Șumuleu: Malsamoj inter versioj

Șumuleu
	Kvartalo
kvartalo
Lando	Rumanio
Distrikto	distrikto Harghita
Alinome	Csíksomlyó (hungare)
Komunumo	Miercurea Ciuc
Iama hungara departemento	Csík
Alto super maro	660 m
	v • d • r

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

[atendante kontrolon]

← Iru al antaŭa ŝanĝo

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Nuna versio ekde 10:17, 19 maj. 2024

Șumuleu [ŝumuleŭ] aŭ Șumuleu Ciuc (hungare Csíksomlyó, pron: Ĉikŝomjo) estas eks-vilaĝo en Rumanio, nun kvartalo administracie apartenanta al Miercurea Ciuc en Depresiunea Ciucului ĉe la okcidenta piedo de la monto de Grandŝomjo en la nordorienta parto de Miercurea Ciuc.

Loĝantaro

En 1941 ĝi havis 1 414 loĝantojn (hungaroj). Ĝis 1919 kaj inter 1940 kaj 1944 ĝi apartenis al Hungario (Csík).

Historio

La nuntempa vilaĝo formiĝis en 1941, kiam Cioboteni kaj Vardotfalău unuiĝis sub la nomo Ĉikŝomjo. Ĝis tiam Ĉikŝomjo konsistis nur el la monaĥejo kaj ĝia ĉirkaŭaĵo. Je sia unua mencio en 1332 ĝi estis ekleziejo, ĉik-seĝa sikula vilaĝo. La franciskana monaĥejo estis fondita ĉirkaŭ 1400. Ankaŭ János Hunyadi kontribuis al la konstruado de ĝiaj preĝejo kaj monaĥejo. En la kapelo Salvator la ligna baldakeno el 16 tabuloj estis farita en 1676 de nekonata artisto. En 1444 la papo Eŭgeno la 4-a permesis la pilgrimadon la 2-an de julio. La monaĥlernejon oni fondis en 1626, kiun en 1661 la paŝao Ali kune kun la monaĥejo neniigis. Tie aktivis János Kájoni, kiu rekonstruigis ĝin en 1668. Kájoni fondis ankaŭ presejon en 1662 kaj bibliotekon en 1665, kiu enhavis 4 500 librojn. De la 17-a jarcento Ĉikŝomjo fariĝis la centro de transilvania katolikismo kaj la plej grava pilgrimejo de Transilvanio. La unua moderna pilgrimado okazis en 1567 kaj la lasta dum la komunista reĝimo la 12-an de junio 1949. De tiam ĝi estis malpermesita ĝis 1990. La 1949-jara estis la lasta, kiun povis partopreni ankaŭ Áron Márton. Post la falo de la diktaturo la nombro de la pilgrimantoj kreskas de jaro al jaro atingante meze jam la kvaronmilionon.

Fonto

Magyar nagylexikon, 1–18, 1993–2004, Budapest.
Loknomvortaro de Transilvanio kaj de Moldavio (Rumanio)

