да кастрычніка з сэзонам мусонаў ў ліпені-жніўні. Зіма пачынаецца ў лістападзе і самая халодная яе частка прыходзіцца на студзень. Сярэдняя гадавая тэмпэратура дасягае 25 °C. Сярэднегадавая колькасьць ападкаў складае прыкладна 700 мм, большасьць якіх выпадае ў пэрыяд мусонаў (ліпень-жнівень).

Насельніцтва Нью-Дэлі складае каля 320 тыс. чалавек, агульная колькасьць насельніцтва Дэлі складае каля 14,1 млн чалавек, што робіць гэты горад другім, пасьля Мумбаі, па колькасьці насельніцтва горадам Індыі.

82% насельніцтва Дэлі зьяўляюцца індуістамі, 11,7% — мусульмане, 4% — сітхі, 1,1% — джайністы, 0,9% — хрысьціяне.

Асноўнай мовай зьяўляецца гіндзі, але часта ўжываецца ангельская мова, пэнджабі і урду.

У цэнтры Нью-Дэлі знаходзіцца Раджыў-Чоўк (адзін з найбуйнейшых камэрцыйных і фінансавых цэнтраў Індыі). Увогуле Дэлі зьяўляецца асноўным камэрцыйным цэнтрам Паўднёвай Азіі (унутраны прадукт гораду складае каля 830,85 млрд рупіяў).

Асноўнымі працадаўцамі ў Нью-Дэлі зьяўляецца ўрад і розныя ўрадавыя ўстановы. Але таксама тут знаходзяцца прадстаўніцтвы буйных транснацыянальнык карпарацыяў, якія працуюць у сфэры інфармацыйных тэхналёгіяў, тэлекамунікацыяў, банкаўскай справы, турызму.