ข้ามไปเนื้อหา

อนุกรมวิธาน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
(เปลี่ยนทางจาก Taxonomy (biology))
ส่วนหนึ่งของชุดบทความเรื่อง
ชีววิทยาวิวัฒนาการ
ผังแสดงการเบนออกทางพันธุกรรมของกลุ่มสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ จากการสืบเชื้อสายร่วมกัน
ประเด็นหลัก
กระบวนการและผล
ธรรมชาติวิทยา
ประวัติทฤษฎีวิวัฒนาการ
การประยุกต์ใช้
ผลทางสังคม

อนุกรมวิธานวิทยา (อังกฤษ: taxonomy) ซึ่งมีรากศัพท์จากคำในภาษากรีกโบราณว่า τάξις, taxis (การจัดเรียง) และ νόμος, nomos (กฎ, ธรรมเนียม) เป็นการศึกษาทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับการตั้งชื่อ การจำกัดความ และการจำแนกกลุ่มสิ่งมีชีวิตตามลักษณะร่วมกัน สิ่งมีชีวิตถูกจัดกลุ่มเป็น แทคซา (taxa) (เอกพจน์: แทคซอน (taxon)) และกลุ่มเหล่านี้ได้รับการจัดอันดับทางอนุกรมวิธาน กลุ่มที่มีอันดับเดียวกันสามารถรวมกันเพื่อสร้างกลุ่มที่ครอบคลุมมากขึ้นในอันดับที่สูงกว่า ทำให้เกิดลำดับชั้นทางอนุกรมวิธาน อันดับหลักที่ใช้ในปัจจุบัน ได้แก่ โดเมน อาณาจักร ไฟลัม (หรือ ดิวิชัน ในพฤกษศาสตร์) ชั้น อันดับ วงศ์ สกุล และ สปีชีส์ นักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดน คาร์ล ลินเนียส ถือเป็นผู้ก่อตั้งระบบอนุกรมวิธานในปัจจุบัน เนื่องจากเขาพัฒนาระบบการจัดอันดับที่เรียกว่า อนุกรมวิธานลินเนียน สำหรับการจัดหมวดหมู่สิ่งมีชีวิต และระบบการตั้งชื่อทวินาม สำหรับการตั้งชื่อสิ่งมีชีวิต

ด้วยความก้าวหน้าในทฤษฎี ข้อมูล และเทคโนโลยีการวิเคราะห์ระบบวิทยาศาสตร์ทางชีวภาพ ระบบลินเนียนได้เปลี่ยนแปลงไปเป็นระบบการจำแนกทางชีวภาพสมัยใหม่ ซึ่งมีจุดมุ่งหมายเพื่อสะท้อนความสัมพันธ์วิวัฒนาการระหว่างสิ่งมีชีวิตทั้งที่มีชีวิตและสูญพันธุ์

นิยาม

[แก้]

นิยามที่แท้จริงของอนุกรมวิธานอาจแตกต่างกันไปตามแหล่งข้อมูล แต่แก่นแท้ของศาสตร์นี้ยังคงอยู่: การคิดค้น การตั้งชื่อ และการจำแนกกลุ่มสิ่งมีชีวิต[1] ดังตัวอย่างนิยามของอนุกรมวิธานในปัจจุบัน ดังต่อไปนี้

  1. ทฤษฎีและการปฏิบัติในการจัดกลุ่มสิ่งมีชีวิตเป็นชนิด จัดเรียงชนิดเป็นกลุ่มที่ใหญ่ขึ้น และตั้งชื่อให้กับกลุ่มเหล่านั้น จึงเกิดเป็นการจำแนกประเภท[2]
  2. สาขาวิทยาศาสตร์ (และองค์ประกอบหลักของการจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์) ที่ครอบคลุมการอธิบาย การระบุ การตั้งชื่อ และการจำแนกประเภท[3]
  3. วิทยาศาสตร์แห่งการจำแนกประเภท ในทางชีววิทยาคือการจัดเรียงสิ่งมีชีวิตเป็นการจำแนกประเภท[4]
  4. "วิทยาศาสตร์แห่งการจำแนกประเภทที่นำไปใช้กับสิ่งมีชีวิต รวมถึงการศึกษาเกี่ยวกับวิธีการสร้างสปีชีส์ ฯลฯ"[5]
  5. "การวิเคราะห์ลักษณะของสิ่งมีชีวิตเพื่อวัตถุประสงค์ในการจำแนกประเภท"[6]
  6. "ระบบวิทยาศาสตร์ศึกษาสายวิวัฒนาการเพื่อให้รูปแบบที่สามารถแปลเป็นการจำแนกประเภทและชื่อของสาขาอนุกรมวิธานที่ครอบคลุมมากขึ้น" (ระบุว่าเป็นนิยามที่พึงปรารถนา แต่ออกจะผิดปกติ)[7]

