Jump to content

Mali i Gjerë: Difference between revisions

Coordinates: 40°05′20″N 20°03′44″E / 40.0889°N 20.062197°E / 40.0889; 20.062197
From Wikipedia, the free encyclopedia
Browse history interactively
← Previous editNext edit →
Content deleted Content added
VisualWikitext
You can't describe a mountain's geography but rather its geology. It's a geological formation. Sources and content in the geography paragraph are already explained in the article.
Here we go again. Don't remove reliable sources just because they bother you.
Line 35: Line 35:


'''Mali i Gjerë''' ({{lit.|Wide Mountain}}) is a [[massif]] located between the municipalities of [[Sarandë]] and [[Gjirokastër]], in southern [[Albania]]. It consitutes the watershed boundary of the [[Delvina]] basin and the [[Drino]] valley as well as the waters that flow into the [[Adriatic Sea|Adriatic]] and [[Ionian Sea|Ionian]] seas. The highest point is ''Maja e Frashërit'', reaching a height of {{convert|1789|m|abbr=on}}. Other peaks include Maja e Kikshajt {{convert|1782|m|abbr=on}}, Maja e Nikollasit {{convert|1584|m|abbr=on}}, Maja e Bidos {{convert|1543|m|abbr=on}}, Maja e Pilloit {{convert|1592|m|abbr=on}}, etc.<ref>{{cite book |last1=Kabo |first1=Mevlan |title=Gjeografia Fizike e Shqipërisë |date=1991 |publisher=Qendra e Studimeve Gjeografike |location=Tiranë |pages=373-375 |edition=1.2}}</ref>
'''Mali i Gjerë''' ({{lit.|Wide Mountain}}) is a [[massif]] located between the municipalities of [[Sarandë]] and [[Gjirokastër]], in southern [[Albania]]. It consitutes the watershed boundary of the [[Delvina]] basin and the [[Drino]] valley as well as the waters that flow into the [[Adriatic Sea|Adriatic]] and [[Ionian Sea|Ionian]] seas. The highest point is ''Maja e Frashërit'', reaching a height of {{convert|1789|m|abbr=on}}. Other peaks include Maja e Kikshajt {{convert|1782|m|abbr=on}}, Maja e Nikollasit {{convert|1584|m|abbr=on}}, Maja e Bidos {{convert|1543|m|abbr=on}}, Maja e Pilloit {{convert|1592|m|abbr=on}}, etc.<ref>{{cite book |last1=Kabo |first1=Mevlan |title=Gjeografia Fizike e Shqipërisë |date=1991 |publisher=Qendra e Studimeve Gjeografike |location=Tiranë |pages=373-375 |edition=1.2}}</ref>

==Name==
Both the Albanian and Greek names, ''Mali i Gjerë'' and ''Platovouni'' respectively, mean ''wide mountain''.<ref>{{cite book |last1=Giakoumis |first1=Konstantinos |title=Monastic Financial Management in the Provinces of the Patriarchate of Constantinople (1867–1873) |date=2021 |publisher=Centre for Advanced Study Sofia |location=Sofia |page=137 |url=https://cas.bg/wp-content/uploads/2021/04/MONASTIC-ECONOMY-ACROSS-TIME.-Wealth-management-Patterns-and-Trends-book-for-web-19april-2021.pdf}}</ref>

==Geography==
Mali i Gjerë is located on the [[Albanian Ionian Sea Coast|Albanian Ionian zone]].<ref>{{cite book|last=Celet|first=Paul|editor=Alan Nairn|title=The Ocean Basins and Margins: Volume 4A The Eastern Mediterranean|chapter=The geology of the Adriatic|publisher=Springer Science & Business Media|year=2012|origyear=1977|isbn=9781468430363|url=https://books.google.com/books?id=zhrpBwAAQBAJ|p=226|quote=''Stratigraphy''. Upper Triassic (Norian)—Lower Triassic dolomites, with intercalated lenticular bituminous horizons in the Iower part, crop out in the center of the Albanian Ionian zone (Mali Gjere Mountains). In Greece, Norian dolomites rest upon black limestones with ''Cardita gumbeli'' assigned to the Carnian (I.F.P.—I.G.R.S., 1966).}}</ref>

