Wikipedysta:Sebk./brudnopis

Wojna domowa w Wybrzeżu Kości Słoniowej

xxx
Położenie Wybrzeża Kości Słoniowej
Czas	19 września 2002 - 2007
Miejsce	Wybrzeże Kości Słoniowej
Terytorium	Wybrzeże Kości Słoniowej
Przyczyna	xxx
Wynik	xxx
Strony konfliktu
xxx xxx
Dowódcy
xxx xxx
Siły
xxx xxx
Straty
xxx xxx
Multimedia w Wikimedia Commons

Wojna domowa w Wybrzeżu Kości Słoniowej – miała miejsce ....

Wybrzeże Kości Słoniowej, francuska kolonia od końca XIX wieku wchodząca w skład Francuskiej Afryki Zachodniej, uzyskała niepodległość w sierpniu 1960. Jej pierwszym prezydentem, został Félix Houphouët-Boigny, wcześniej działacz niepodległościowy, uważany za "ojca narodu". Na czele państwa stał aż do swojej śmierci w 1993. Choć w tym czasie obowiązywał system jednopartyjny z Partią Demokratyczną Wybrzeża Kości Słoniowej (Parti Démocratique de la Côte d'Ivoire, PDCI) jako partią rządzącą, kraj dzięki stabilnym rządom przeżywał okres rozwoju gospodarczego. Prezydent Houphouët-Boigny utrzymywał bliskie i przyjazne stosunki z państwami Zachodu, w tym z Francją. Polityka ta pozwoliła uniknąć zbrojnych przewrotów i eksperymentowania z ideologią marksistowską, jakich doświadczyło wiele państw w regionie. W 1990 Houphouët-Boigny wprowadził system rządów wielopartyjnych i w tym samym roku wygrał wybory prezydenckie^[1][2][3].

Stabilizacja wewnętrzna zaowocowała przyciągnięciem do kraju kapitału zagranicznego. Umożliwiła także rozwój gospodarczy, czyniąc z Wybrzeża Kości Słoniowej największego eksportera kakao na świecie^[2]. Stosunkowo wysoki poziom życia w regionie spowodował napływ imigrantów z państw ościennych szukających zatrudnienia (głównie z Burkina Faso i Mali) lub uciekających przed konfliktami wewnętrznymi w ich krajach (Liberia)^[4]. W rezultacie, na początku XXI wieku Wybrzeże Kości Słoniowej zamieszkiwało między 4 a 5 mln ludności napływowej na łączną liczbę populacji wynoszącą niecałe 19 mln^[5][3]. Ludność kraju była zróżnicowana etnicznie i religijnie. Państwo zamieszkiwało ok. 60 różnych grup etnicznych. Najwięcej, bo 35-45% ludności stanowili muzułmanie, którzy zamieszkiwali głównie na północy; około 25-35% ludności stanowili chrześcijanie i ok. 10-20% animiści, zamieszkujący w większości południowe rejony kraju^[5][3].

Po śmierci Félixa Houphouët-Boigny'ego jego następcą został Henri Konan Bédié, który w 1995 wygrał zbojkotowane przez opozycję wybory prezydenckie. W czasie jego rządów kraj stanął w obliczu kryzysu gospodarczego wskutek załamania się cen na rynkach światowych na kawę i kakao. Ponadto oskarżenia jego administracji o korupcję i nadużycia władzy spowodowały spadek napływu pomocy zagranicznej w latach 1998-1999. Pogarszająca się sytuacja ekonomiczna przyczyniła się do wzrostu nastrojów ksenofobicznych i konfliktów na tle etnicznych w społeczeństwie. Imigranci z zagranicy, wyznający głównie islam, stali się kozłami ofiarnymi i byli uważani za przyczynę problemów w kraju. Pojawił się wówczas termin "Ivoirité" (Iworyjskość), określający tożsamość narodową. Dodatkowo, muzułmanie z północy kraju czuli się dyskryminowani w życiu politycznym i gospodarczym. Prezydent Bédié już w 1993, zaraz po objęciu rządów, zdymisjonował pochodzącego z północy premiera Alassane Ouattarę, który w 1995 w zbojkotował również wybory prezydenckie. Zapowiedział on zamiar startu w planowanych na 2000 wyborach prezydenckich, co jeszcze bardziej spotęgowało napięcia etniczno-religijne^[3][4][2][6].

24 grudnia 1999 prezydent Bédié został obalony w pierwszym w historii kraju zamachu stanu. Niezadowolone wojsko na drodze bezkrwawego przewrotu przejęło władzę. Na czele państwa stanął generał Robert Guéï, który zobowiązał się do przeprowadzenia wolnych wyborów prezydenckich. Rządy junty wojskowej na nowo rozpaliły napięcia etniczne. Latem 2000 zmieniła ona konstytucję, zakazując startu w wyborach osobom, które nie posiadały obojga rodziców narodowości iworyjskiej i posiadały podwójne obywatelstwo. Uniemożliwiło to start dwóm głównym kandydatom: Alassane Ouattarze ze Zgromadzenia Republikanów (Rassemblement des Republicaines, RDR) oraz Emile'owi Constant Bombet'owi, kandydatowi byłej partii rządzącej PDCI. W konsekwencji zagraniczni obserwatorzy wycofali się z monitorowania procesu wyborczego, a RDR i PDCI wezwały do bojkotu głosowania^[3][2][7].