นิยามที่หลากหลายวางอนุกรมวิธานเป็นสาขาย่อยของระบบวิทยาศาสตร์ (นิยามที่ 2) หรือกลับกัน (นิยามที่ 6) หรือดูเหมือนจะพิจารณาว่าคำทั้งสองมีความหมายเหมือนกัน มีความเห็นไม่ตรงกันเกี่ยวกับการพิจารณาว่าการตั้งชื่อทางชีววิทยาเป็นส่วนหนึ่งของอนุกรมวิธาน (นิยามที่ 1 และ 2) หรือเป็นส่วนหนึ่งของระบบวิทยาศาสตร์นอกเหนือจากอนุกรมวิธาน[8][9] ตัวอย่างเช่น นิยามที่ 6 ถูกจับคู่กับนิยามต่อไปนี้ของระบบวิทยาศาสตร์ที่วางการตั้งชื่อนอกเหนือจากอนุกรมวิธาน:[6]

  • ระบบวิทยาศาสตร์: "การศึกษาเกี่ยวกับการระบุ อนุกรมวิธาน และการตั้งชื่อสิ่งมีชีวิต รวมถึงการจำแนกสิ่งมีชีวิตตามความสัมพันธ์ทางธรรมชาติ และการศึกษาเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงและวิวัฒนาการของ taxa"

ในปี 1970 มิชเนอร์ (Michener) และคณะ ได้นิยาม "ระบบวิทยาศาสตร์ทางชีวภาพ" และ "อนุกรมวิธาน" (คำศัพท์ที่มักสับสนและใช้แทนกันได้) ในความสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน ดังนี้[10]:[10]

ระบบวิทยาศาสตร์ทางชีวภาพ (ต่อไปนี้เรียกว่าระบบวิทยาศาสตร์) เป็นสาขาที่ (ก) ให้ชื่อทางวิทยาศาสตร์แก่สิ่งมีชีวิต (ข) อธิบายสิ่งมีชีวิต (ค) รักษาคอลเลกชันของสิ่งมีชีวิต (ง) จัดทำการจำแนกประเภทสำหรับสิ่งมีชีวิต คีย์สำหรับการระบุ และข้อมูลเกี่ยวกับการกระจายพันธุ์ (จ) สืบสวนประวัติวิวัฒนาการของพวกมัน และ (ฉ) พิจารณาการปรับตัวทางสิ่งแวดล้อมของพวกมัน นี่คือสาขาที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนาน ซึ่งในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาได้มีการฟื้นฟูอย่างน่าสังเกต โดยเฉพาะอย่างยิ่งเกี่ยวกับเนื้อหาเชิงทฤษฎี ส่วนหนึ่งของเนื้อหาเชิงทฤษฎีเกี่ยวข้องกับด้านวิวัฒนาการ (หัวข้อ จ และ ฉ ด้านบน) ส่วนที่เหลือเกี่ยวข้องโดยเฉพาะกับปัญหาการจำแนกประเภท อนุกรมวิธานเป็นส่วนหนึ่งของระบบวิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับหัวข้อ (ก) ถึง (ง) ด้านบน

ชุดคำศัพท์ทั้งหมดรวมถึงอนุกรมวิธาน ระบบวิทยาศาสตร์ทาง��ีวภาพ การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ การจำแนกทางวิทยาศาสตร์ การจำแนกทางชีววิทยา และการศึกษาวิวัฒนาการชาติพันธุ์ มีความหมายทับซ้อนกันในบางครั้ง บางครั้งเหมือนกัน บางครั้งแตกต่างกันเล็กน้อย แต่เกี่ยวข้องและตัดกันเสมอ[1][11] ความหมายที่กว้างที่สุดของ "อนุกรมวิธาน" ถูกใช้ที่นี่ คำนี้เองถูกนำมาใช้ในปี 1813 โดย เดอ แคนโดลล์ (de Candolle) ใน เธโอรี เอเลมองแตร์ เดอ ลา โบตานิก (Théorie élémentaire de la botanique)[12] จอห์น ลินด์ลีย์ ให้คำจำกัดความเบื้องต้นของระบบวิทยาศาสตร์ในปี 1830 แม้ว่าเขาจะเขียนเกี่ยวกับ "พฤกษศาสตร์ระบบ" แทนที่จะใช้คำว่า "ระบบวิทยาศาสตร์"[13] ชาวอังกฤษมักใช้คำว่า "ระบบวิทยาศาสตร์" และ "ระบบวิทยาศาสตร์ชีวภาพ" สำหรับการศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพโดยรวม ในขณะที่ชาวอเมริกันมักใช้ "อนุกรมวิธาน" บ่อยขึ้น[13] อย่างไรก็ตาม อนุกรมวิธาน และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง อนุกรมวิธานอัลฟา คือ การระบุ การอธิบาย และการตั้งชื่อ (เช่น การตั้งชื่อ) สิ่งมีชีวิต[14] ในขณะที่ "การจำแนกประเภท" มุ่งเน้นไปที่การจัดวางสิ่งมีชีวิตในกลุ่มลำดับชั้นที่แสดงความสัมพันธ์ของพวกมันกับสิ่งมีชีวิตอื่นๆ[15]