On the eastern slope of the mountain is found the regional centre of [[Gjirokastra]] while on the other side is the town of [[Delvina]]. The highest point reaches 1789 m (Frashër peak). Other high peaks are: Kikshaj (1782 m), Nikollasi (1584 m) Bido (1543 m), Pilloi (1592 m), etc. Mali i Gjerë extends from the valley of Kardhiq in the North-West up to Muzina Pass (540 m) in the south with a length of about 30&nbsp;km. The latter connects Delvina and the coastal city Saranda with the [[Drino]] valley.<ref name="BudaLloshi">{{Cite book |last1=Buda |first1=Aleks |last2=Lloshi | first2= Xhevat |title=Fjalor Enciklopedik Shqiptar |publisher=Akademia e Shkencave e RPSSH |year=1985 |location=Tiranë, Albania |url=https://books.google.com/books?id=NDNBAQAAIAAJ|pages=662 |language=Sq | quote=Mal në Krahinën Malore Jugore, midis rrethit të Sarandës dhe Gjirokastrës, kufi ujëndarës i pellgut të Delvinës dhe i luginës së Drinos si dhe i ujërave që derdhen në detin Adriatik e atyre që derdhen në detin Jon. Pika më e lartë arrin 1789 m (Maja e Frashërit). Maja të tjera të larta janë: Maja e Kikshajt (1782 m), Nikollasit (1584 m) Bidos (1543 m), Pilloit (1592 m), etj, Shtrihet nga lugina e Kardhiqit në VP e deri tek Qafa e Muzinës (540 m) në J, me gjatësi rreth 30 km. Është ndërtuar nga gëlqerorë të mesozoit dhe të paleogjenit që formojnë një strukturë të madhe antiklinale asimetrike me krah L më të qetë e krah P të shkëputur nga një mbihipje tektonike. Kurrizi ujëndarës si dhe shpati L janë të gjerë dhe me rënie të butë (ndaj ka marrë edhe emrin), të mbushur me forma të shumta të gërryerjes karstike. Qafat më kryesore janë: e Muzinës, e Sopotit dhe ajo e Skërfickës. Në këmbët JP dhe VL ka një sërë burimesh karstike (burimet e Bistricës, Vërgoit, Viroit). Drurët janë të paktë, por ka kullota të pasura verore dhe disa lloje bimësh mjekësore (çaji, salepi, murrizi, lule njëmijëfletëshi, rigoni). Nga kafshët e egra ndeshet sidomos thëllëza e malit. Ka gëlqerorë fosfatikë. Qendrat e banuara janë vendosur në të dy krahët deri në lartësinë 400-500 m. Në këmbët e shpatit L janë Gjirokastra, fshatrat e Dropullit të Poshtëm, Lazarati, Mashkullora etj., ndërsa në këmbët e shpatit P janë Delvina, fshatrat e Rrëzomës etj.}}</ref><ref name="Kabos">{{cite book | last=Kabos | first=Mevlan | title=Gjeografia fizike e Shqipërisë: në dy vëllime | publisher=Akademia e Shkencave e Shqipërisë |year=1991 |url=https://books.google.com/books?id=sOwRAQAAIAAJ| pages=373–375| quote=Vargu Mali i Gjerë - Stugarë shtrihet nga lugina e Kardhiqit në veriperëndim deri në kufirin shtetëror në juglindje në një gjatësi prej rreth 45 km. dhe gjerësi 8-12 km.....Shpati verior i Malit të Gjerë bie në formë rrëpire në luginën e Kardhiqit duke u shoqëruar me thepisje tektonike dhe zhvendosje gravitative në formë blloqesh. Mali i Gjerë përfundon në Qafën e Muzinës (570 m), e cila është me origjinë tektoniko - erozive.}}</ref> South of the mountain is the Muzina Pass and then other mountains including the peak of [[Stugarë]],<ref name="Budina">{{cite journal| last=Budina | first=Dhimosten | title=Strukturat gjeologjike | publisher=Universiteti i Tiranës, Sektori i Arkeologjisë. |journal=Iliria| issue=v. 1 | year=1971 | quote= Kufirin lindor të kësaj zone e formojnë Mali i Gjerë, Qafa e Muzinës dhe vargu i maleve në jug të saj, deri në Stugare|url=https://books.google.com/books?id=HJGHAAAAIAAJ| page=267}}</ref> on the border with [[Greece]].<ref>{{cite journal|last=Bërzholi|first=Arqile|title=Treva e Gjirokastrës, veçoritë e popullit dhe të dinamikës ekonomike|issn=2308-6491|journal=Demografia|year=2015|issue=1|url=http://revistademografia.al/assets/revista-demografia1-2015.pdf|language=sq|p=45|quote=Nga Qafa e Gomares e gjer afër majës së Bucelës haset një seksion prej 6 km kufi me trevën e Kurveleshit të Poshtëm. Nga perëndimi kalon kufiri me Fushëgropën e Delvinës me gjatësi prej 61 km. Kufiri me këtë trevë fillon në majën e Bucelit, vazhdon kreshtës së Gjeshnikoshit, kreshtës së Malit të Gjerë gjer në kreshtën e Stugarës, ku takohet me kufirin shtetëror me Greqinë, në majën 1759 m të lartë.}}</ref> Together they form a mountain range with a length of 45&nbsp;km from the Kardhiq valley to the Greek-Albanian border.<ref name="Kabos"/>