W wyborach, które odbyły się 22 października 2000, wzięli udział generał Robert Guéï oraz Laurent Gbagbo z Iworyjskiego Frontu Ludowego (Front populaire ivoirien, FPI), chrześcijanin z południa kraju i wieloletni działacz opozycyjny. Kiedy pierwsze wyniki wskazywały na przewagę Gbagbo, generał Guéï wstrzymał proces wyborczy, rozwiązał komisję wyborczą, wybory uznał za sfałszowane i ogłosił się ich zwycięzcą. W ciągu kilku godzin na ulice Abidżanu, największego miasta portowego w kraju, wyszło tysiące zwolenników Laurenta Gbagbo. W mieście doszło do krwawych walk. Tłum zaatakował pałac prezydencki. Wielu spośród żołnierzy i żandarmów strzegących budynku przechodziło na stronę przeciwników junty wojskowej. W wyniku szturmu Guéï był zmuszony oddać władzę i uciekać z miasta. Zwycięzcą wyborów został ogłoszony Gbagbo, który według oficjalnych danych zdobył 58,4% głosów poparcia, wobec 32,7% dla Roberta Guéï^[8]. Z powodu wykluczenia Ouattary z udziału wyborów na ulice miast wyszli również jego zwolennicy, którzy domagali się przeprowadzenia nowych wyborów. Doprowadziło to do nowych walk, jako że siły lojalne teraz wobec prezydenta Gbagbo atakowały zwolenników Zgromadzenia Republikanów (RDR). W ciągu kilku dni starć zginęło kilkaset osób, zanim lider RDR Alassane Ouattara zaapelował o pokój i uznał władzę Laurenta Gbagbo. Nowy prezydent nie cieszył się jednak pełnym poparciem wśród społeczeństwa, zwłaszcza w muzułmańskiej społeczności z północy kraju^[2][3].

7 stycznia 2001 doszło do próby kolejnego zamachu stanu, za którą władzę obarczyły odpowiedzialnością m.in. obcokrajowców. W rezultacie wielu imigrantów zarobkowych z Burkina Faso opuściło granice Wybrzeża Kości Słoniowej. W kraju podjęto jednak działania zmierzające do uspokojenia sytuacji politycznej. W marcu 2001 odbyły się wybory regionalne wygrane przez RDR, w których udział wzięły wszystkie główne partie polityczne. W październiku 2001 prezydent Gbagbo zorganizował forum na rzecz pojednania narodowego, na którym poruszono główne sprawy dzielące społeczeństwo: kwestię narodowości i własności ziemi, kwestionowaną legalność rządu oraz warunki działania służb bezpieczeństwa. W styczniu 2002 doszło do spotkania prezydenta Gbagbo, byłych prezydentów Bédié i Guéï oraz byłego premiera Ouattary, którzy w wydanym komunikacie sprzeciwili się obejmowaniu władzy w sposób niedemokratyczny, zapowiedzieli profesjonalizację służb bezpieczeństwa, powołanie niezależnej komisji wyborczej oraz powołanie wspólnego rządu jedności narodowej. W rezultacie 5 sierpnia 2002 powołany został koalicyjny gabinet premiera Affiego N'Guessana, w skład którego weszli przedstawiciele wszystkich głównych partii politycznych (FPI, RDR, PDCI, UDPCI - Unia na rzecz Demokracji i Pokoju w Wybrzeżu Kości Słoniowej na czele z Robertem Guéï)^[9][2].

Przyczyny wybuchu wojny domowej w Wybrzeżu Kości Słoniowej były zróżnicowane i związane z problemami z jakimi borykało się to państwo od śmierci prezydenta Félixa Houphouët-Boigny'ego. Na wybuch konfliktu miał wpływ narastający kryzys gospodarczy i obniżenie poziomu życia mieszkańców, dyskryminacja muzułmanów z północy w życiu społeczno-politycznym i gospodarczym, obecność dużej liczby imigrantów z zagranicy w kraju, wzrost nastrojów ksenofobicznych i napięć etniczno-religijnych w społeczeństwie wykorzystywany przez kolejne ekipy rządzące, kryzys polityczny i próby przejmowania władzy na drodze zamachu stanu, a w końcu słaba legitymizacja władzy prezydenta Laurenta Gbagbo^[10].

Przed świtem 19 września 2002, około godziny 4:00 czas lokalnego, w największym mieście kraju Abidżanie, około 800 niezadowolonych żołnierzy podniosło bunt, występując zbrojnie przeciw władzom. Rozpoczął się on bazie paramilitarnej policji i szybko rozprzestrzenił się na inne dzielnice miasta oraz inne rejony kraju. Powodem niezadowolenia żołnierzy była wiadomość o ich planowanej demobilizacji. Wielu z nich wstąpiło w szeregi wojskowego w czasie rządów prezydenta Roberta Guéï, po zamachu stanu z 1999 i pozostawało ciągle jego zwolennikami. Tymczasem nowe władze, wbrew ich woli, planowały zmniejszenie liczby szeregowych^[6][11][12].

Walki rozprzestrzeniły na dzielnice Riviera, Cocody (gdzie mieściła się siedziba prezydenta), Deux Plateaux, koszary wojskowe w Agban oraz dzielnicę Plateau, centrum biznesowe miasta, w którym znajdowały się także strategiczne instytucje, jak radio i telewizja. Buntownicy zaatakowali domy ministrów obrony i spraw wewnętrznych. W czasie walk śmiertelnie ranny został minister spraw wewnętrznych Emile Boga Doudou, a minister sportu Francois Amichia wraz z małżonką zostali wzięci za zakładników. Prezydent Laurent Gbagbo w czasie wybuchu walk przebywał z oficjalną wizytą we Włoszech. Po informacji o wszczęcie buntu odwołał swoje spotkanie z przewodniczącym włoskiej Izby Deputowanych. Następnego dnia spotkał się jeszcze z papieżem Janem Pawłem II, po czym pospiesznie powrócił do kraju. Jego rzecznik, oskarżył z Rzymu o wywołanie buntu byłego prezydenta Roberta Guéï. Początkowo media oraz przedstawiciele rządu określały wydarzenia mianem zwykłego buntu wojskowego. Jednak z czasem, gdy walki wybuchały w nowych rejonach kraju coraz częściej zaczęły mówić o zaplanowanym zamachu stanu^[11][12][13].

W czasie walk w Abidżanie siły rządowe napadły na dom byłego prezydenta Roberta Guéï, którego uważały za inspiratora zamieszek, zabijając jego, jego żonę, syna oraz wnuki. W sumie w czasie walk w mieście zginęło co najmniej 270 osób, w tym cywile. Wojska po południu opanowało większość punktów oporu zbrojnego na terenie Abidżanie. Nie pochwyciły jednak wszystkich rebeliantów, którzy wycofali się z miasta. Francja, której siły w liczbie 600 żołnierzy stacjonowały w Abidżanie na mocy dwustronnej umowy, nie zdecydowała się na ich użycie w pierwszych dniach konfliktu^[6][11].