เอกสารประกอบและการแก้ไขทางอนุกรมวิธาน

[แก้]

การแก้ไขอนุกรมวิธานหรือการทบทวนอนุกรมวิธาน เป็นการวิเคราะห์รูปแบบการเปลี่ยนแปลงใหม่ในอนุกรมวิธานเฉพาะ การวิเคราะห์นี้สามารถดำเนินการบนพื้นฐานของการรวมกันของลักษณะต่างๆ ที่มีอยู่ เช่น ลักษณะทางสัณฐานวิทยา กายวิภาคศาสตร์ เรณูวิทยา ชีวเคมี และพันธุศาสตร์ การศึกษาเชิงลึกหรือการแก้ไขแบบครบวงจรเป็นการแก้ไขที่ครอบคลุมอนุกรมวิธานสำหรับข้อมูลที่กำหนดไว้ในเวลาเฉพาะเจาะจง และสำหรับทั่วทั้งโลก การแก้ไขอื่นๆ (บางส่วน) อาจถูกจำกัดในแง่ที่ว่าอาจใช้ชุดลักษณะที่มีอยู่บางส่วนหรือมีขอบเขตเชิงพื้นที่จำกัด การแก้ไขส่งผลให้เกิดการยืนยันหรือข้อมูลเชิงลึกใหม่ในความสัมพันธ์ระหว่างอนุกรมย่อยภายในอนุกรมวิธานที่อยู่ระหว่างการศึกษา ซึ่งอาจนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงในการจำแนกประเภทของอนุกรมย่อยเหล่านี้ การระบุอนุกรมย่อยใหม่ หรือการรวมอนุกรมย่อยก่อนหน้านี้[16]

ลักษณะทางอนุกรมวิธาน

[แก้]

ลักษณะทางอนุกรมวิธานคือแอตทริบิวต์ทางอนุกรมวิธานที่สามารถใช้เพื่อให้หลักฐานที่สามารถอนุมานความสัมพันธ์ (phylogeny) ระหว่าง taxa ได้[17][18] ประเภทของลักษณะทางอนุกรมวิธาน ได้แก่[19]:

อนุกรมวิธานแอลฟาและบีตา

[แก้]

คำว่า "อนุกรมวิธานแอลฟา" ใช้เป็นหลักเพื่ออ้างถึงวินัยในการค้นหา อธิบาย และตั้งชื่อ taxa โดยเฉพาะสปีชีส์[20] ในวรรณกรรมก่อนหน้านี้ คำนี้มีความหมายต่างออกไป หมายถึงอนุกรมวิธานทางสัณฐานวิทยา และผลผลิตของการวิจัยจนถึง���ิ้นศตวรรษที่ 19[21]

วิลเลียม เบอร์ทรัม เทอร์ริล (William Bertram Turrill) เป็นผู้แนะนำคำว่า "อนุกรมวิธานอัลฟา" ในชุดบทความที่ตีพิมพ์ในปี 1935 และ 1937 ซึ่งเขาได้อภิปรายเกี่ยวกับปรัชญาและทิศทางในอนาคตที่เป็นไปได้ของสาขาวิชาอนุกรมวิธาน[22]