The Mali i Gjerë mountain chain is found west of the valley of [[Dropull]].<ref name=Giakoumis8>{{cite journal |last1=Konstantinos. |first1=Giakoumis |title=The monasteries of Jorgucat and Vanishte in Dropull and of Spelaio in Lunxheri as monuments and institutions during the Ottoman period in Albania (16th-19th centuries) |date=2002 |page= 8|url=http://ethos.bl.uk/OrderDetails.do?uin=uk.bl.ethos.390688 |access-date=8 July 2018 |quote=The valley of Dropull is surrounded by the Mali i Gjere mountain chain}}</ref>


== Geology ==
== Geology ==
Line 43: Line 53:


The eastern slope of the mountain is surrounded by the nearby settlements of Gjirokastër, [[Dropull|Lower Dropull]], [[Lazarat]], and Mashkullore, while on the western slope are situated Delvina and the villages of Rrëzoma.<ref>{{cite journal|last=Bërzholi|first=Arqile|title=Treva e Gjirokastrës, veçoritë e popullit dhe të dinamikës ekonomike|issn=2308-6491|journal=Demografia|year=2015|issue=1|url=http://revistademografia.al/assets/revista-demografia1-2015.pdf|language=sq|p=45}}</ref>
The eastern slope of the mountain is surrounded by the nearby settlements of Gjirokastër, [[Dropull|Lower Dropull]], [[Lazarat]], and Mashkullore, while on the western slope are situated Delvina and the villages of Rrëzoma.<ref>{{cite journal|last=Bërzholi|first=Arqile|title=Treva e Gjirokastrës, veçoritë e popullit dhe të dinamikës ekonomike|issn=2308-6491|journal=Demografia|year=2015|issue=1|url=http://revistademografia.al/assets/revista-demografia1-2015.pdf|language=sq|p=45}}</ref>

==Rivers and springs==
The mountain springs feed [[Bistricë (river)|Bistrica river]]. Its most important tributary is from the [[Blue Eye, Albania|Blue Eye]], a large [[karst spring]] that is a popular destination because of the scenic surroundings.

Mali i Gjerë [[karst]] massif covers an area of {{convert|440|km2|sqmi}}, and is mostly located within Albania, while {{convert|54|km2|sqmi}} are located within Greek territory.<ref>{{cite journal |last1=Eftimi |first1=Romeo |last2=Andreychouk |first2=Viacheslav |last3=Szczypek |first3=Tadeusz |last4=Puchejda |first4=Wojciech |title=Karst springs of Albania and their management |journal=KIP Articles |date=1 January 2019 |page=49 |url=https://digitalcommons.usf.edu/kip_articles/3049?utm_source=digitalcommons.usf.edu%2Fkip_articles%2F3049&utm_medium=PDF&utm_campaign=PDFCoverPages |access-date=29 March 2023}}</ref>


== See also ==
== See also ==

Revision as of 22:46, 18 May 2023

Mali i Gjerë
View of Mali i Gjerë from Gjirokastër
Highest point
Elevation1,789 m (5,869 ft)
Prominence972 m (3,189 ft)
Isolation464 m (1,522 ft)
Coordinates40°05′20″N 20°03′44″E / 40.0889°N 20.062197°E / 40.0889; 20.062197
Naming
English translationWide Mountain
Geography
Mali i Gjerë is located in Albania
Mali i Gjerë
Mali i Gjerë
Country Albania
RegionSouthern Mountain Region
MunicipalityGjirokastër, Sarandë, Delvinë
Geology
Age of rockMesozoic, Paleogene
Mountain typemassif
Type of rocklimestone

Mali i Gjerë (lit. 'Wide Mountain') is a massif located between the municipalities of Sarandë and Gjirokastër, in southern Albania. It consitutes the watershed boundary of the Delvina basin and the Drino valley as well as the waters that flow into the Adriatic and Ionian seas. The highest point is Maja e Frashërit, reaching a height of 1,789 m (5,869 ft). Other peaks include Maja e Kikshajt 1,782 m (5,846 ft), Maja e Nikollasit 1,584 m (5,197 ft), Maja e Bidos 1,543 m (5,062 ft), Maja e Pilloit 1,592 m (5,223 ft), etc.[1]