Renomaj personoj

Vazul Bándi (Csíkszentlélek, 14-a de junio 1847 – Csíksomlyó, 24-a de marto 1909): instruisto, lernejestro, lokhistoriisto.
Károly Bochkor (1847 – Budapest, 8-a de majo 1918): juristo, universitata profesoro.
Gerő Botár (n. 21-a de majo 1939): violonisto.
Eszter Domokos (familia nomo: Vera Deutsch) (4-a de januaro 1941 – Budapest, 7-a de majo 1994): verkisto.
Csaba Ferencz (n. 1941): inĝeniero pri elektro, fakulo pri tersciencoj, profesoro de ELTE de Budapeŝto.
István Ferencz Krisztusfaragó István (Remetea, 17-a de julio 1910 - Ĉikŝomjo, 4-a de januaro 1988): naivisma artisto, lignoskulptisto.
Imre Fodor (16-a de junio 1937 Târgu Mureș, 29-a de septembro 2015: inĝeniero, urbestro de Târgu Mureş inter 1996 kaj 2000, vicurbestro inter 2000 kaj 2004.
Pál Fodor (Budapest, 29-a de junio 1903 – Hunedoara, 11-a de aŭgusto 1966): inĝeniero pri vojoj kaj pontoj, politika malliberulo inter 1957 kaj 1964, tie loĝis longtempe kaj tie estas entombigita.
Gusztávné Oláh (Róza Fodor), (1868 – Budapeŝto, 9-a de marto 1961): pentristino.
Anna Földes, Wégerné (1879 – 28-a de februaro 1962) verkistino.
Zoltán Földes, verkistnomo Kálmán Vándor (15-a de oktobro 1884 – Budajenő, 28-a de julio 1956): verkisto, poeto, lernolibrverkisto.
Ferenc Gáll (Csíkpálfalva, 9-a de decembro 1895 – 14-a de julio 1973): belartaĵkolektisto.
Ildikó Gabriella Kováts (n. 23-a de majo 1942): artistino.
Leonárd Losteiner (verŝajne 1747 – 1826): franciskano, historiisto.
Mór Antal Mártonffi (3-a de majo 1739 – Istensegíts, 22-a de decembro 1794): minorita parokestro.
Éva Nuridsány (n. 26-a de majo 1942): pentristino.
Gábor Pál (Várdotfalva, 1883 - 1968): politikisto, publicisto
Júlia Sántha Gál Ferencné (1902 – Ĉikŝomjo 1953): industriartistino (tapiŝtekstistino).
Imre Tivai Nagy Tivai (? 1849 – samloke 27-a de junio 1931): ekonomifakulo, publicisto, redaktoro.
Magdolna Tompa (3-a de aŭgusto 1939): bibliografino, tradukistino de Akademia Biblioteko de Kluĵo.

Bibliografio

P. Benedek Fidél: Csíksomlyó (Tanulmányok) (Studoj). Kolozsvár, 2000.
Erzsébet Muckenhaupt: A csíksomlyói ferences könyvtár kincsei, Balassi Könyvkiadó, Bp., -Polis Könyvkiadó, 1999.

Eksteraj ligiloj

Kategorio Șumuleu en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Preĝejo en Șumuleu