... มีความปรารถนามากขึ้นในหมู่นักอนุกรมวิธานที่จะพิจารณาปัญหาของพวกเขาจากมุมมองที่กว้างขึ้น เพื่อตรวจสอบความเป็นไปได้ของความร่วมมือที่ใกล้ชิดยิ่งขึ้นกับเพื่อนร่วมงานด้านเซลล์วิทยา นิเวศวิทยา และพันธุศาสตร์ และยอมรับว่าการปรับปรุงหรือขยายตัวบางอย่าง อาจเป็นไปได้ในลักษณะที่รุนแรง เป้าหมายและวิธีการของพวกเขา ... Turrill (1935) ได้เสนอว่า ในขณะที่ยอมรับอนุกรมวิธานที่มีคุณค่าที่เก่ากว่า ซึ่งยึดตามโครงสร้าง และกำหนดอย่างสะดวกว่า "อัลฟา" เป็นไปได้ที่จะมองเห็นอนุกรมวิธานที่อยู่ห่างไกลซึ่งสร้างขึ้นบนพื้นฐานที่กว้างขวางที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ของข้อเท็จจริงทางสัณฐานวิทยาและสรีรวิทยา และหนึ่งในนั้น "สถานที่พบสำหรับข้อมูลการสังเกตและการทดลองทั้งหมดที่เกี่ยวข้อง แม้ว่าจะโดยอ้อม กับองค์ประกอบ การแบ่งย่อย ต้นกำเนิด และพฤติกรรมของสปีชีส์และกลุ่มอนุกรมวิธานอื่นๆ" อุดมคติอาจกล่าวได้ว่าไม่สามารถบรรลุผลได้อย่างสมบูรณ์ อย่างไรก็ตาม พวกเขามีคุณค่าอย่างมากในการทำหน้าที่เป็นตัวกระตุ้นอย่างถาวร และถ้าเรามีอุดมคติบางอย่าง แม้จะคลุมเครือ ของ "อนุกรมวิธานโอเมกา" เราอาจก้าวไปข้างหน้าเล็กน้อยในตัวอักษรกรีก บางคนรู้สึกพอใจที่คิดว่าตอนนี้เรากำลังคลำหา "อนุกรมวิธานบีต้า"[22]

เทอร์ริลแยกสาขาการศึกษาต่าง ๆ ออกจากอนุกรมวิธานอัลฟาอย่างชัดเจน ซึ่งเขาได้รวมไว้ในอนุกรมวิธานโดยรวม เช่น นิเวศวิทยา สรีรวิทยา พันธุศาสตร์ และเซลล์วิทยา เขายังแยกการสร้าง phylogeny ออกจากอนุกรมวิธานอัลฟาอีกด้วย[23]

นักเขียนท่านอื่น ๆ ในภายหลังได้ใช้คำนี้ในความหมายที่แตกต่างออกไป เพื่อหมายถึงการจำกัดขอบเขตของสปีชีส์ (ไม่ใช่สปีชีส์ย่อยหรือ taxa อื่นๆ) โดยใช้เทคนิคการสืบสวนใดๆ ที่มีอยู่ และรวมถึงเทคนิคการคำนวณหรือห้องปฏิบัติการที่ซับซ้อน[24][20] ดังนั้น เอิร์นสท์ มายร์ (Ernst Mayr) ในปี 1968 จึงนิยาม "อนุกรมวิธานบีต้า" ว่าเป็นการจำแนกประเภทของอันดับที่สูงกว่าสปีชีส์[25]

ความเข้าใจเกี่ยวกับความหมายทางชีววิทยาของการเปลี่ยนแปลงและต้นกำเนิดวิวัฒนาการของกลุ่มสปีชีส์ที่เกี่ยวข้องมีความสำคัญยิ่งสำหรับขั้นตอนที่สองของกิจกรรมทางอนุกรมวิธาน การจัดเรียงสปีชีส์เป็นกลุ่มของญาติ ("taxa") และการจัดเรียงของพวกมันในลำดับชั้นของหมวดหมู่ที่สูงขึ้น กิจกรรมนี้คือสิ่งที่คำว่าการจำแนกประเภทหมายถึง; มันยังถูกเรียกว่า "อนุกรมวิธานบีต้า" อีกด้วย

ไมโครแท็กซอนอมี และ แมโครแท็กซอนอมี

[แก้]
บทความหลัก: สปีชีส์

ปัญหาของสปีชีส์ (species problem) เกิดขึ้นจากความท้าทายในการกำหนดขอบเขตของสปีชีส์ในกลุ่มสิ่งมีชีวิตต่างๆ งานทางวิทยาศาสตร์ในการตัดสินใจว่าจะกำหนดสปีชีส์อย่างไรนั้นเรียกว่า ไมโครแท็กซอนอมี (microtaxonomy)[26][27][20] โดยการขยายความ แมโครแท็กซอนอมี (macrotaxonomy) คือการศึกษาเกี่ยวกับกลุ่มที่มีอันดับทางอนุกรมวิธานสูงกว่าสกุลย่อยขึ้นไป หรืออย่างง่ายๆ คือในกลุ่มที่มีมากกว่าหนึ่งแท็กซอนที่ถือว่าเป็นสปีชีส์ โดยแสดงออกในรูปแบบของการตั้งชื่อแบบวิวัฒนาการ[28]

