رەق
بلێڤکرن
[دەستکاری]رەنگدێر
[دەستکاری]رەق
- هشک، کەڤرین، قایم، شدیایی، سفت، سلب، پایدار، نە نەرم، وەک کەڤران، وەک بەران:
- کەڤر رەق ن لێ دۆشەک نەرم ن.
- ئەڤ نان رەق بوویە، نکارم بخوم.
- رەنگتاری
- ...بەس هنگا کو د تاریا رەقئا شەڤێئوو ئۆ دایە پەردەکری دە رامەدیابوو — (رۆبەرت لۆوس ستەڤەنسۆن، (وەرگێر جوانمەرد کولەک)، مەسەلەیا سەیرئا در. ژەکیللئوو مر. حیدە، ئاڤەستا، 2020، ر. 20، Iسبن 978-605-2246-80-1)
دژمانە
[دەستکاری]ژێ
[دەستکاری]ئەتیمۆلۆژی
[دەستکاری]ژ ەرەبی رقيع (رەقی')، هەڤرەهائا رامی ܪܩܝܥܐ (رەق'ا)،ئی بری רקוע (راقوا').
وەرگەر
[دەستکاری]- ئابخازی: акьакьа (āḳ̍āḳ̍ā)
- ئاکانی: دەن
- ئالبانی: فۆرتë → سق
- ئالمانی: هارت → دە، فەست → دە
- ئاراگۆنی: دورۆ
- ئازەری: سəرت → از
- بالینی: کاتۆس
- باسکی: گۆگۆر
- باشکیری: ҡаты (قاتï)
- بەلاروسی: цвёрды → بە (جڤژóردی)
- بەنگالی: শক্ত → بن (śôکت)
- بیکۆلیا ناڤەراست: ماتاگاس
- بوکدنۆن مانۆبۆییا رۆژاڤایی: مەزەسەن
- بولگاری: твърд → بگ (تڤǎرد)
- بورمایی: မာ → می (ما)
- چامجورۆیی: جهماوا
- چەکی: تڤردý → جس ن
- چەرۆکی: ᎠᏍᏓᏯ (اسدایا)، ᏍᏓᏯ (سدایا)
- چینی:
- چوڤاشی: хытӑ (هیتă)
- دالماتی: دۆر
- دانمارکی: هåرد → دا
- ئەندۆنەزیایی: کەراس → د
- ئەرەبی: صُلْب (ṣولب)
- ئەرمەنی: պինդ → هی (پند)، կարծր → هی (کارجر)
- ئەسپەرانتۆیی: مالمۆلا
- ئەستۆنی: تاهکە
- ئەڤەنی: маӈ (ماŋ)
- ئەڤەنکی: маңа (ماңا)
- فارسی: سفت → فا (سەفت)، پایدار → فا (پâیدâر)، مقاوم → فا (مۆقâڤەم)، صلب → فا (سۆلب)
- فینی: کۆڤا → ف
- فرانسی: دور → فر ن
- فریۆلی: دوور
- گاەلیکا سکۆتی: جرواده
- گالیسی: دورۆ → گل
- گۆتی: 𐌷𐌰𐍂𐌳𐌿𐍃 (هاردوس)
- گورجی: მაგარი (ماگار)، მყარი (مق̇ار)
- گووارانی: هاتã → گن
- حایتی: د
- حگاۆنۆنی: مادوسان
- حندی: कड़ा → ه (کاṛā)، कठोर → ه (کاṭهۆر)، सख़्त (ساخت)، सख्त → ه (ساکهت)، पायदार → ه (پāیادāر)
- حۆلەندی: هارد → نل
- ئیبرانی: קָשִׁיחַ → هە (کاسهíاکه)
- ئیدۆیی: هاردا → ۆ
- ئیلۆکانۆیی: ناتانگکەن
- ئینگلیزیا کەڤن: هەارد → انگ
- ئینگلیزی: هارد → ەن
- ئینتەرلینگوا: دور
- ئیرلەندی: جروا