Równocześnie z wybuchem rebelii w Abidżanie, 19 września walki rozpoczęły się także w kilku innym miejscach w kraju. Rebelianci zaatakowali wojskowy garnizon w miastach Korhogo i Ferkessédougou na północy Wybrzeża Kości Słoniowej. Ciężkie walki wybuchły także w drugim co wielkości mieście Bouaké w centrum kraju, w czasie których zginął dowódca tamtejszego regionu wojskowego, podpułkownik Dagrou Loula^[11][12].

20 sierpnia 2002 w rękach rebeliantów znajdowały się nadal miasta Bouaké i Korhogo. W tym pierwszym, w strefie wymiany ognia znalazły się reprezentacje piłkarskie Senegalu, Sierra Leone, Gambii i Republiki Zielonego Przylądka, które przyjechały tam dzień przed wybuchem konfliktu na regionalny turniej piłkarski. W wydanym oświadczeniu Minister obrony Moise Lida Kouassi oznajmił, że zbrojne powstanie części żołnierzy stanowiło nieudany zamach stanu przeciw rządowi prezydenta Gbagbo, który po południu wrócił do kraju z Włoch.

W odwecie za zamach stanu, w kolejnych dniach siły rządowe i policja atakowały, niszczyły i paliły domy imigrantów z zagranicy w okolicach Abidżanu. Oficjalnie ich działania miały na celu ujęcie zbuntowanych żołnierzy. Ksenofobiczny nastrój podsyciły także twierdzenia władz, które o popieranie zamachu oskarżyły władze nieokreślonego bliżej "sąsiedniego państwa". W odpowiedzi na wypowiedziane insynuacje pod ich adresem, władze Burkina Faso stanowczo temu zaprzeczyły. Iworyjski ambasador przy ONZ Djessan Philippe Djangone-Bi w kolejnych dniach stwierdził, że rebelianci zbroją młodych mężczyzn pochodzących z Burkina Faso, Sierra Leon i Liberii, a całą rebelię określił mianem zagrożenia zewnętrznego^[6][14][15].

W rezultacie zamachu i późniejszych działań armii, swoje domostwa opuściło według szacunków Międzynarodowego Czerwonego Krzyża co najmniej 5 tys. osób, w tym wielu imigrantów z Burkina Faso, Liberii i Mali. Publiczne media informowały o co najmniej 270 zabitych oraz 300 rannych. Dom byłego premiera i jednego z liderów opozycji Alassane Ouattary został podpalony, a on sam szukał schronienia we francuskiej ambasadzie w Abidżanie. Były prezydent Henri Konan Bédié schronił się natomiast w rezydencji kanadyjskiego ambasadora^[6][14][15].

Sekretarz generalny ONZ Kofi Annan wyraził głębokie zaniepokojenie zbrojnymi atakami podejmowanymi przez część armii w rożnych rejonach Wybrzeża Kości Słoniowej, a szczególnie napływającymi raportami o ich ofiarach. Wezwał wszystkich zaangażowanych w te ataki do natychmiastowego i bezwarunkowego zaprzestania swojej działalności i poddania się konstytucyjnemu porządkowi. Zaapelował do wszystkich stron konfliktu o powstrzymanie się od działań mogących pogorszyć zaistniałą sytuację. Słowa potępienia wyrazili również przedstawiciele Unia Afrykańska (UA) oraz rządy RPA i Algierii^[16].

Zamach stanu potępiła administracja Stanów Zjednoczonych, która wezwała zbuntowane wojska do złożenia broni i rozpoczęcie negocjacji na temat pokojowego rozwiązania konfliktu^[14].

Francja, której siły w liczbie 600 żołnierzy stacjonowały w Abidżanie na mocy dwustronnej umowy, nie zdecydowała się na ich użycie w pierwszych dniach konfliktu. W kolejnych dniach rząd tego kraju zdecydował o zwiększeniu swego kontyngentu w Wybrzeżu Kości Słoniowej (WKS) w celu ochrony swoich obywateli w tym państwie, których liczba wynosiła ok. 20 tysięcy oraz innych cudzoziemców^[6]. 22 września do Wybrzeża Kości Słoniowej przybyło 200 nowych żołnierzy z innych baz wojskowych Francji w Afryce. Pomimo wzmocnienia swoich sił wojskowych, Francja nie zaangażowała się bezpośrednio w działania zbrojne, a konflikt uznała za wewnętrzną sprawę Wybrzeża Kości Słoniowej^[17].

We wrześniu 2002 pomoc wojskową w postaci 3 samolotów myśliwskich dostarczyła iworyjskim władzom Nigeria^[6].

Kategoria:Historia Wybrzeża Kości Słoniowej Kategoria:Polityka Wybrzeża Kości Słoniowej Kategoria:Wojny w Afryce Kategoria:Wojny domowe

Marcus Stephen

Data urodzenia	1 października 1969
Prezydent Nauru
Okres	od 19 grudnia 2007 do 10 listopada 2011
Poprzednik	Ludwig Scotty
Następca	Frederick Pitcher
Minister Spraw Wewnętrznych
Okres	od 19 grudnia 2007
Minister Edukacji i Finansów
Okres	od 8 sierpnia 2003 do 22 czerwca 2004
Członek Parlamentu Nauru
Okres	od 3 maja 2003
Prezes Naurańskiego Komitetu Olimpijskiego
Okres	od 2009
Poprzednik	Vinson Detenamo
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

{{Polityk infobox}} Nieoczekiwana grafika: "funkcja".

Marcus Ajemada Stephen (ur. 1 października 1969 w Anetan, Nauru) – nauruański polityk i sportowiec, deputowany, prezydent Nauru od 19 grudnia 2007 do 10 listopada 2011. Były zawodowy sztangista, prezes Naurańskiego Komitetu Olimpijskiego od 2009.

Marcus Stephen urodził się 1 października 1969 w dystrykcie Anetan na Nauru. Jego ojciec, Lawrence Stephen, był działaczem sportowym^[1]. Uczęszczał do miejscowej szkoły podstawowej Aiwo Primary School. Następnie kształcił się w St. Bedes College w Mentone w Australii oraz w Royal Melbourne Institute of Technology w Melbourne, na którym uzyskał dyplom z księgowości^[2].