ประวัติ

[แก้]

จุดเริ่มต้นของการจัดจำแนกสิ่งมีชีวิตในรูปแบบอนุกรมวิธาน เกิดขึ้นจากการศึกษาของนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนชื่อ คาร์ล ลินเนียส และได้แก้ไขใหม่โดยการตรวจสอบและเรียบเรียงใหม่โดยนักชีววิทยาชาวอเมริกันชื่อ คาร์ล ริชาร์ด โวส (Carl Richard Woese) ในปี ค.ศ. 1990 โดยเพิ่มโดเมนหรือเขต (domain) เหนือ��าณาจักร (kingdom)

การจัดหมวดหมู่ของสิ่งมีชีวิต

[แก้]

การจัดสิ่งมีชีวิตให้เป็นหมวดหมู่ตามลำดับจากใหญ่ไปหาเล็กหรือจากเล็กไปหาใหญ่ ในที่นี้ขอแสดงตัวอย่างจากใหญ่ไปหาเล็ก เริ่มต้นจาก

  • แต่ละอาณาจักร จะแบ่งออกได้เป็นหลายไฟลัมในสัตว์ และหมวดหรือส่วนในพืช
  • แต่ละไฟลัม (ในสัตว์) หรือแต่ละหมวด (ในพืช) สามารถแบ่งย่อยได้เป็นหลายชั้น
  • แต่ละชั้น สามารถแบ่งย่อยได้เป็นหลายอันดับ
  • แต่ละอันดับ สามารถแบ่งย่อยได้เป็นหลายวงศ์
  • แต่ละวงศ์ สามารถแบ่งย่อยได้เป็น หลายวงศ์ย่อย, หลายสกุล
  • แต่ละสกุล สามารถแบ่งย่อยได้เป็นหลายสปีชีส์หรือชนิด

การจัดหมวดหมู่เริ่มตั้งแต่การแบ่งแบบคร่าว ๆ ในระดับอาณาจักร ซึ่งในระดับนี้จะแบ่งสิ่งมีชีวิตในโลกออกเป็น 5 อาณาจักร คือ

  1. อาณาจักรสัตว์
  2. อาณาจักรพืช ได้แก่ พืชทุกชนิด
  3. อาณาจักรโปรติสตา (กึ่งพืชกึ่งสัตว์) ได้แก่ สาหร่ายต่าง ๆ ราเมือก และโปรโตซัว
  4. อาณาจักรเห็ดรา ได้แก่ เห็ด รา และยีสต์
  5. อาณาจักรโมเนอรา ได้แก่ แบคทีเรียและสาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน

ในความเป็นจริงแล้ว การแบ่งสิ่งมีชีวิตในโลกนั้น หนังสือบางเล่มบอกว่ามีมากกว่า 5 อาณาจักร เช่น มีอาณาจักรไวรอยส์ (ไวรัส ไวรอยด์ และสิ่งมีชีวิตที่ไม่เป็นเซลล์) แต่อาณาจักรอื่น ๆ หรือการแบ่งอาณาจักรแบบอื่น ๆ ยังไม่ได้รับการยอมรับจากวงการชีววิทยาเท่าที่ควร ในตำราเรียนของกระทรวงศึกษาธิการ จึงยังใช้การแบ่งแบบ 5 อาณาจักรอยู่

การแบ่งในระดับอาณาจักร จะแบ่งสิ่งมีชีวิตได้เพียง 5 ประเภท แต่เมื่อแบ่งในระดับที่ละเอียดขึ้น ก็จะแบ่งได้หลายประเภทมากขึ้น ซึ่งเมื่อแบ่งละเอียดถึงระดับสปีชีส์ แล้ว สิ่งมีชีวิตในโลกจะแบ่งได้เป็นล้าน ๆ ประเภท

การเรียกสิ่งมีชีวิตโดยใช้หลักอนุกรมวิธาน จะเรียกโดยเริ่มจากอาณาจักร ไปไฟลัม ไปชั้น ไปอันดับ ไปวงศ์ ไปสกุล ไปสปีชีส์ เช่น การจะเรียกมนุษย์สายพันธุ์ปัจจุบันโดยใช้หลักอนุกรมวิธาน จะเรียกได้ดังนี้

Domain Eukaryota[29]
Kingdom Animalia (อาณาจักรสัตว์)
Phylum Chordata
Subphylum Vertebrata
Class Mammalia
Subclass Theria
Infraclass Eutheria
Order Primates
Family Hominidae
Genus Homo
Species Homo sapiens