- ئیستریۆتی: دۆوورۆ ن
- ئیتالی: دورۆ → ت ن
- ئیزلەندی: هارðور → س
- ژاپۆنی: 硬い → ژا (かたい، کاتا)
- ژاڤایی: اتۆس
- کاپامپانگانی: ماساس
- کاتالانی: دور → جا ن
- کەچوایی: روم
- کرگزی: катуу → کی (کاتوو)
- کۆرەیی: 딱딱하다 → کۆ (تتاکتتاکهادا)، 단단하다 → کۆ (داندانهادا)
- لاتینی: دūروس
- لاتڤیایی: جەتس → لڤ
- لاوسی: ແຂງ (کهǣنگ)
- لیمبوورگی: هەللە → ل
- لیتوانی: کەتاس → لت ن، کەتا م
- لۆمباردی: دور ن
- ماکەدۆنی: тврд (تڤرد)، цврст (جڤرست)
- مالەزی: کەراس → مس
- مالتایی: ەبەس ن
- مانچوویی: ᠮᠠᠩᡤᠠ (مانگگا)
- ماۆری: تواپاکا، تūمāرō، پاپامāرō
- مەجاری: کەمéنی → هو
- مۆنگۆلی: хатуугийн (هاتووگژن)
- نۆروەجی: هارد
- ئۆکسیتانی: دور → ۆج ن
- ئۆیگوری: قاتتىق (قاتتق)
- ئۆزبەکی: قاتتق → وز
- پاپیامەنتۆیی: دورو
- پەشتوویی: کلک (کلاک)
- پلۆدیشی: هۆات
- پۆلۆنی: تواردی → پل ن
- پۆرتوگالی: دورۆ → پت ن
- قازاخی: берік (بەرıک)، қатты (قاتتی)
- رۆمانجی: در، دەر، دüر
- رۆمانیایی: تارە → رۆ، دور → رۆ
- روسی: твёрдый → رو (تڤژóردیژ)، кре́пкий → رو (کرéپکژ)، про́чный → رو (پرóčنیژ)
- روسینی: твердый (تڤەردŷژ)
- سامۆایی: مالō
- ساردینی: دورو
- سەبوانۆیی: گاه
- سجیلی: دورو → سجن ن
- سربۆخرواتی:
- سلۆڤاکی: تڤردý
- سلۆڤەنی: تŕد → سل
- سۆربی:
- سۆربیا ژێرین: تواردی
- سپانی: دورۆ → ەس
- سواهیلی: -گومو → سو
- سوێدی: هåرد → سڤ
- تاجکی: сахт → تگ (ساخت)
- تاگالۆگی: ماتگاس
- تاوسوگی: ماتوگاس
- تایی: แข็ง → ته (کɛ̌نگ)
- تەلووگوویی: గట్టి → تە (گاṭṭ)
- تەتەری: каты (قاتı)
- تەتوومی: تۆۆس
- ترکی: سەرت → تر
- ترکمەنی: گاتی
- ئوردوویی: کڑا (کاṛā)، سخت (ساخت)، کٹھور (کاṭهōر)
- ئووکراینی: тверди́й (تڤەردýژ)
- ڤەنیسی: دورۆ ن، دور ن
- ڤیەتنامی: جứنگ → ڤ، رắن → ڤ
- والۆنی: دەور → وا ن، دەورە → وا م
- وەیلسی: جالەد → جی
- خمێری: កំព្រឹស → کم (کɑمپرɨه)، ក្រចើល (کرɑجاəل)
- یاکوتی: кытаанах (کıتااناخ)
- یدیشی: האַרט (هارت)
- یوونانی:
- کەڤن: σκληρός (سکلēرóس)
- ئەڤ قسمێ وەرگەرێ ژئا گاهیێن ناڤەرۆکا ڤێ گوهەرتۆیا گۆتارا وەکهەڤئا ل سەر ویکیفەرهەنگائی نگلیزی پێک تێ.