Marcus Stephen jest żonaty, ma troje dzieci^[2].

W młodości jako sportowiec początkowo grał w futbol australijski w lokalnej drużynie Aces lecz ostatecznie zdecydował się zająć podnoszeniem ciężarów. W 1988 na Nauru powołano do życia Nauru Weightlifting Federation, specjalnie w celu umożliwienia Stephenowi, jedynemu wówczas profesjonalnemu sztangiście na wyspie, udziału w międzynarodowych zawodach. Mierzy 160 centymetrów^[3]. Podczas kariery sportowej ważył 59-62 kilogramów^[3].

W 1992 wziął udział w Igrzyskach Olimpijskich w Barcelonie. Ponieważ Nauru nie miało w tym czasie Komitetu Olimpijskiego, Stephen wystąpił o obywatelstwo Samoa i rywalizował podczas olimpiady w barwach samoańskich, zajmując 9. miejsce^[3]. Gdy w 1994 Narodowy Komitet Olimpijski Nauru został zatwierdzony przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski, przeszedł ponownie w barwy narodowe i reprezentował swój kraj w czasie Igrzysk Olimpijskich w Atlancie w 1996 (nie ukończył rywalizacji)^[3] oraz cztery lata później na Olimpiadzie w Sydney (11. lokata)^[3]. W czasie wędrówki ognia olimpijskiego do Sydney Stephen dostąpił zaszczytu niesienia olimpijskiego znicza w trakcie jego pobytu w Nauru^[4][2].

Marcus Stephen zdobył w swojej karierze 12 medali Igrzysk Wspólnoty Narodów. W 1990 zdobył złoty medal w rwaniu (dzięki niższej wadze ciała niż, mający taki sam rezultat, reprezentant Indii Parvesh Chander Sharma) oraz srebra w podrzucie i dwuboju w kategorii 60 kg. Na igrzyskach w 1994 sięgnął po trzy złote medale w kategorii 59 kg, a w 1998 zdobył trzy złote medale w kategorii 62 kg. W swoim ostatnim starcie w 2002 w Manchesterze zdobył natomiast trzy srebrne medale w kategorii 62 kg^[2][5].

W mistrzostwach świata brał udział ośmiokrotnie, od 1989 do 1999^[2]. Jego największym osiągnięciem było zajęcie drugiego miejsca w zawodach podrzucie w kategorii 62 kg podczas mistrzostw w Atenach w 1999^[6].

Stephen jest wielokrotnym złotym medalistą regionalnych imprez sportowych: mistrzostw Oceanii oraz igrzysk południowego Pacyfiku^[2].

W 1997 zajął stanowisko skarbnika Naurańskiego Komitetu Olimpijskiego. W 2005 został członkiem hali sław Międzynarodowej Federacji Podnoszenia Ciężarów^[7]. Od listopada 2006 do stycznia 2009 był sekretarzem generalnym Nauruańskiego Komitetu Olimpijskiego^[8]. W lutym 2009 objął stanowisko prezesa krajowego Komitetu Olimpijskiego^[2]. Od 2006 do 2008 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Oceania Weightlifting Federation^[9]. W 2008 wybrano go przewodniczącym tej organizacji^[10].

W latach 2001-2003 pracował w Banku Nauru. Od 30 marca do 4 czerwca 2001 był jego tymczasowym generalnym menadżerem, następnie prezesem (5 czerwca 2001 - 24 marca 2003), a od 25 marca do 6 sierpnia 2003 generalnym menadżerem. 3 maja 2003 został wybrany w skład parlamentu Nauru, zajmując pierwsze miejsce w okręgu Ewa i Anetan^[2][11]. W czasie prezydentury Rene Harissa był od 10 sierpnia 2003 do 22 czerwca 2004 ministrem edukacji i finansów. Ze stanowiska zrezygnował kiedy kolejnym prezydentem został wybrany Ludwig Scotty. W jego rządzie zajmował od lipca do października 2004 kilka stanowisk ministerialnych, zmieniając je rotacyjnie co kilka tygodni. Były to kolejno stanowiska ministra sprawiedliwości, policji i więziennictwa (od 20 do 30 lipca 2004), ministra rozwoju gospodarczego i przemysłu, sportu, rybołówstwa i zasobów morskich (od 30 lipca do 5 sierpnia), ministra sprawiedliwości, policji i więziennictwa, spraw wewnętrznych, finansów (od 5 do 26 sierpnia) oraz ponownie urząd ministra ministra rozwoju gospodarczego i przemysłu, sportu, rybołówstwa i zasobów morskich (od 26 sierpnia do 1 października 2004). 1 października 2004 objął natomiast stanowisko ministra ds. spółek Nauru Phosphate Royalties Trust i Nauru Phosphate Corporation oraz ministra rybołówstwa i zasobów morskich, które zajmował do dnia wyborów^[2].

23 października 2004 Stephen po raz drugi został wybrany do parlamentu, zajmując ponownie pierwsze miejsce w swoim okręgu^[2][12]. Od 3 listopada 2004 do 16 maja 2006 pełnił funkcję dyrektora Urzędu ds. Rybołówstwa i Zasobów Morskich Nauru^[2]. 15 czerwca 2005, po tym jak Nauru dołączyło do Międzynarodowej Komisji Wielorybniczej (IWC, International Whaling Commission), Stephen został wybrany delegatem swojego kraju w organizacji. Reprezentował Nauru w czasie kongresu IWC w Ulsan w Korei Południowej w czerwcu 2005^[13].

W wyborach parlamentarnych w sierpniu 2007 uzyskał ponownie reelekcję. 28 sierpnia 2007 wziął udział w wyborach na prezydenta, jednak wówczas to Ludwig Scotty zyskał poparcie parlamentu^[14]. Od 13 listopada do 19 grudnia 2007 był ministrem rybołówstwa i zasobów morskich, informacji i komunikacji, technologii i sportu^[2].

Po tym jak prezydent Scotty utracił zaufanie parlamentu, gdy sprzeciwił się wszczęciu postępowania przeciw ministrowi spraw zagranicznych Davidowi Adeangowi, podejrzewanemu o korupcję, 19 grudnia 2007 parlament przegłosował przeciwko niemu wotum nieufności stosunkiem głosów 10 do 7. Nowym prezydentem został wówczas wybrany Marcus Stephen, który w nowym rządzie objął także resort spraw wewnętrznych, policji i służb publicznych^[15][16][2].