ความแตกต่างระหว่างสายพันธุ์ต่าง ๆ นั้น จะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับว่า การเรียกแบบอนุกรมวิธานนั้นจะแตกต่างในระดับใด เพราะถ้าหากสิ่งมีชีวิตสองชนิด มีความแตกต่างกันที่ระดับหนึ่ง ๆ แล้ว ระดับที่อยู่ต่ำลงไปก็จะแตกต่างไปด้วยเสมอ เช่น นำสิ่งมีชีวิตสองชนิดเปรียบเทียบกัน พบว่า ตั้งแต่อาณาจักรถึงวงศ์เหมือนกัน แต่สกุลไม่เหมือนกัน ก็จะพลอยทำให้สปีชีส์ไม่เหมือนกันไปด้วย เช่นนี้เป็นต้น

นอกจากนี้ สิ่งมีชีวิตส่วนใหญ่ จะผสมพันธุ์กับสิ่งมีชีวิตที่มีชื่ออนุกรมวิธานเหมือนกันทั้ง 7 ระดับเท่านั้น การผสมข้ามสายพันธุ์จะถูกขัดขวางโดยกระบวนการธรรมชาติ เช่น ฤดูผสมพันธุ์ที่ไม่ตรงกัน, ลักษณะอวัยวะสืบพันธุ์ที่ไม่เหมือนกัน, การอาศัยอยู่ในพื้นที่ ๆ ลักษณะทางภูมิศาสตร์ต่างกัน ฯลฯ แต่ถึงกระนั้น ก็ยังมีบางกรณีที่สิ่งมีชีวิตเกิดการผสมข้ามสายพันธุ์ ซึ่งธรรมชาติก็จะหาทางให้ไม่เกิดการปฏิสนธิ เช่น ให้อวัยวะสืบพันธุ์ของเพศเมีย หากได้รับเชื้อจากเพศผู้ที่ต่างสปีชีส์กัน จะหลั่งสารยับยั้งและฆ่าเชื้อจากตัวผู้ตัวนั้น หรือถ้าสิ่งมีชีวิตบางชนิดไม่มีสารเหล่านี้ จนเชื้อของเพศผู้สามารถเข้าไปได้ ก็จะไม่เกิดการถ่ายทอดยีน เพราะยีนของสิ่งมีชีวิตข้ามสายพันธุ์ไม่เหมือนกัน

แต่ในบางกรณีที่เกิดการปฏิสนธิและออกลูกมาได้จริง ๆ จะเรียกว่า ลูกผสม ซึ่งลูกผสมจะมีชะตากรรมอย่างในอย่างหนึ่งใน 3 กรณีต่อไปนี้

  1. อายุสั้น
  2. เป็นหมัน (เช่น ตัวล่อ ที่เกิดจากม้า+ลา)
  3. ออกลูกได้อีกเป็นลูกผสมรุ่นที่ 2 แต่ลูกผสมรุ่นที่ 2 นี้ จะเป็นหมันแน่

จริง ๆ แล้ว ยังมีการแบ่งสิ่งมีชีวิตออกเป็นซับสปีชีส์หรือชนิดย่อยได้อีก แต่ส่วนใหญ่จะพูดถึงกันแค่ระดับสปีชีส์ เพราะซับสปีชีส์คือการแบ่งประเภทของสปีชีส์ต่ออีกรอบ แต่ก็ยังอยู่ใน สปีชีส์เดียวกัน สิ่งมีชีวิตสามารถผสมข้ามซับสปีชีส์ได้ตามปกติโดยไม่ก่อให้เกิดปัญหาใด ๆ ความแตกต่างระหว่างซับสปีชีส์น้อยมาก ดังนั้น ส่วนใหญ่จึงพูดถึงกันละเอียดที่สุดที่ระดับสปีชีส์