ناڤدێر
[دەستکاری]| زایەندا مێ یا بناڤکری | ||
|---|---|---|
| رەوش | یەکژمار | پرژمار |
| ناڤکی | رەق | رەق |
| ئیزافە | رەقا | رەقێن |
| چەماندی | رەقێ | رەقان |
| نیشاندەرا چەماندی | وێ رەقێ | وان رەقان |
| بانگکرن | رەقێ | رەقنۆ |
| زایەندا مێ یا نەبناڤکری | ||
| رەوش | یەکژمار | پرژمار |
| ناڤکی | رەقەک | رەقن |
| ئیزافە | رەقەکە | رەقنە |
| چەماندی | رەقەکێ | رەقنان |
رەق مێ
ئەتیمۆلۆژی
[دەستکاری]ژ ارامی ܪܩܐ (راقق، راققا)، اکادی 𒁄𒄀 (راققو).
وەرگەر
[دەستکاری]- ئابەناکی: تۆلبا
- ئابخازی: акәуа (āḳ°وā)
- ئافریکانسی: سکلپاد → اف
- ئاهۆمی: 𑜄𑜧 (تاو)
- ئاکادی: 𒁄𒄀 (/راققو/)، 𒃻𒅮𒈾 (/šەلاپپو/)
- ئالبانی: برەسهکë → سق م
- ئالمانی: سجهلدکرöتە → دە م
- ئاراگۆنی: تارتوگا
- ئارامی:
- ئارۆمانی: برۆاسجã تسãستۆاسã م
- ئاسامی: কাছ (کاسۆ)
- ئاستووری: تۆرتوگا → است م
- ئاتایالی: کسپا
- ئاڤاری: щурункъверкъ (š̄ورونق̇̄وەرق̇̄)
- ئازەری: تıسباğا → از
- باژواییا کەنداڤا رۆژاڤا: اکاه، پەنو
- باسکی: دۆرتۆکا → ەو
- باشکیری: ташбаҡа (تاšباقا)، гөбөргәйел (گöبöرگäیەل)
- باو بدایوه: پۆنیو
- باوولەیی: ابو
- بەلاروسی: чарапа́ха م (čاراپáخا)
- بەنگالی: কাছিম → بن (کاجهم)، কাটুয়া → بن (کاṭوẏا)
- بیکۆلیا ناڤەراست: باهۆ
- بلاکفۆتی: سپۆپ
- برەتۆنی: باۆت → بر م
- بولگاری: костену́рка → بگ م (کۆستەنúرکا)
- بورمایی: လိပ် → می (لپ)
- جرۆوی: باسáخا
- چامجورۆیی: ماژپۆلۆ
- چەچەنی: уьнтӏепхьид (üنṭەپḥد)
- چەکی: žەلڤا → جس م
- چەیەنی: ما'ëنۆ
- چینی:
- چۆکتاوی: لوکس
- داکۆتایی: کەیا
- دانمارکی: سکلدپاددە → دا گ
- دارکنژونگی: کوتومونگ
- داوری: خابل
- درونگی: جهڤکۆپ
- ئەلویری-ویدەری: لوک‌پشت (لۆڤەک-پۆšت)
- ئەندۆنەزیایی: پەنیو → د
- ئەرەبی: سُلَحْفَاة → ار م (سولاḥفāه)، غَيْلَم → ار ن (ḡایلام)
- ئەرەبیا مسری: سلحفة م (سولḥەفا)
- ئەرەبیا کەنداڤی: حمسة م (ḥمسا)
- ئەرەبیا هیجازی: سلحفة م (سولḥافا)
- ئەرەبیا فاسی: فكرون (فاکرūن)، سلحفة (سولاḥفا)
- ئەرەبیا باکوورێ شامێ: زِلْحفِة م (زíلḥەف)
- ئەرەبیا باشوورێ شامێ: سلحفاة م (سولاḥفá)، سلحفة م (سولḥوفá)، كركعة م (کورکاʕا)
- ئەرەبیا تونوسی: فكرون (فاکرūن)
- ئەرمەنی: կրիա → هی (کرا)
- ئەرزایی: бака (باکا)