W pierwszych miesiącach urzędowania Marcusa Stephena na wyspie doszło do poważnego kryzysu politycznego. W nocy 7 marca 2008 stuosobowy tłum, w proteście przeciwko załadunkowi fosforytów, powodującego zbytnie zanieczyszczenie powietrza, opanował i podpalił główny posterunek policji. Sytuację opanowała dopiero interwencja miejscowych ochotników wspomaganych przez australijskich policjantów stacjonujących na wyspie^[17][18]. Administracja prezydencka o prowokowanie zamieszek oskarżyła byłego prezydenta Rene Harissa i jego zwolenników w parlamencie, gdyż miały one miejsce w jego okręgu wyborczym Aiwo^[18].

17 marca 2008 grupa opozycyjnych deputowanych pod przewodnictwem Harrisa i byłego ministra spraw zagranicznych Davida Adeanga zamierzała wysunąć przeciw rządowi Stephena wotum nieufności. Ruch ten utrudniała jednak sytuacja wewnątrz izby, gdyż zarówno zwolennicy rządu, jak i opozycja zajmowali po 9 miejsc w 18-osobowym parlamencie. Dodatkowo, zgłoszenie wniosku uniemożliwiła rezygnacja Riddella Akui ze stanowiska przewodniczącego parlamentu^[19][20].

20 marca 2008 nowym przewodniczącym izby został wybrany David Adeang^[20]. Zwołał on na 22 marca 2008 posiedzenie parlamentu, o którym nie poinformował prezydenckich ministrów. Pod ich nieobecność parlament uchwalił ustawę zakazującą posiadania podwójnego obywatelstwa przez członków parlamentu, co oznaczało konieczność rezygnacji z mandatów przez dwóch parlamentarzystów – członków gabinetu (ministrów Kierena Keke i Federicka Pitchera) oraz utratę większości parlamentarnej przez prezydenta^[21].

Prezydent uznał ustawę za niekonstytucyjną z powodu braku kworum przy jej uchwalaniu i skierował ją do Sądu Najwyższego^[21]. Opozycja wezwała natomiast do rozpisania nowych wyborów^[22]. Na kolejnym posiedzeniu parlamentu 28 marca 2008 Adeang nie był w stanie uniemożliwić ministrom Keke i Pitcherowi zajęcia miejsc w parlamencie, którzy odmówili złożenia mandatów^[23]. Oskarżył prezydenta o dokonanie "parlamentarnego zamachu stanu" i wpłynięcie na komisarza policji, który odmówił usunięcia dwóch ministrów z sali posiedzeń, co miało stanowić naruszenie regulaminu obrad i niepodporządkowanie się władzy przewodniczącego parlamentu^[24]. Rząd odrzucił pretensje opozycji, stwierdzając, że decyzja co do legalności zmiany ustawy o obywatelstwie leży w kompetencji sądu^[25].

7 kwietnia 2008 Sąd Najwyższy unieważnił nowelizację ustawy o podwójnym obywatelstwie parlamentarzystów^[26], uzasadniając, iż w chwili głosowania brakowało kworum, gdyż nieobecna była ponad połowa parlamentarzystów. David Adeang skrytykował decyzją sądu, podkreślając, że nie zmienia ona jednak sytuacji politycznej i w obliczu kryzysu prezydent Stephen powinien podać się dymisji^[27]. Kryzys spotęgowała dodatkowo decyzja Adeanga z 11 kwietnia 2008, kiedy zawiesił on wszystkich członków parlamentu popierających rząd z powodów dyscyplinarnych, zarzucając im obrazę swojego urzędu w czasie konferencji na temat decyzji sądu^[28]. Członkowie rządu nie uznali jednakże tej decyzji za wiążącą^[29].

W obliczu pogłębiającego się kryzysu politycznego, prezydent Marcus Stephen 17 kwietnia 2008 ogłosił stan wyjątkowy w kraju i wcześniejsze wybory parlamentarne^[30]. Opozycji zarzucił skompromitowanie procesu parlamentarnego oraz obstrukcję i wstrzymanie prac nad wieloma ustawami^[31]. W wyborach, które odbyły się 26 kwietnia 2008, o 18 miejsc w parlamencie ubiegało się 65 kandydatów, a wśród nich wszyscy najważniejsi dotychczasowi uczestnicy życia politycznego^[32]. W nowym parlamencie zwolennicy prezydenta zdobyła większość 12 miejsc. Reelekcję uzyskali wszyscy dotychczasowi zwolennicy rządu, a troje nowo wybranych deputowanych, którzy zdobyli mandaty zajmowane wcześniej przez opozycji, przystąpili do obozu rządowego^[33][34]. Również sam Stephen odnowił swój mandat, uzyskawszy pierwsze miejsce w okręgu Ewa i Anetan^[35]. 29 kwietnia 2008 parlament ponownie wybrał go na urząd szefa państwa. W nowym gabinecie objął także resort służb publicznych, policji, więziennictwa i służb ratunkowych, spraw wewnętrznych oraz Nauru Phosphate Royalties Trust^[2].

W lutym 2009 w Nauru z inicjatywy rządu oraz UNDP i Forum Wysp Pacyfiku odbyły się warsztaty z dziedziny wolności przepływu i dostępu do informacji, w których uczestniczyli przedstawiciele służb publicznych, organizacji pozarządowych oraz lokalnych społeczności. Prezydent Stephen podkreślił, że organizacja spotkania miała przysłużyć się do podniesienia poziomu świadomości obywateli w zakresie ich prawa do informacji oraz być przyczynkiem dla właściwego regulowania tego zagadnienia w ustawodawstwie krajowym i walki z korupcją^[36]. We wrześniu 2009 Marcus Stephen został wybrany kanclerzem Uniwersytetu Południowego Pacyfiku^[37].