หลักเกณฑ์ในการตั้งชื่อในทางวิทยาศาสตร์

[แก้]
  1. ใช้ชื่อภาษาละตินเสมอ เพราะภาษาละตินเป็นภาษาที่ไม่มีการใช้เป็นภาษาพูดแล้ว โอกาสที่ความหมายจะเพี้ยนไปเมื่อเวลาผ่านไปนาน ๆ จึงมีน้อย
  2. ชื่อทางวิทยาศาสตร์ของพืชและสัตว์จะเป็นอิสระไม่ขึ้นต่อกัน
  3. ชื่อวิทยาศาสตร์ของพืชและสัตว์แต่ละหมวดหมู่จะมีชื่อที่ถูกต้องที่สุดเพียงชื่อเดียว
  4. ชื่อหมวดหมู่ในลำดับขั้นวงศ์ลงไป ต้องมีตัวอย่างต้นแบบของสิ่งมีชีวิตนั้นประกอบการพิจารณา เช่น ชื่อวงศ์ในพืช จะลงท้ายด้วย -aceae แต่ในสัตว์ จะลงท้ายด้วย -idae
  5. ชื่อในลำดับขั้นสกุลจะใช้ตัวอักษรตัวใหญ่นำหน้า และตามด้วยอักษรตัวเล็ก
  6. ชื่อในลำดับขั้นสปีชีส์จะประกอบด้วย 2 คำ โดยคำแรกจะดึงเอาชื่อสกุลมา แล้วคำที่สองจึงเป็นคำระบุชนิด (specific epithet) ซึ่งจะขึ้นต้นด้วยอักษรตัวเล็ก
  7. ชื่อในลำดับขั้นสปีชีส์จะเขียนตัวเอน หรือ ขีดเส้นใต้เสมอ

ตัวอย่างชื่อเรียกอนุกรมวิธาน

[แก้]

บรรพบุรุษของมนุษย์

[แก้]

เป็นสิ่งมีชีวิตที่ยังไม่จัดเป็นมนุษย์ แต่ว่าได้เริ่มแยกเผ่าพันธุ์ออกมาจากบรรพบุรุษร่วมระหว่างลิงและมนุษย์แล้ว สามารถเดินสองขาได้ ใช้ชีวิตทั้งบนพื้นดินและบนต้นไม้ นับเป็นจุดเริ่มต้นของเผ่าพันธุ์มนุษย์ มีชีวิตในช่วง 3,900,000 - :2,900,000 ปีก่อน มีชื่อเรียกแบบอนุกรมวิธานดังนี้

โดเมน (Domain): Eukarya
อาณาจักร (Kingdom): Animalia (อาณาจักรสัตว์)
ไฟลัม (Phylum): Chordata
ชั้น (Class): Mammalia
อันดับ (Order): Primates
วงศ์ (Family): Hominidae
สกุล (Genus) : Australopithecus
สปีชีส์ (Species): Australopithecus afarensis[30]

จะสังเกตว่า ตั้งแต่ระดับอาณาจักรจนถึงระดับวงศ์รวม 5 ระดับ เหมือนมนุษย์ปัจจุบัน แต่สกุลต่าง ดังนั้นสปีชีส์จึงต่างไปด้วย

การศึกษาการอนุกรมวิธานในประเทศไทย

[แก้]

