Nedependanta Finlando
Etoso
Nedependanta Finlando naskis pos sangoza interna milito. Ante la duesma mondomilito dum la yari 1920ma dextra idei esis dominacanta, ma sociala equilibro obtenesis dum la yari 1930ma. Finlando ne esis okupita da Sovietia pos la milito e restis en ocidentala mondo ma sub mi-kontrolo di Sovietia. Pos la mondomilito Finlando esabus tre aktiva pri paco kreante ponto inter l'Ocidento e l'Oriento.
yari 1910a[redaktar | redaktar fonto]
- 1917 - Pehr Evind Svinhufvud nominesas chefministro di Finlando ye la 27ma di novembro e guvernis til la 27ma di mayo 1918.
- 1918 - Interna milito inter le Reda e le Blanka. La trupi di generalo C. G. E. Mannerheim (di le Blanka) vinkas la milito. En Germania lerninta kombatisti pleas granda rolo en vinko. Svinhufvud kom regento. On projetas ke Finlando divenus rejio. Mannerheim divenas regento.
1919 - Militala expedicioni aden Est-Karelia (di Rusia). K. J. Ståhlberg kom unesma prezidanto di Finlando. Alkoholo-abneginta lego esas dekretita.
Yari 1920a[redaktar | redaktar fonto]
- 1921 - La Ligo di la nacioni konfirmas, ke Ahvenanmaa (en Sueda: Åland) esas parto di Finlando.
- 1923 - 27 sinistra parlamentani enkarcerigesas.
- 1925 til 1931 - Lauri Relander kom prezidanto di Finlando.
- 1929 - Extrema-dextra Movemento di Lapua fondesas.
- 1930 - Movemento di Lapua kaptas ex-prezidanto Ståhlberg. Legi, quo restriktas yuri di sinistri, esas dekretita.
yari 1930a[redaktar | redaktar fonto]
- 1931 til 1937 - P. E. Svinhufvud kom prezidanto di Finlando.
- 1932 - Alkoholo-abneginta lego esas subversita. Movemento di Lapua esas dissolvita.
- 1935 - A Skandinavia apuntanta politiko komencas.
- 1937 - Unesma rejimo kun sinistra e centra partisi esas formigita.
- 1937 til 1940 - Kyösti Kallio kom prezidanto di Finlando.
- 1939 - Sovietia demandas arei di Finlando pro protektar Leningrad. Finlando ne aceptas demandi di Sovietia, e Vintromilito inter Finlando e Sovietia komencas (dum duesma mondomilito).
- 1940 - Finlando permisas Germania traportar militala vari a Norvegia.
yari 1940a[redaktar | redaktar fonto]
- 1940 - 1944 - Risto Ryti kom prezidanto di Finlando.
- 1941 - 1944 - Prolongo-milito kontra Sovietia. Carl Gustaf Emil Mannerheim asumas povo e guvernas til 1946.
- 1944 - 1945 - Segun pacala pakto kun Sovietia, Finlando forpulsas Germana trupi de Laponia (Laponia-milito).
- 1946 - 1956 - Juho Kusti Paasikivi kom prezidanto di Finlando.
- 1947 - Paco en Paris finas milito. Inspekto-komitato di vinkinta povi livas Finlando.
- 1948 - Finlando e Sovietia kontratas pri Amikeso, Koopero e reciproka Helpo (AKH-kontrato).
yari 1950a[redaktar | redaktar fonto]
- 1952 - Omna kompensanta pagi pro milito esas liquidacita. Somerala Olimpiala Ludi en Helsinki.
- 1955 - Sovietia retrodonas l'areo di Porkkala apud Helsinki. Finlando divenas membro di Unionita Nacioni e Konsileyo di Nordala stati.
- 1956 - Generala striko duras tri semani.
- 1956 - 1981 - Urho Kekkonen kom prezidanto di Finlando.
- 1958 - Sovietia expresas nekontenteso pro Finlandana rejimo (t.d. Noktala Frosti).
yari 1960a[redaktar | redaktar fonto]
- 1961 - Finlando divenas extera membro di EFTA. Sovietia propozas milita konsulti segun AKH-kontrato (t.d. Noto-krizo).
- 1966 - Komunisti partoprenas povo.
yari 1970a[redaktar | redaktar fonto]
- 1973 - Kekkonen prolongas sua ofico per deviacanta lego. Kontrato pri libera komerco kun EEC.
- 1975 - En Helsinki Konfero pri Europala Sekureso e Koopero.
yari 1980a[redaktar | redaktar fonto]
- 1982 - 1994 - Mauno Koivisto kom prezidanto di Finlando.
- 1983 - AKH-kontrato esas prolongita til yaro 2003 ma finas, kande Sovietia ruptas ol en 1991.
yari 1990a til nun[redaktar | redaktar fonto]
- 1994 - 2000 - Martti Ahtisaari kom prezidanto di Finlando.
- 1995 - Finlando divenas membro di Europana Uniono.
- 2000 - Tarja Halonen elektesas kom prezidanto dil lando.
- 2012 - Sauli Niinistö elektesas kom prezidanto dil lando.