Przejdź do zawartości

Pieczarka miejska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Agaricus bitorquis)
Pieczarka miejska
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pieczarkowate

Rodzaj

pieczarka

Gatunek

pieczarka miejska

Nazwa systematyczna
Agaricus bitorquis (Quél.) Sacc
Syll. fung. 5: 998 (Avellino, 1887)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1]

Pieczarka miejska (Agaricus bitorquis (Quél.) Sacc.) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[2].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[2].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1884 r. Lucien Quélet nadając mu nazwę Psalliota bitorquis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1887 r. Pier Andrea Saccardo[2].

Niektóre synonimy naukowe:

  • Agaricus bitorquis var. validus (F.H. Møller) Bon & Cappelli 1983
  • Agaricus campestris var. edulis Vittad. 1832
  • Agaricus edulis var. validus (F.H. Møller) F.H. Møller 1952
  • Agaricus rodmanii Peck 1883
  • Chitonia pecquinii Boud.
  • Fungus bitorquis (Quél.) Kuntze 1898
  • Fungus rodmanii (Peck) Kuntze 1898
  • Pratella bitorquis (Quél.) Quél. 1888
  • Pratella peronata (Roze) Quél. 1888
  • Psalliota bitorquis Quél. 1884
  • Psalliota edulis (Vittad.) N.F. Buchw. 1937
  • Psalliota edulis var. valida F.H. Møller 1950
  • Psalliota peronata Roze 1888
  • Psalliota rodmanii (Peck) Kauffman 1918[3].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten wcześniej miał nazwę pieczarka szlachetna. Nazwa p. miejska pochodzi stąd, że wszystkie jej stanowiska podane w literaturze naukowej do 2003 r. znajdowały się w miastach[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 4–10, a nawet 15 cm, za młodu półkulisty, u starszych okazów płaski, a nawet z zapadniętym środkiem. Brzeg wystający poza blaszki i długo utrzymuje się podwinięty. Powierzchnia gładka i sucha, czasami pękająca na poletka. Jest białawy i nie zmienia barwy po potarciu. Czasami na jego brzegu znajdują się resztki osłony[5].

Blaszki

Gęste, wąskie i wolne. Początkowo są jasnoróżowe, potem czekoladowobrunatne, w końcu czarnobrązowe. Ostrza biało kłaczkowate[5].

Trzon

Niski i gruby, walcowaty o zwężonej podstawie, pełny i twardy. Powierzchnia gładka lub wełnista, biaława. Posiada masywny, podwójny pierścień o barwie od białej do jasnoochrowej[5].

Miąższ

Twardy i bardzo zwarty, biały, po uszkodzeniu nie zmienia barwy, lub staje się lekko różowy. Ma przyjemny, migdałowy zapach i orzechowy smak[5].

Gatunki podobne

Pieczarka dwuzarodnikowa (Agaricus bisporus) występująca głównie w uprawie i sprzedawana w sklepach. Na siedliskach naturalnych jest dość rzadka, a jej dziko rosnąca forma jest ciemniejsza, brązowawa i ma ściągalny pierścień. Najpewniejsze jednak jest rozróżnienie tych gatunków badaniem mikroskopowym; p. miejska ma Podstawki 4–zarodnikowe, a p. dwuzarodnikowa 2–zarodnikowe[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Pieczarka miejska w Polsce jest dość częsta[5]. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. opisano 8 jej stanowisk[4].

Grzyb naziemny występujący głównie w miastach. Spotkać go można w ogrodach, na poboczach dróg, w miejskich parkach i zaroślach z bzem czarnym, czasami w szczelinach chodników, a nawet starych, zniszczonych tynków[4].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Saprotrof. Jest grzybem jadalnym i bardzo smacznym, jednak zazwyczaj jest silnie zarobaczywiona[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Agaricus bitorquis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  2. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  3. Species Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
  4. a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 33, ISBN 83-89648-09-1.
  5. a b c d e f Marek Snowarski, Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 92, ISBN 978-83-7073-776-4.