Name

Both the Albanian and Greek names, Mali i Gjerë and Platovouni respectively, mean wide mountain.[2]

Geography

Mali i Gjerë is located on the Albanian Ionian zone.[3]

On the eastern slope of the mountain is found the regional centre of Gjirokastra while on the other side is the town of Delvina. The highest point reaches 1789 m (Frashër peak). Other high peaks are: Kikshaj (1782 m), Nikollasi (1584 m) Bido (1543 m), Pilloi (1592 m), etc. Mali i Gjerë extends from the valley of Kardhiq in the North-West up to Muzina Pass (540 m) in the south with a length of about 30 km. The latter connects Delvina and the coastal city Saranda with the Drino valley.[4][5] South of the mountain is the Muzina Pass and then other mountains including the peak of Stugarë,[6] on the border with Greece.[7] Together they form a mountain range with a length of 45 km from the Kardhiq valley to the Greek-Albanian border.[5]

The Mali i Gjerë mountain chain is found west of the valley of Dropull.[8]

Geology

Mali i Gjerë stretches from the valley of Kardhiq in the northwest to Qafa e Muzinës 540 m (1,770 ft) in the south, at a length of about 30 km (19 mi). The massif is composed of Mesozoic and Paleogene limestones that form a large asymmetric anticlinal structure with a less steep eastern flank and a western flank separated by a tectonic overthrust. The watershed ridge as well as the wide eastern slope gently incline (hence the name), and are filled with various forms of karst erosion. The main passes are Muzina, Sopot and Skërficka.[9][10][6]

Biodiversity

At the southwestern and northeastern foothills are found a number of karst springs (Bistrica, Vërgoi, Viroi). Woodland is scarce, but the area is rich in summer pastures and several types of medicinal plants (tea, orchid, hawthorn, yarrow, oregano). Among the wild animals, the mountain partridge is commonly encountered.

The eastern slope of the mountain is surrounded by the nearby settlements of Gjirokastër, Lower Dropull, Lazarat, and Mashkullore, while on the western slope are situated Delvina and the villages of Rrëzoma.[11]

Rivers and springs

The mountain springs feed Bistrica river. Its most important tributary is from the Blue Eye, a large karst spring that is a popular destination because of the scenic surroundings.

Mali i Gjerë karst massif covers an area of 440 square kilometres (170 sq mi), and is mostly located within Albania, while 54 square kilometres (21 sq mi) are located within Greek territory.[12]