- ئەسپەرانتۆیی: تەستودۆ → ەۆ، کەلۆنۆ
- ئەستۆنی: کلپکۆنن → ەت
- فارسی: لاک‌پشت → فا (لâک-پۆšت)، کشف → فا (کاšاف)
- فەری: سکژالدبøکا م
- فیژی: ڤۆنو → فژ
- فینی: کلپکۆننا → ف
- فرانسی: تۆرتوە → فر م
- فرانسیا کەڤن: وەجلە م
- فریسی: سکیلدپۆد گ
- گاەلیکا سکۆتی: جرùبان-جۆللە ن، سلگەاناجه ن
- گالیسی: تارتاروگا → گل م، ساپۆجۆنجهۆ ن
- گوللاهی: جۆۆتوه
- گورجی: ზღვის კუ (زɣڤس ḳو)، კუ → کا (ḳو)
- گووارانی: کارومبە
- حایتی: تòت
- حاوایی: هۆنو
- حگاۆنۆنی: باۆ-ۆ
- حندی: कछुआ → ه ن (کاجهوā)
- حمۆنگی: ڤاوب کب
- حۆلەندی: سجهلدپاد → نل م
- حۆپییی: یöنگöسۆنا
- ئیبرانی: צָב → هە ن (تساڤ)
- ئیدۆیی: تۆرتوگۆ → ۆ
- ئینگلیزیا کەڤن: بیردلنگ ن
- ئینگلیزی: تورتلە → ەن
- ئینگریی: جەرەپاها
- ئیرلەندی: تورتار ن
- ئیتالی: تارتاروگا → ت م
- ئیو مەنی: دۆج
- ئیزلەندی: سکژالدباکا → س
- ژاپۆنی: 亀 → ژا (かめ، کامە)، カメ → ژا (کامە)
- ژاڤایی: بولوس → ژڤ
- کالالیسووتی: ساانلوک
- کامتایی: পানীমাছ (پانماس)
- کاننادایی: ಆವೆ → کن (āڤە)، ಆಮೆ → کن (āمە)
- کاتالانی: تۆرتوگا → جا م
- کاتاوبایی: کáا
- کەچوایی: جهاراپا
- کرگزی: ташбака → کی (تاشباکا)
- کیماراگانگی: بۆرونگا
- کینگالی: කැස්බෑවා (کæسبǣوā)
- کیریباتی: تابواکەا
- کۆرەیی: 거북 → کۆ (گەۆبوک)، 바다거북 → کۆ (باداگەۆبوک)
- کۆرنی: کرۆنەکئە رڤیس مۆر ن، مۆرگرۆبان ن
- کرەیۆلیا مۆریتانی: تۆرت
- کرەیۆلیا سەیشەلی: تۆرت
- کریا رۆژهلات یا باکوری: ᑖᐦᑖᐤ (تااهتااو)
- کری: ᒥᐢᑭᓈᕁ (مسکنااهک)
- لاکۆتایی: کهéیا
- لاتگالی: برūنسروپوجس ن
- لاتینی: تەستūدō → لا م
- لاتڤیایی: بروņوروپوجس → لڤ ن
- لاوسی: ເຕົ່າ → لۆ (تاۆ)
- لیتوانی: ڤėžلیس → لت ن
- لوەیی: ᦎᧁᧈ (ṫاو1)
- لوکسەمبوورگی: دەجکەلسمۆوک → لب م، سجهلدکرöت → لب م
- ماکاساەیی: فەنو
- ماکەدۆنی: же́лка م (žéلکا)
- مالەجتە-پاسساماقوۆددیی: جهکۆناقج، مکجکج
- مالەزی: تونتونگ → مس، لاب-لاب، پەنیو → مس، اکاه
- مالتایی: فەکرونا م
- مامی: پەتز
- مانچوویی: ᡝᡳᡥᡠᠮᡝ (ەهومە)
- مانکسی: سهلگگاناگه ماررەی ن، تورتیل ن
- مانساکایی: باۆ
- ماۆری: هۆنو
- ماراناۆیی: باۆ'ۆ
- مایاییا یوکاتەکی: ااک
- مەجاری: تەکنőسبéکا → هو، تەکنőس → هو
- مەلاناوییا ناڤەندی: پانیۆک
- میکماکی: مگژگژ انم
- مۆنگۆلی: яст мэлхий (ژاست مەلهژ)