Administracja Stephena kontynuowała zapoczątkowany w 2004 proces zmiany konstytucji kraju. Podstawowymi zagadnieniami nowelizacji było wprowadzenie bezpośredniości wyborów szefa państwa oraz poszerzenie katalogu praw człowieka. Projekty odpowiednich ustaw zostały przedłożone parlamentowi w listopadzie 2008 i po kilku debatach przyjęte jednogłośnie przez izbę 21 sierpnia 2009^[38]. Przed ostatnim etapem procesu, jakim było powszechne głosowanie nad zmianami, rząd wyraził dla nich pełne poparcie, argumentując, że przyczynią się one do wzrostu stabilności sceny politycznej, większej przejrzystości w życiu publicznym i większej odpowiedzialności władz wobec obywateli^[39][40].

Jednakże w referendum. przeprowadzonym 27 lutego 2010, 67% głosujących opowiedziało się przeciwko zmianom w konstytucji^[38][40]. Władze wyraziły rozczarowanie decyzją obywateli. Oświadczyły, że powodem odrzucenia zmian był strach i niepewność podsycany przez opozycyjnych członków parlamentu w ramach kampanii prowadzonej przez ostatnie tygodnie poprzedzające głosowanie^[41].

16 marca 2010 prezydent Stephen rozwiązał parlament. Powodem jego decyzji był konflikt polityczny i wielokrotne próby wysuwania przez opozycję wotum nieufności wobec jego rządu^[42]. W wyniku wyborów parlamentarnych przeprowadzonych 24 kwietnia 2010 do parlamentu dostało się 9 zwolenników administracji prezydenta (w tym ponownie on sam z pierwszego miejsca swojego okręgu^[43]) i 9 jej przeciwników^[44].

Wyniki wyborów doprowadziły do trwającego 7 tygodni kryzysu politycznego, w czasie których parlament zbierał się 14 razy, jednak nie był w stanie dokonać wyboru nowego prezydenta. W tej sytuacji 11 czerwca 2010 Stephen, wykonujący obowiązki prezydenta do czasu wyboru nowej głowy państwa, po raz kolejny rozwiązał parlament i zarządził nowe wybory parlamentarne na 19 czerwca 2010. Decyzję argumentował potrzebą wyboru władz posiadających pełen mandat wyborczy oraz niekorzystnymi następstwami przeciągającego się kryzysu dla gospodarki, stabilności społecznej i międzynarodowego wizerunku wyspy^[45].

W wyborach tych Stephen kolejny raz odnowił swój mandat parlamentarny, zajmując pierwsze miejsce w okręgu Ewa i Anetan^[46][47]. 1 listopada 2010 Stephen został po raz trzeci wybrany na urząd prezydenta. W głosowaniu, stosunkiem głosów 11-6 pokonał popieranego przez opozycję kandydata niezależnego, Miltona Dube^[48].

10 listopada 2011 zrezygnował ze stanowiska prezydenta z powodu oskarżeń o korupcję. Jego rezygnacja nastąpiła w dniu, w którym parlament miał głosować nad wotum zaufania wobec jego rządu. Wniosek, złożony przez opozycyjnego deputowanego Davida Adeanga, opierał się na oskarżeniu prezydenta o żądanie łapówki od tajskiego biznesmena za sprzedaż 25 tys. ton fosforytów. Informacje te Adeang miał pozyskać z prywatnej korespondencji mailowej Stephena. Stephen zaprzeczył oskarżeniom, uznając je za nieuzasadnione. Swoją rezygnację tłumaczył natomiast dobrem urzędu. Na stanowisku zastąpił go były minister Frederick Pitcher, który w głosowaniu pokonał kandydata opozycji Miltona Dube. Stephen zachował stanowisko w rządzie^[49][50][51].

Jesienią 2008, wraz z wybuchem światowego kryzysu gospodarczego, sytuacja ekonomiczna na wyspie uległa pogorszeniu. We wrześniu i w październiku 2008 doszło do podwyżek cen żywności oraz paliw, które szczególnie mocno dotknęły obywateli^[52]. Rząd prezydenta Stephena podjął wysiłki na poziomie regionalnym mające na celu przeciwdziałanie dalszemu wzrostowi cen. 29 października 2008 w czasie spotkania państw Forum Wysp Pacyfiku w Port Vila, Nauru razem Tuvalu i Wyspami Cooka podpisały memorandum zrozumienia w sprawie powołania programu Pacific Petroleum Project, przewidującego wspólne działania w celu zmniejszania cen importu ropy naftowej, w tym hurtowego jej zakupu. Przedstawiciele państw podjęli również temat sposobów radzenia sobie w regionie z postępującym kryzysem na świece^[53][54].

W listopadzie 2008, w celu ożywienia działalności gospodarczej, rząd wsparł plan powołania na wsypie nowego prywatnego banku, dopuszczając również możliwość udzielenie mu gwarancji ze strony państwa^[55]. W czerwcu 2009 rząd udzielił, wartej 1,6 mln USD, 15-letniej koncesji na działalność pierwszego na wyspie operatora telefonii komórkowej, firmie Digicel. Wprowadzenie dostępności usług telefonii mobilnej i mobilnego internetu było kolejnym z kroków w kierunku rozwoju sektora gospodarczego^[56], a także usprawniło działanie krajowych służb ratunkowych i innych instytucji publicznych^[57]. Prezydent Stephen dzień rozpoczęcia wykonywania usług 1 września 2009 ogłosił świętem państwowym oraz wykonał pierwsze połączenie telefoniczne^[58].

Zaraz po objęciu prezydentury i sformowaniu rządu, Stephen stanął przez zadaniem negocjacji warunków zamknięcia znajdującego się na wyspie obozu dla uchodźców, istniejącego w ramach realizowanego przez australijski rząd programu Pacific Solution. Funkcjonujący od kilku lat obóz stanowił poważne źródło dochodów dla budżetu (stanowił 20% jego wpływów) i zatrudniał około 100 mieszkańców, jednakże nowy rząd premiera Kevina Rudda podjął decyzję o rezygnacji z programu z powodów wysuwanych zastrzeżeń związanych z możliwością naruszeń praw człowieka^[59][60]. 8 lutego 2008 obóz opuściło ostatnich 21 lankijskich uchodźców^[61]. Opuszczone budynki zostały przeznaczone na cele rządowe oraz siedzibę szkoły podstawowej i średniej^[62]. Celem zmniejszenia negatywnych skutków zamknięcia centrum, rządy Nauru i Australii podjęły rozmowy na temat rozwoju rybołówstwa i rewitalizacji przemysłu fosforytowego^[63].

