Мавритания

Мавритания
гарәп. الجمهورية الإسلامية الموريتانية‎
Байрак[d]	Илтамга[d]
Нигезләнү датасы	28 ноябрь 1960
Рәсми исем	الجمهورية الإسلامية الموريتانية
Кыскача исем	🇲🇷
Гомер озынлыгы	63,238 ел[1]
... хөрмәтенә аталган	маврлар[d] һәм Мавретания[d]
Демоним	Mauritanian, mauritániai, Mauritaniano, Moritänan, موريتاني, موريتانية, موريتانيون, мавританцы, מאוריטני, מאוריטנית, mauritanieni, mauritanian, mauritaniană, মৌরিতানীয়, mauritano, mauritana, mauritani, mauritane, mauritano, muritani, mauritanu, mauritana, Mauritanien[2], Mauritanienne[2], mauritana, mauritane, mauritani, mauritan, موريطاني, موريطانية, موريطانيين һәм موريطانيات
Рәсми тел	гарәп теле
Гимн	Мавритания гимны[d]
Мәдәният	Мавритания мәдәнияте[d]
Шигарь тексты	شرف إخاء عدل, Honor, Fraternity, Justice, Чест, братство, справедливост, Honra, Fraternidade, Xustiza һәм Anrhydedd, Brawdoliaeth, Cyfiawnder
Дөнья кисәге	Африка
Дәүләт	Мавритания
Башкала	Нуакшот[d]
Сәгать поясы	UTC±00:00[d] һәм Africa/Nouakchott[d][3]
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Атлантик океан
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан	Сәхил
Иң көнчыгыш ноктасы	25°00′00″ т. к. 4°50′00″ кб. о.
Иң төньяк ноктасы	27°18′ т. к. 8°40′ кб. о.
Иң көньяк ноктасы	14°43′16″ т. к. 12°03′17″ кб. о.
Иң көнбатыш ноктасы	20°46′17″ т. к. 17°02′50″ кб. о.
Геомәгълүматлар	Data:Mauritania.map
Иң югары ноктасы	Иджиль[d]
Иң түбән ноктасы	Sebkha de Ndrhamcha[d]
Дәүләт башлыгы вазыйфасы	Мавритания президенты[d]
Ил башлыгы	Мухаммед ульд аш-Шейх аль-Газуани[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы	Мавритания премьер-министры[d]
Хөкүмәт башлыгы	Мохаммед Ульд Билал[d]
Башкарма хакимият	Мавритания хөкүмәте[d]
Канунбирү органы	Мавритания парламенты[d]
Үзәк банкы	Мавритания үзәк банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр	Америка Кушма Штатлары, Исраил, Франция, Мали, Марокко, Сенегал, Испания, Кытай Җөмһүрияте, Россия, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[4], Кытай һәм Германия
Әгъзалык	Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Гарәп Лигасы, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, АБ, Ислам хезмәттәшлеге оешмасы[5], Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Африка үсеш банкы[d], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Африка икътисади үсеше өчен гарәп банкы[d], Икътисади һәм социаль үсеш өчен гарәп фонды[d], Гарәп Мәгърибе берлеге[d], Гарәп валюта фонды[d], Интерпол[6][7], ХКТО[d][8][9], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[10], AFRISTAT[d], Бөтендөнья почта берлеге[11][12], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][13], Франкофония[d], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d][14], Бөтендөнья метеорология оешмасы[15], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[16] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][17]
Балигълык яше	18 яшь
Никахка керү яше	18 яшь
Халык саны	4 614 974 (2021)[18]
Административ бүленеше	Адрар[d], Ассаба[d], Бракна[d], Дахлет-Нуадибу[d], Нуакшот[d], Горголь[d], Кудимага[d], Ход-эш-Шарки[d], Ход-эль-Гарби[d], Иншири[d], Тагант[d], Тирис-Земмур[d] һәм Трарза[d]
Акча берәмлеге	Мавритания үкыясе[d]
Номиналь тулаем эчке продукт	9 996 240 419 $[19] һәм 10 375 460 680 $[19]
Кеше потенциалы үсеше индексы	0,556[20]
Inequality-adjusted Human Development Index	0,389[21]
Эшсезлек дәрәҗәсе	31 ± 1 процент[22]
Нәрсә белән чиктәш	EH[d], Әлҗәзаир, Мали һәм Сенегал
Автомобил хәрәкәте ягы	уң[d]
Челтәр көчәнеше	220 вольт[23]
Электр аергычы төре	Europlug[d][23]
Алыштырган	Француз Көнбатыш Африкасы[d]
Кулланылган тел	заманча әдәби гарәп теле[d], гарәп теленең Хәссәния диалекты[d], пулаар теле[d], сонинке теле[d], зенага теле[d], волоф теле, француз теле, инглиз теле һәм малай теле
Мәйдан	1 030 700 ± 1 км²
Һәштәге	Mauritania
Югары дәрәҗәле Интернет домены	.mr
Тематик география	Мавритания географиясе[d]
Феноменның икътисады	Мавритания икътисады[d]
Феноменның демографиясе	Мавритания халкы[d]
Мәзһәб	Мәлики мәзһәбе[24]
Мәктәптә укымаган балалар саны	451 856[25]
Джини коэффициенты	32,6[26]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме	14 процент
Тулаем туулар коэффициенты	4,603[27]
Демократия индексы	3,92[28]
BTI Governance Index	5,39[29], 3,45[29], 4,46[29], 4,06[29], 4,2[29] һәм 4[29][30]
BTI Status Index	4,41[29], 3,73[29], 4,36[29], 4,35[29], 4,22[29] һәм 4,3[30]
Happy Planet Index score	34,7[31]
Илнең мобиль коды	609
Илнең телефон коды	+222
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны	101[d][32], 117[d][32][32] һәм 118[d][32]
Номер тамгасы коды	RIM
Диңгездәге идентификацияләү номеры	654
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	Төркем:Мавританиядә төшерелгән фильмнар[d]
Мавритания Викиҗыентыкта

