Mont d’an endalc’had

Lan Xang

Eus Wikipedia
The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.


Lan Xang
1354 – 1707
Location of Lan Xang
Location of Lan Xang
Gevred Azia war-dro 1400, Lan Xang e gwer teñval
Kêr-benn Dianav
Yezh(où) laoeg
Gouarnamant Monarkiezh
Roue Fa Ngum
Istor
 - Aloubet ar c'horn-bro gant Fa Ngum 1354
 - Rannet e teir rouantelezh 1707


Lan Xang (laoeg: ລ້ານຊ້າງ, milion olifant) a oa ur rouantelezh lao savet gant Fa Ngum e 1354 e gevred Azia.

Ar priñs Fa Ngum, a orin eus Xieng Dong Xieng Thong (Luang Prabang hiziv an deiz), a erruas e Kambodja pa oa bugel ha dimezet e voe eno d'ur verc'h d'ar roue khmer. E 1349, e penn un arme a 10.000 den prestet dezhañ gant roue Kambodja, ec'h eas kuit diouzh Angkor evit distreiñ d'e vro c'henidik ha sevel e rouantelezh. War e hent war-zu Xieng Dong Xieng Thong ec'h aloubas kement muang a dreuze. Ur wech erru e Xieng Dong Xieng Thong e kemeras ar galloud digant un den kar dezhañ a oa war an tron[1] ha kurunennet e voe e miz Even 1354 e Vientiane[2]. Dont a ra anv ar rouantelezh (ar milion olifant) eus e arme bamus.

Lan Xang en em lede eus harzoù Sina betek Sambor er c'hreisteiz hag eus harzoù Vietnam betek pladenn Khorat er c'hornôg.

Nebeut goude (1362-1368) e savas reuz er vro etre daou skourr eus ar voudaegezh : Boudaegezh Mahayana (hini ar roue Fa Ngum) ha boudaegezh Theradava (hengounel er c'horn-bro). Gwasket e voe an emsavadeg poblel met ne voe ket trawalc'h ha dre ma talc'he ar reuz e voe rediet Fa Ngum d'en em dennañ kuit da Muang Nan e 1373. E vab, Oun Heuan, a zistroas diouzh kreisteiz Yunnan ma oa en harlu, evit ren ar rejañs. Roue e teuas Oun Heuan da vezañ goude marv e dad e 1393.

Rouantelezh Lan Xang a badas c'hoazh 300 vloaz hag e teuas a-benn da daliñ ouzh aloubadegoù Vietnam (1478-79), Siam (1536), ha Birmania (1571-1621). E 1707 e voe rannet ar vro e teir rouantelezh : Luang Prabang, Vientiane ha Champasak.

Notennoù

  1. e dad hag e vreur henañ hervez istorourien 'zo; e dad-kozh pe e eontr hervez lod all.
  2. Hervez Yoshiyuki Masuhara eo diorroidigezh ar c'henwerzh a vefe abeg pennañ krouidigezh Lan Xang; Yoshiyuki Masuhara, Prawattisat setthakit khong racha-anachak lao lanchang (Istor ekonomikel rouantelezh lao Lan Xang).