See also

References

  1. ^ Kabo, Mevlan (1991). Gjeografia Fizike e Shqipërisë (1.2 ed.). Tiranë: Qendra e Studimeve Gjeografike. pp. 373–375.
  2. ^ Giakoumis, Konstantinos (2021). Monastic Financial Management in the Provinces of the Patriarchate of Constantinople (1867–1873) (PDF). Sofia: Centre for Advanced Study Sofia. p. 137.
  3. ^ Celet, Paul (2012) [1977]. "The geology of the Adriatic". In Alan Nairn (ed.). The Ocean Basins and Margins: Volume 4A The Eastern Mediterranean. Springer Science & Business Media. p. 226. ISBN 9781468430363. Stratigraphy. Upper Triassic (Norian)—Lower Triassic dolomites, with intercalated lenticular bituminous horizons in the Iower part, crop out in the center of the Albanian Ionian zone (Mali Gjere Mountains). In Greece, Norian dolomites rest upon black limestones with Cardita gumbeli assigned to the Carnian (I.F.P.—I.G.R.S., 1966).
  4. ^ Buda, Aleks; Lloshi, Xhevat (1985). Fjalor Enciklopedik Shqiptar (in Albanian). Tiranë, Albania: Akademia e Shkencave e RPSSH. p. 662. Mal në Krahinën Malore Jugore, midis rrethit të Sarandës dhe Gjirokastrës, kufi ujëndarës i pellgut të Delvinës dhe i luginës së Drinos si dhe i ujërave që derdhen në detin Adriatik e atyre që derdhen në detin Jon. Pika më e lartë arrin 1789 m (Maja e Frashërit). Maja të tjera të larta janë: Maja e Kikshajt (1782 m), Nikollasit (1584 m) Bidos (1543 m), Pilloit (1592 m), etj, Shtrihet nga lugina e Kardhiqit në VP e deri tek Qafa e Muzinës (540 m) në J, me gjatësi rreth 30 km. Është ndërtuar nga gëlqerorë të mesozoit dhe të paleogjenit që formojnë një strukturë të madhe antiklinale asimetrike me krah L më të qetë e krah P të shkëputur nga një mbihipje tektonike. Kurrizi ujëndarës si dhe shpati L janë të gjerë dhe me rënie të butë (ndaj ka marrë edhe emrin), të mbushur me forma të shumta të gërryerjes karstike. Qafat më kryesore janë: e Muzinës, e Sopotit dhe ajo e Skërfickës. Në këmbët JP dhe VL ka një sërë burimesh karstike (burimet e Bistricës, Vërgoit, Viroit). Drurët janë të paktë, por ka kullota të pasura verore dhe disa lloje bimësh mjekësore (çaji, salepi, murrizi, lule njëmijëfletëshi, rigoni). Nga kafshët e egra ndeshet sidomos thëllëza e malit. Ka gëlqerorë fosfatikë. Qendrat e banuara janë vendosur në të dy krahët deri në lartësinë 400-500 m. Në këmbët e shpatit L janë Gjirokastra, fshatrat e Dropullit të Poshtëm, Lazarati, Mashkullora etj., ndërsa në këmbët e shpatit P janë Delvina, fshatrat e Rrëzomës etj.
  5. ^ a b Kabos, Mevlan (1991). Gjeografia fizike e Shqipërisë: në dy vëllime. Akademia e Shkencave e Shqipërisë. pp. 373–375. Vargu Mali i Gjerë - Stugarë shtrihet nga lugina e Kardhiqit në veriperëndim deri në kufirin shtetëror në juglindje në një gjatësi prej rreth 45 km. dhe gjerësi 8-12 km.....Shpati verior i Malit të Gjerë bie në formë rrëpire në luginën e Kardhiqit duke u shoqëruar me thepisje tektonike dhe zhvendosje gravitative në formë blloqesh. Mali i Gjerë përfundon në Qafën e Muzinës (570 m), e cila është me origjinë tektoniko - erozive.
  6. ^ a b Budina, Dhimosten (1971). "Strukturat gjeologjike". Iliria (v. 1). Universiteti i Tiranës, Sektori i Arkeologjisë.: 267. Kufirin lindor të kësaj zone e formojnë Mali i Gjerë, Qafa e Muzinës dhe vargu i maleve në jug të saj, deri në Stugare
  7. ^ Bërzholi, Arqile (2015). "Treva e Gjirokastrës, veçoritë e popullit dhe të dinamikës ekonomike" (PDF). Demografia (in Albanian) (1): 45. ISSN 2308-6491. Nga Qafa e Gomares e gjer afër majës së Bucelës haset një seksion prej 6 km kufi me trevën e Kurveleshit të Poshtëm. Nga perëndimi kalon kufiri me Fushëgropën e Delvinës me gjatësi prej 61 km. Kufiri me këtë trevë fillon në majën e Bucelit, vazhdon kreshtës së Gjeshnikoshit, kreshtës së Malit të Gjerë gjer në kreshtën e Stugarës, ku takohet me kufirin shtetëror me Greqinë, në majën 1759 m të lartë.
  8. ^ Konstantinos., Giakoumis (2002). "The monasteries of Jorgucat and Vanishte in Dropull and of Spelaio in Lunxheri as monuments and institutions during the Ottoman period in Albania (16th-19th centuries)": 8. Retrieved 8 July 2018. The valley of Dropull is surrounded by the Mali i Gjere mountain chain {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  9. ^ Buda, Aleks (1985). Fjalori Enciklopedik Shqiptar. Tiranë: Akademia e Shkencave e RPSSH. p. 662.
  10. ^ Celet, Paul (2012) [1977]. "The geology of the Adriatic". In Alan Nairn (ed.). The Ocean Basins and Margins: Volume 4A The Eastern Mediterranean. Springer Science & Business Media. p. 226. ISBN 9781468430363. Stratigraphy. Upper Triassic (Norian)—Lower Triassic dolomites, with intercalated lenticular bituminous horizons in the Iower part, crop out in the center of the Albanian Ionian zone (Mali Gjere Mountains). In Greece, Norian dolomites rest upon black limestones with Cardita gumbeli assigned to the Carnian (I.F.P.—I.G.R.S., 1966).
  11. ^ Bërzholi, Arqile (2015). "Treva e Gjirokastrës, veçoritë e popullit dhe të dinamikës ekonomike" (PDF). Demografia (in Albanian) (1): 45. ISSN 2308-6491.
  12. ^ Eftimi, Romeo; Andreychouk, Viacheslav; Szczypek, Tadeusz; Puchejda, Wojciech (1 January 2019). "Karst springs of Albania and their management". KIP Articles: 49. Retrieved 29 March 2023.
Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mali_i_Gjerë&oldid=1155603330"