Маврита́ния (гарәпчә موريتانيا‎‎; тулы исем Исла́м Маврита́ния Җөмһүрияте́) – көнбатыш Африкада урнашкан дәүләт. Көнбатышта Атлантик океан белән юыла, Көнбатыш Сахара, Сенегал, Алжир, Мали белән чиктәш.

4—11 гасырларда Мавританиянең көньяк өлеше Көнбатыш Африка (Гана һ.б.) дәүләтләре составында булган. 13—14 гасырларда Мавританиянең көньяк өлеше Мали дәүләтенә кушылганнан соң гарәпләр хакимлеге көчәйде.

15 гасырдан Мавританиягә португаллар, испаннар, һолландлар, инглизләр, французлар килә башлаган. 1783 елгы Версаль шартнамәсе буенча, Мавритания тәмамән Франциягә буйсынып калган. 1903 елда Франция Мавританияне үз протекторатына әйләндергән. 1920 елда рәсми рәвештә Франсия мөстәмләкәсе дип игълан ителгән.

Икенче бөтендөнья сугышыннан соң Мавританиядә азатлык хәрәкәте көчәйгән. 1946 елдан Мавритания Франциянең "диңгезарты терриориясе". 1960 елның 28 ноябреннән — мөстәкыйль дәүләт.

Мавританиядә ислам ― дәүләт дине. Ил халкының (4,4 млн кеше, 2018 елга) 99,2 % ы ― мөселманнар^[33][34][35]. Аларның күбесе Мәлики мәзһәбе сөнниләре ^[34]. Шулай ук Суфичылык тәгълимате вәкилләре, әхмәдияләр бар ^[36]. 1960 елда бәйсезлеккә ирешкәч, Мавритания Ислам республикасы дип игълан ителә. 1985 ел Конституциясе исламны дәүләт дине дип игълан итә һәм Мавританиядә шәригать кануннарын урнаштыра.

Илдә 4500гә якын католик динендәге чит ил кешесе исәпләнә, шулай ук яһүд динендәге берничә кеше дә эшли^[37].

• Мавританиядә ислам

Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?: Мәкаләне тулыландырырга (мәкалә бик кыска)