@@ Linio 18: / Linio 18: @@
  | Siruta                  =
 }}
-'''Șumuleu''' [ŝumuleŭ] aŭ '''Șumuleu Ciuc''' ([[hungara lingvo|hungare]]: '''Csíksomlyó''', pron: ''Ĉikŝomjo'') estas eks-vilaĝo en [[Rumanio]], nun kvartalo administracie apartenanta al [[Miercurea Ciuc]] en [[Depresiunea Ciucului]] ĉe la okcidenta piedo de la monto de Grandŝomjo en la nordorienta parto de Miercurea Ciuc.
+'''Șumuleu''' [ŝumuleŭ] aŭ '''Șumuleu Ciuc''' (|Csíksomlyó, pron: ''Ĉikŝomjo'') estas eks-vilaĝo en [[Rumanio]], nun kvartalo administracie apartenanta al [[Miercurea Ciuc]] en [[Depresiunea Ciucului]] ĉe la okcidenta piedo de la monto de Grandŝomjo en la nordorienta parto de Miercurea Ciuc.
 ==Loĝantaro==
-En [[1941]] ĝi havis 1 mil 414 loĝantojn (hungaroj). Ĝis [[1919]] kaj inter [[1940]] kaj [[1944]] ĝi apartenis al [[Hungario]] (''[[Csík]]'').
+En [[1941]] ĝi havis 1 414 loĝantojn (hungaroj). Ĝis [[1919]] kaj inter [[1940]] kaj [[1944]] ĝi apartenis al [[Hungario]] (''[[Csík]]'').
 == Historio ==
-La nuntempa vilaĝo formiĝis en [[1941]], kiam [[Cioboteni]] kaj [[Vardotfalău]] unuiĝis sub nomo de [[Ĉikŝomjo]]. Ĝis tiam Ĉikŝomjo konsistis nur el la monakejo kaj el ties ĉirkaŭaĵo. Je sia unua mencio en [[1332]] ĝi estis ekleziejo, ĉik-seĝa sikula vilaĝo. La franciskana monakejo estis fondita ĉirkaŭ [[1400]]. Ankaŭ [[János Hunyadi]] kontribuis al la konstruado de ĝiaj preĝejo kaj monakejo. En la kapelo Salvator la ligna baldakeno el 16 tabuloj estis farita en [[1676]] de nekonata artisto. En [[1444]] papo [[Eŭgeno la 4-a]] permesis la pilgrimadon la [[2-an de julio]]. La monaklernejon oni fondis en [[1626]], kiun en [[1661]] paŝao Ali kune kun la monakejo neniigis. Tie aktivis [[János Kájoni]], kiu rekonstruigis ĝin en [[1668]]. Kájoni fondis ankaŭ presejon en [[1662]] kaj bibliotekon en [[1665]], kiu enhavis 4500 librojn. De la [[17-a jarcento]] Ĉikŝomjo fariĝis la centro de transilvania katolikismo kaj la plej grava pilgrimejo de Transilvanio. La unua moderna pilgrimado okazis en [[1567]] kaj la lasta dum la komunista reĝimo la [[12-an de junio]] [[1949]]. De tiam ĝi estis malpermesita ĝis [[1990]]. La 1949-jara estis la lasta, kiun povis partopreni ankaŭ [[Áron Márton]]. Post la falo de la diktaturo la nombro de la pilgrimantoj kreskas de jare al jare atingante meze jam la kvaronmilionon.
+La nuntempa vilaĝo formiĝis en [[1941]], kiam [[Cioboteni]] kaj [[Vardotfalău]] unuiĝis sub nomo [[Ĉikŝomjo]]. Ĝis tiam Ĉikŝomjo konsistis nur el la  kaj  ĉirkaŭaĵo. Je sia unua mencio en [[1332]] ĝi estis ekleziejo, ĉik-seĝa sikula vilaĝo. La franciskana  estis fondita ĉirkaŭ [[1400]]. Ankaŭ [[János Hunyadi]] kontribuis al la konstruado de ĝiaj preĝejo kaj . En la kapelo Salvator la ligna baldakeno el 16 tabuloj estis farita en [[1676]] de nekonata artisto. En [[1444]] papo [[Eŭgeno la 4-a]] permesis la pilgrimadon la [[2-an de julio]]. La  oni fondis en [[1626]], kiun en [[1661]] paŝao Ali kune kun la  neniigis. Tie aktivis [[János Kájoni]], kiu rekonstruigis ĝin en [[1668]]. Kájoni fondis ankaŭ presejon en [[1662]] kaj bibliotekon en [[1665]], kiu enhavis  librojn. De la [[17-a jarcento]] Ĉikŝomjo fariĝis la centro de transilvania katolikismo kaj la plej grava pilgrimejo de Transilvanio. La unua moderna pilgrimado okazis en [[1567]] kaj la lasta dum la komunista reĝimo la [[12-an de junio]] [[1949]]. De tiam ĝi estis malpermesita ĝis [[1990]]. La 1949-jara estis la lasta, kiun povis partopreni ankaŭ [[Áron Márton]]. Post la falo de la diktaturo la nombro de la pilgrimantoj kreskas de  al  atingante meze jam la kvaronmilionon.