- ناهواتلی: ایۆتل → ناه
- نانایی: аян
- ناڤاژۆیی: جهʼééه دگهáه، تسستەەł
- نیڤخی: ая (اژا)
- نۆروەجی:
- نۆروەجیا بۆکمåلی: سکلپاددە → نۆ نئا ن م
- نۆروەجیا نینۆرسکی: سکژەلپاددە م
- نیونگایی: یارکان
- ئۆکسیتانی: تارتوگا → ۆج م
- ئۆرۆمۆیی: قۆجاا
- ئۆسەتی: уӕртджын хӕфс (وæرتǵین خæفس)
- ئۆیگوری: تاشپاقا (تاسهپاقا)
- ئۆزبەکی: موسجها → وز، تۆسهباقا → وز
- پالی: کاججهاپا ن
- پاپیامەنتۆیی: تورتوگا
- پەنۆبسکۆتی: دۆلبا
- پەشتوویی: کيشپ → پس ن (کšáپ)
- پلۆدیشی: سجهلتکژرäت م
- پۆلۆنی: żółو → پل م انم
- پۆرتوگالی: تارتاروگا → پت م
- قازاخی: тасбақа (تاسباقا)
- قپتی: ⲕⲁⲑⲓⲣⲟⲥ (کاتهرۆس)
- راپانویی: هۆنو
- رۆمانیایی: برۆاسجă țەستۆاسă م
- روسی: черепа́ха → رو م (čەرەپáخا)، желвь → رو م (žەلڤʹ)
- سامیا باکوری: گالبارهجج
- سانسکریتی: कच्छप → سا ن (کاججهاپا)
- سەبوانۆیی: باۆ
- سربۆخرواتی:
- سیلهەتی: ꠇꠣꠐ꠆ꠐꠥꠀ (خاṭṭوا)
- سلاڤیا کەڤن:
- کریلی: желꙑ م (žەلی)
- سلاڤیا رۆژاڤایی یا کەڤن: желꙑ م (žەلی)
- سلۆڤاکی: کۆریتناčکا → سک م
- سلۆڤەنی: žەلڤا → سل م
- سۆمالی: قۆۆللەی → سۆ، قوبۆ
- سۆربی:
- سپانی: تۆرتوگا → ەس م
- سوودۆڤی: زەلڤīس ن
- سواهیلی: کۆبە → سو
- سوێدی: سکöلدپاددا → سڤ
- شانی: တဝ်ႇ (تàو)
- تاجکی: сангпушт → تگ (سانگپوšت)
- تاگالۆگی: پاگۆنگ
- تامیلی: ஆமை → تا (āما)
- تارفتی: šفار ن، تšفارت م
- تایی: เต่า → ته (دتàۆ)
- تەلووگوویی: తాబేలు → تە (تāبēلو)
- تەرناتەیی: ۆر
- تەتەری: ташбака → تت (تاشباقا)
- ترکی: کاپلومباğا → تر، تۆسباğا → تر
- ترکمەنی: پیشباگا
- تیبەتی: རུས་སྦལ (روس سبال)
- تۆخاری ب: کاججāپ
- تسۆنگایی: گامبا
- تسوانایی: کهودو
- توڤانی: языты-мелегей (یازıتı-مەلەگەی)، мелегей (مەلەگەی)
- ئونامی: تاهکۆخ
- ئوردوویی: کچھوا ن (کاجهوڤā)
- ئووکراینی: черепа́ха م (čەرەپáخا)
- ڤیەتنامی: رùا → ڤ
- ڤۆلاپووکی: تۆرتوگ
- وەیلسی: جروبان ن
- وۆلۆفی: مبۆننات م
- خمێری: អណ្ដើក → کم (ʼɑنداəک)
- یامانایی: وšتاکáلوš
- یدیشی: שילדקרעט (سهلدکرەت)، טשערעפּאַכע م (تسهەرەپاکهە)
- یییا سچووایی: ꀌꀠꎭꉻ
- یوونانی: χελώνα → ەل م (جهەلóنا)
- زهوانگی: دوزگڤ، گڤ
- ئەڤ قسمێ وەرگەرێ ژئا گاهیێن ناڤەرۆکا ڤێ گوهەرتۆیا گۆتارا وەکهەڤئا ل سەر ویکیفەرهەنگائی نگلیزی پێک تێ.