İçeriğe atla

Düden

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Düden, obruk, dolin, uvala ve polye gibi yüzeyden kapalı havza ya da çukurlukların tabanında veya kenarında bulunan ve buralara gelen suları yer altına boşaltan karstik şekillerdir.[1] Konya'nın Ereğli ilçesindeki Akgöl Düdeni Türkiye'deki güzel örneklerdendir. Batı Toroslar ve İç Anadolu'da görülür. Karstik ovaların düdenleri tıkanırsa ovayı su basar. Kovada Gölü'nün sularını da düdenler boşaltır.

Düdenlere subatan, suyutan veya sifon denildiği de olur. Düden yer altı ve yer üstü sularının bağlantı yeridir.[2] Beyşehir Gölü'nün suları 1960-1972 yılları arasında 5,64 m yükselmiştir. Bu yükselmeye, göle dökülen akarsuların getirdiği materyallerin dipteki ve yanlardaki düdenleri tıkaması sonucu olduğu anlaşılmıştır.[3] Kili çökeller ile tıkanan düdenler içinde su birikmesi ile küçük Düden Gölü oluşmaktadır. Adana, Kozan'daki Gezit Polyesi'nde birkaç düden gölü bulunur. Karstik arazilerde yüzey suları düdenler ile yer altına indiğinden yüzeysel akış oldukça zayıftır.[4]

  1. ^ SÜR, Ayhan. "KARSTİK YERŞEKİLLERİ VETÜRKİYE'DEN ÖRNEKLER" (PDF). ankara.edu.tr. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Şubat 2019. 
  2. ^ EGE, Yrd. Doç. Dr. İsmail. "Karstik şekillerin farklı kullanımı: Orbuklar". turkishstudies.net. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
  3. ^ GÖRCELİOĞLU, Dr. Ertuğrul. "ANADOLU GOLLER BÖLGESİNDE Özellikle BURDUR GÖLÜ ÇEVRESİNDEKİ SEDİMENTASYONUN YAYGINLIĞI VE ÖNEMİ". Orman Fakültesi Dergisi. 30 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
  4. ^ EGE, Yrd. Doç. Dr. İsmail (2015). "GEZİT POLYESİ (KOZAN/ADANA)" (PDF). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 24 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]