 ==Fonto==
 *[[Magyar nagylexikon]], 1–18, 1993–2004, Budapest.
 *[[Loknomvortaro de Transilvanio kaj de Moldavio (Rumanio)]]
 == Renomaj personoj ==
 *[[Vazul Bándi]] ([[Csíkszentlélek]], [[14-a de junio]] [[1847]] – Csíksomlyó, [[24-a de marto]] [[1909]]): instruisto, lernejestro, lokhistoriisto.
 *[[Károly Bochkor]] ([[1847]] – [[Budapest]], [[8-a de majo]] [[1918]]): juristo, universitata profesoro.
 *[[Gerő Botár]] (n. [[21-a de majo]] [[1939]]): violonisto.
 *[[Eszter Domokos]] (familia nomo: Vera Deutsch) ([[4-a de januaro]] [[1941]] – [[Budapest]], [[7-a de majo]] [[1994]]): verkisto.
 *[[Csaba Ferencz]] (n. [[1941]]): inĝeniero pri elektro, fakulo pri tersciencoj, profesoro de [[ELTE]] de [[Budapeŝto]].
 *[[István Ferencz]] ''Krisztusfaragó István'' ([[Remetea (Harghita)|Remetea]], [[17-a de julio]] [[1910]] - Ĉikŝomjo, [[4-a de januaro]] [[1988]]): naivisma artisto, lignoskulptisto.
 *[[Imre Fodor]] ([[16-a de junio]] [[1937]] [[Târgu Mureș]], [[29-a de septembro]] [[2015]]: inĝeniero, urbestro de [[Târgu Mureş]] inter [[1996]] kaj [[2000]], vicurbestro inter 2000 kaj 2004.
 *[[Pál Fodor]] ([[Budapest]], [[29-a de junio]] [[1903]] – [[Hunedoara]], [[11-a de aŭgusto]] [[1966]]): inĝeniero pri vojoj kaj pontoj, politika malliberulo inter [[1957]] kaj [[1964]], tie loĝis longtempe kaj tie estas entombigita.
 *[[Gusztávné Oláh]] (Róza Fodor), ([[1868]] – [[Budapeŝto]], [[9-a de marto]] [[1961]]): pentristino.
 *[[Anna Földes]], ''Wégerné'' ([[1879]] – [[28-a de februaro]] [[1962]]) verkistino.
 *[[Zoltán Földes]], verkistnomo ''Kálmán Vándor '' ([[15-a de oktobro]] [[1884]] – [[Budajenő]], [[28-a de julio]] [[1956]]): verkisto, poeto, lernolibrverkisto.
 *[[Ferenc Gáll]] ([[Csíkpálfalva]], [[9-a de decembro]] [[1895]] – [[14-a de julio]] [[1973]]): belartaĵkolektisto.
 *[[Ildikó Gabriella Kováts]] (n. [[23-a de majo]] [[1942]]): artistino.
 *[[Leonárd Losteiner]] (verŝajne [[1747]] – [[1826]]): franciskano, historiisto.
-*[[Mór Antal Mártonffi]]  ([[3-a de majo]] [[1739]] – [[Istensegíts]], [[22-a de decembro]] [[1794]]): minorita parokestro.
+*[[Mór Antal Mártonffi]] ([[3-a de majo]] [[1739]] – [[Istensegíts]], [[22-a de decembro]] [[1794]]): minorita parokestro.
 *[[Éva Nuridsány]] (n. [[26-a de majo]] [[1942]]): pentristino.
 *[[Gábor Pál (politikisto)|Gábor Pál]] ([[Várdotfalva]], [[1883]] - [[1968]]): politikisto, publicisto
 *[[Júlia Sántha]] ''Gál Ferencné'' ([[1902]] – [[Ĉikŝomjo]] [[1953]]): industriartistino (tapiŝtekstistino).
 *[[Imre Tivai Nagy]] ''Tivai'' (? [[1849]] – samloke [[27-a de junio]] [[1931]]): ekonomifakulo, publicisto, redaktoro.
 *[[Magdolna Tompa]] ([[3-a de aŭgusto]] [[1939]]): bibliografino, tradukistino de Akademia Biblioteko de [[Kluĵo]].
 == Bibliografio ==
 *[[Fidél P. Benedek|P. Benedek Fidél]]: ''Csíksomlyó'' (Tanulmányok) (Studoj). [[Kolozsvár]], [[2000]].
 *[[Erzsébet Muckenhaupt]]: ''A csíksomlyói ferences könyvtár kincsei'', Balassi Könyvkiadó, Bp., -[[Polis Könyvkiadó]], 1999.
 == Eksteraj ligiloj ==
+{{Projektoj}}
-* [http://sebok1.adatbank.transindex.ro/tartalom.php?nev=katD Adminstraciaj mapoj de transilvaniaj distriktoj]
+* [http://sebok1.adatbank.transindex.ro/tartalom.php?nev=katD  mapoj de transilvaniaj distriktoj]
 * [http://nepszamlalas.adatbank.transindex.ro/ Popolnombrado 2002]
@@ Linio 67: / Linio 68: @@
 {{DEFAŬLTORDIGO:Sumuleu}}
 [[Kategorio:Vilaĝoj de distrikto Harghita]]
 [[Kategorio:Vilaĝoj de Rumanio]]