W lipcu 2008 rządu obu państw podpisały memorandum zrozumienia w sprawie pomocy gospodarczej dla Nauru (program Official Development Assistance to Nauru), w którym przeznaczonych zostało na ten cel 27 mln USD na rok finansowy 2008-2009. Środki te zostały zarezerwowane na cele wspierania rozwoju służby zdrowia, szkolnictwa, polityki gospodarczej i finansowej oraz działanie instytucji publicznych, w tym służb policyjnych^[64].

Na szczeblu regionalnym rząd Stephena współpracował z pozostałymi państwami pacyficznymi oraz uczestniczył w wielu projektach regionalnych organizacji międzyrządowych, jak Forum Wysp Pacyfiku czy Wspólnota Pacyficzna w dziedzinie gospodarki, rybołówstwa, ochrony środowiska, służby zdrowia^[65].

W maju 2008 w ramach agncji Pacific Islands Forum Fisheries Agency oraz w grudniu 2008 w ramach komisji Tuna Commission for the Western and Central Pacific rząd przystąpił do porozumienia o redukcji limitów połowów tuńczyków na otwartym morzu w celu ochrony ich łowisk przed zbyt intensywną eksploatacją^[66][67]. W 2008 przystąpił również do programu zwalczania chlamydii zainicjowanego przez Forum Pacyficzne^[68].

W maju 2009 w ramach Forum Pacyficznego przystąpił natomiast do porozumienia w sprawie wykonywania wspólnych usług transportu morskiego w regionie^[69] oraz powołania w tym celu specjalnej komisji Central Pacific Shipping Commission^[70].

W 2009 rząd Nauru brał udział w działaniach na rzecz ochrony środowiska przed zmianami klimatycznymi, w tym zalewania obszarów nabrzeżnych, zatapianiem całych wysp, utraty zasobów wody pitnej, zjawiskami powodzi bądź suszy oraz przypadkami wybuchu ognisk nowych chorób. W ich wyniku, w czerwcu 2009 Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło jednogłośnie, zgłoszoną wspólnie przez wyspiarskie państwa Pacyfiku (Pacific Small Island Developing States), niewiążącą rezolucję uznającą zmiany klimatyczne za zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa. Wzywała on również wszystkie organy ONZ do intensyfikacji działań w tej dziedzinie i publikacji przez sekretarza generalnego raportu na temat wpływu i skutków zmian klimatycznych na bezpieczeństwo państw^[71]. W listopadzie 2009, wspólnie z państwami regionu, wystąpił z apelem do ONZ o uchwalenie w czasie Konferencji w Kopenhadze limitów emisji gazów cieplarnianych oraz podjęcia skutecznych środków na rzecz przeciwdziałania skutkom zmian klimatycznych^[72].

W grudniu 2009 parlament, rząd i prezydent wyrazili poparcie dla ratyfikacji Konwencji w sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet (CEDAW). Stephen podkreślił potrzebę przystąpienia Nauru do umowy, jednego z trzech państw na Pacyfiku, które tego nie uczyniły, co argumentował zapewnieniem krajowi kompletnego rozwoju poprzez zagwarantowanie maksymalnego uczestnictwa kobiet na równych prawach z mężczyznami we wszystkich polach działalności społecznej^[73]. W styczniu 2010 Stephen złożył pierwszą w historii kraju wizytę w Izraelu^[74].

W lutym 2010 prezydent reprezentował Nauru na konferencji państw sygnatariuszy Porozumienia z Nauru (Parties to the Nauru Agreement), regulującego sprawy połowów tuńczyka na Pacyfiku, na której państwa te zadecydowały o wprowadzeniu specjalnych certyfikatów ekologicznych mających na celu zwiększenie kontroli nad eksploatacją zasobów tego gatunku ryby^[75][76].

W okresie sprawowania władzy przez Stephena, Nauru, korzystając ze swojego statusu jako członka Organizacja Narodów Zjednoczonych, udzielało poparcia nowo powstającym jednostkom państwowym o spornym statusie międzynarodowym. Zdaniem części komentatorów, działanie takie nawiązywało również do dawniejszej praktyki i mogło być powiązanie z uzyskiwaniem w zamian pomocy gospodarczej^[77][78]. 23 kwietnia 2008, dwa miesiące po ogłoszeniu niepodległości przez Kosowo i odłączeniu się od Serbii, naurańskie władze udzieliły mu uznania międzynarodowego^[79]. Dodatkowo, we wrześniu 2009, jako jedno z zaledwie pięciu państw głosowało w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ przeciwko serbskiej propozycji rozpatrzenia ogłoszenia niepodległości przez Kosowo przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości. Władze Kosowa odrzuciły wszelkie oskarżenia, że uznanie tego państwa wiązało się z jakimikolwiek korzyściami finansowymi dla Nauru^[78].

15 grudnia 2009^[80] Nauru, jako czwarte państwo na świecie, uznało natomiast Abchazję, a następnego dnia Osetię Południową^[81], leżące formalnie na terytorium Gruzji i uznawane m.in. przez Rosję. Według dziennika Kommiersant, przebywający z wizytą w Moskwie minister spraw zagranicznych Kieren Keke, miał uzyskać w zamian zobowiązanie pomocy finansowej w wysokości 50 mln USD przeznaczonej "pilne projekty socjoekonomiczne". Władze naurańskie zaprzeczyły jednakże tym doniesieniom, stwierdzając, udzielenie uznanie oparte było na mocnych podstawach prawnych i historycznych obu krajów^[77][78]. Również władze rosyjskie zaprzeczyły tej informacji^[80]. Minister Keke poinformował jednak, że odbył rozmowy ze swoim rosyjskim odpowiednikiem na temat wsparcia dla projektów zrównoważonego rozwoju gospodarczego Nauru^[77]. Rząd Nauru oczekiwał m.in. udzielenia pomocy przy przebudowie portu morskiego^[82].