อาจจะถือได้ว่าในการศึกษาอนุกรมวิธานในประเทศไทย ปรากฏอย่างเป็นทางการครั้งแรกในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ในชื่อ สัตวาภิธาน แต่งโดย พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ซึ่งเป็นคำโคลง เกี่ยวกับการจำแนกสัตว์ที่มีขาหลากหลาย (พหุบาท) ได้แก่ แมลง, แมง และครัสเตเชียน[31]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ 1.0 1.1 Wilkins, J. S. (5 February 2011). "What is systematics and what is taxonomy?". เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 27 August 2016. สืบค้นเมื่อ 21 August 2016.
  2. ↑ Judd, W. S.; Campbell, C. S.; Kellogg, E. A.; Stevens, P. F.; Donoghue, M. J. (2007). "Taxonomy". Plant Systematics: A Phylogenetic Approach (3rd ed.). Sunderland: Sinauer Associates.
  3. ↑ Simpson, Michael G. (2010). "Chapter 1 Plant Systematics: an Overview". Plant Systematics (2nd ed.). Academic Press. ISBN 9780123743800.
  4. ↑ Kirk, P. M.; Cannon, P. F.; Minter, D. W.; Stalpers, J. A., บ.ก. (2008). "Taxonomy". Dictionary of the Fungi (10th ed.). CABI.
  5. ↑ Walker, P. M. B., บ.ก. (1988). The Wordsworth Dictionary of Science and Technology. W. R. Chambers Ltd. and Cambridge University Press.
  6. ↑ 6.0 6.1 Lawrence, E. (2005). Henderson's Dictionary Of Biology. Pearson/Prentice Hall. ISBN 9780131273849.
  7. ↑ Wheeler, Quentin D. (2004). Godfray, H. C. J.; Knapp, S. (บ.ก.). "Taxonomic triage and the poverty of phylogeny". Philosophical Transactions of the Royal Society. 359: Taxonomy for the twenty-first century (1444): 571–583. doi:10.1098/rstb.2003.1452. PMC 1693342. PMID 15253345.
  8. ↑ "Nomenclature, Names, and Taxonomy". Intermountain Herbarium. Utah State University. 2005. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 23 November 2016.
  9. ↑ Laurin, Michel (3 August 2023). The Advent of PhyloCode: The Continuing Evolution of Biological Nomenclature. Boca Raton, Florida: CRC Press. pp. xv + 209. doi:10.1201/9781003092827. ISBN 9781003092827. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 5 September 2023. สืบค้นเมื่อ 19 September 2023.
  10. ↑ Michener, Charles D.; Corliss, John O.; Cowan, Richard S.; Raven, Peter H.; Sabrosky, Curtis W.; Squires, Donald S.; Wharton, G. W. (1970). Systematics In Support of Biological Research. Washington, DC: Division of Biology and Agriculture, National Research Council.
  11. ↑ Small, Ernest (1989). "Systematics of Biological Systematics (Or, Taxonomy of Taxonomy)". Taxon. 38 (3): 335–356. doi:10.2307/1222265. JSTOR 1222265.
  12. ↑ Singh, Gurcharan (2004). Plant systematics: An integrated approach. Science Publishers. p. 20. ISBN 9781578083510 – โดยทาง Google Books.
  13. ↑ Wilkins, J. S. "What is systematics and what is taxonomy?". EvolvingThoughts.net. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 27 August 2016.
  14. ↑ Brusca, R. C.; Brusca, G. J. (2003). Invertebrates (2nd ed.). Sunderland, Massachusetts: Sinauer Associates. p. 27.
  15. ↑ Fortey, Richard (2008). Dry Store Room No. 1: The Secret Life of the Natural History Museum. London: Harper Perennial. ISBN 9780007209897.
  16. ↑ Maxted, Nigel (1992). "Towards Defining a Taxonomic Revision Methodology". Taxon. 41 (4): 653–660. doi:10.2307/1222391. JSTOR 1222391.
  17. ↑ Hennig, Willi (January 1965). "Phylogenetic Systematics". Annual Review of Entomology. 10 (1): 97–116. doi:10.1146/annurev.en.10.010165.000525. ISSN 0066-4170. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 13 November 2023. สืบค้นเมื่อ 19 September 2023.
  18. ↑ Mayr, Ernst (1991). Principles of Systematic Zoology. New York: McGraw-Hill. p. 159.
  19. ↑ Mayr, Ernst (1991), p. 162.
  20. ↑ 20.0 20.1 20.2 "Taxonomy: Meaning, Levels, Periods and Role". Biology Discussion. 27 May 2016. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 5 April 2017.
  21. ↑ Rosselló-Mora, Ramon; Amann, Rudolf (1 January 2001). "The species concept for prokaryotes". FEMS Microbiology Reviews. 25 (1): 39–67. doi:10.1111/j.1574-6976.2001.tb00571.x. ISSN 1574-6976. PMID 11152940.
  22. ↑ 22.0 22.1 Turrill 1938.
  23. ↑ Turrill 1938, pp. 365–366.
  24. ↑ Steyskal, G. C. (1965). "Trend curves of the rate of species description in zoology". Science. 149 (3686): 880–882. Bibcode:1965Sci...149..880S. doi:10.1126/science.149.3686.880. PMID 17737388. S2CID 36277653.
  25. ↑ Mayr, Ernst (9 February 1968). "The Role of Systematics in Biology: The study of all aspects of the diversity of life is one of the most important concerns in biology". Science. 159 (3815): 595–599. Bibcode:1968Sci...159..595M. doi:10.1126/science.159.3815.595. PMID 4886900.
  26. ↑ Mayr, Ernst (1982). "Chapter 6: Microtaxonomy, the science of species". The Growth of Biological Thought: Diversity, Evolution, and Inheritance. Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 9780674364462. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 July 2023. สืบค้นเมื่อ 15 September 2017.
  27. ↑ "Result of Your Query". biological-concepts.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 5 April 2017.
  28. ↑ Cantino, Philip D.; de Queiroz, Kevin (29 April 2020). International Code of Phylogenetic Nomenclature (PhyloCode): A Phylogenetic Code of Biological Nomenclature. Boca Raton, Florida: CRC Press. pp. xl + 149. ISBN 978-0429821356. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 14 October 2023. สืบค้นเมื่อ 19 September 2023.
  29. ↑ มนุษย์
  30. ↑ Which domain do humans belong to?
  31. ↑ "พหุบาทสัตวาภิธาน" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2014-08-16. สืบค้นเมื่อ 2012-07-11.

ดูเพิ่ม

[แก้]
Stub icon

บทความชีววิทยานี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=อนุกรมวิธาน&oldid=11649386"