Stephen podtrzymywał również przyjazne stosunki z Tajwanem, uznanym ponownie przez Nauru w 2005 w zamian za pomoc finansową i będącym od tej pory jednym z jego głównych partnerów gospodarczych i donatorów. Państwo to wspierało działalność państwowych linii lotniczych oraz oficjalnej strony internetowej rządu^[78][83].

Obraz Tytuł i dane Opis Słowianie w ich ojczyźnie, 1912 — (olej na płótnie, 610 cm × 810 cm) Tematem pierwszego obrazu z serii jest pochodzenie Słowian i ich prastara kolebka położona pomiędzy Wisłą a Dnieprem na przełomach IV i VI wieku. Kompozycja pierwszych trzech obrazów łączy dwa plany wizualne, realny i wyimaginowany. Na pierwszym z planów Mucha przedstawia "Adama i Ewę" Słowian jako parę kruchych istot, bezbronnych wygnańców ze strachem wypisanych na twarzach, umieszczonych pośród zarośli w środku nocy. Ich białe szaty symbolizują czystość i niewinność, a sierp i snopy zboża wskazują na pokojową egzystencję i pracę na roli. Ponad wzniesieniem ukazane zostały uzbrojone hordy wrogich najeźdźców, którzy dokonali najazdu na osadę Słowian, podkładając ogień oraz uprowadzając mieszkańców i zwierzynę. Ten ziemski dramat zostaje przeciwstawiony ponadczasowemu i symbolicznemu zjawisku po prawej stronie obrazu. Przedstawia ono pogańskiego kapłana unoszącego się pośród gwiazd w mistycznej ekstazie, modlącego się o łaskę dla pokrzywdzonych. Towarzyszą mu bo bokach dwie alegoryczne postacie: dziewczyna w bieli i z wieńcem laurowym na głowie, symbolizująca pokój oraz młody wojownik będący symbolem wojny. Przekaz podkreśla konieczność walki Słowian w przyszłości o własną wolność[1][2][3]. Sławienie Światowita, 1912 — (olej na płótnie, 610 cm × 810 cm) [1][4][5] Zaprowadzenie słowiańskiej liturgii, 1912 — (olej na płótnie, 610 cm × 810 cm) Mucha na przykładzie historycznego zdarzenia oraz alegorycznej kompozycji przedstawia znaczenie liturgii słowiańskiej w czasach zaprowadzania chrześcijaństwa w IX wieku w Państwie Wielkomorawskim. Podkreśla rolę Cyryla i Metodego, dwóch mnichów z Salonik, którzy, sprowadzeni przez księcia Rościsława, przełożyli ewangelię na język staro-cerkiewno-słowiański. Ich ewangelizacja spotkała się ze sprzeciwem rywalizującego o wpływy duchowieństwa niemieckiego, jednakże ostatecznie została zaaprobowana przez papiestwo. Okazała się również kluczowa dla przetrwania języka w późniejszych wiekach. Obraz ukazuje ziemską scenę powrotu Metodego z Rzymu do Welehradu około 880 roku. Następca Rościsława, książę wielkomorawski Świętopełk przyjmuje diakona odczytującego papieską bullę Jana VIII, sankcjonującą stosowanie słowiańskiej liturgii i zatwierdzającą Metodego jako arcybiskupa Wielkich Moraw. Sam Metody ukazany jest z boku jako starzec z siwą brodą w otoczeniu dwóch klęczących uczniów. Zebrany tłum okazuje mu powszechny szacunek. Siedzącego na tronie księcia Świętopełka otaczają germańscy duchowni skrywający swą niechęć do słowiańskiego duchownego. W górnej części płótna Mucha przedstawił Cyryla pocieszającego zmartwione kobiety. W górnym lewym rogu znajduje się papież z bullą w dłoni, dominujący nad znajdującym się obok niemieckim cesarzem. Na lewo od nich ukazani zostali Rościsław oraz cesarz bizantyjski jako protektorzy wschodniego chrześcijaństwa. Po lewej stronie znajdują się kolejni strażnicy spuścizny Cyryla i Metodego, dwie pary książęce: bułgarski święty Borys razem z małżonką oraz ruski książę Igor i święta Olga. Na centralnym planie widnieje natomiast symboliczna postać młodzieńcza dzierżącego w dłoni obręcz oznaczającą słowiańską jedność i siłę[1][6][7]. Car bułgarski Symeon, 1923 — (olej na płótnie, 405 cm × 480 cm) Król czeski Przemysł Ottokar II , 1924 — (olej na płótnie, 405 cm × 480 cm) Koronacja cara serbskiego Stefana Duszana jako Cesarza Wschodniorzymskiego, 1926 — (olej na płótnie, 405 cm × 480 cm) Jan Milicz z Kromieryża, 1916 — (olej na płótnie, 620 cm × 405 cm) Kazanie mistrza Jana Husa w Kaplicy Betlejemskiej, 1916 — (olej na płótnie, 610 cm × 810 cm) Spotkanie na Křížkách, 1916 — (olej na płótnie, 620 cm × 405 cm) Po bitwie pod Grunwaldem, 1924 — (olej na płótnie, 405 cm × 610 cm) Po bitwie pod Witkową Górą, 1916 — (olej na płótnie, 405 cm × 620 cm) Piotr Chelczycki w Vodňany, 1918 — (olej na płótnie, 405 cm × 620 cm) Król husycki Jerzy z Podiebradów, 1923 — (olej na płótnie, 405 cm × 408 cm) Obrona Szigetváru przeciw Turkom przez Nikolę Šubića Zrinskiego, 1916 — (olej na płótnie, 610 cm × 810 cm) Szkoła braci czeskich w Ivančicach, 1914 — (olej na płótnie, 610 cm × 810 cm) Jan Ámos Komenský, 1918 — (olej na płótnie, 405 cm × 620 cm) Święta Góra Athos, 1926 — (olej na płótnie, 405 cm × 480 cm) Przysięga Omladiny pod słowiańską lipą, 1926 — (olej na płótnie, 390 cm × 590 cm) Zniesienie pańszczyzny na Rusi, 1914 — (olej na płótnie, 610 cm × 810 cm) Apoteoza słowiańskich dziejów, 1926 — (olej na płótnie, 480 cm × 405 cm)