Henk Gortzak

Nederland politicus

Hendricus (Henk) Gortzak (Amsterdam, 25 april 1908 - aldaar, 31 maart 1989) was een Amsterdamse timmerman en vanaf 1946 een van de voornaamste communistische leiders.

Henk Gortzak
Henk Gortzak in 1982.
Henk Gortzak in 1982.
Algemeen
Volledige naam Hendricus (Henk) Gortzak
Geboren Amsterdam, 25 april 1908
Overleden Amsterdam, 31 maart 1989
Partij CPN, PSP
Portaal  Portaalicoon   Politiek
Gortzak na bezoek aan Huis ten Bosch te voet naar huis(1958)

Gortzak was bekend als een fel debater, die het de Kamervoorzitter vaak lastig maakte. Hij was voorzitter van de CPN-fracties in de Tweede Kamer en de gemeenteraad van Amsterdam. Hij verliet in 1958 na een conflict met Paul de Groot over de positie van de Eenheids Vakcentrale (EVC) samen met Gerben Wagenaar en twee anderen de communistische fractie en deed voor de Brug-groep zonder succes mee aan de Kamerverkiezingen van 1959. Nadien was hij lid van de PSP, voor welke partij hij vanaf 1969 nog twee jaar Kamerlid was.

Henk Gortzak is de vader van Wouter Gortzak, een later PvdA-Kamerlid, Henk Jan Gortzak, een voormalig directeur van het Tropenmuseum in Amsterdam en Ruud Gortzak, een cabaretcriticus.

Partijlidmaatschappen

bewerken

Loopbaan

bewerken

Partijpolitieke functies

bewerken
  • medewerker De Tribune
  • redacteur De Jonge Arbeider
  • politiek secretaris CPN afdeling Amsterdam, vanaf oktober 1945
  • fractievoorzitter CPN gemeenteraad van Amsterdam, van november 1945 tot april 1958
  • lid partijbestuur CPN, van 1953 tot 1957
  • hoofdredacteur De Brug, maandblad voor Vrede en Socialisme, van 1958 tot 1965
  • lid dagelijks bestuur SWP, van 12 juni 1959 tot 18 december 1965
  • lijsttrekker SWP gemeenteraadsverkiezingen in de gemeente Amsterdam, juni 1959
  • lid partijbestuur PSP, van 1967 tot 1968
  • redacteur partijblad Radikaal, van 1968 tot 1970
  • hoofdredacteur Radikaal, van 1970 tot 1973

Nevenfuncties

bewerken

Opleiding

bewerken

Activiteiten als parlementariër

bewerken
  • Zijn specialismen in de Tweede Kamer waren onderwijs en volkshuisvesting. Sprak verder onder meer bij zaken rond de watersnood van 1953 en bij de behandeling van de ontwerp-Deltawet
  • Interpelleerde in 1950 minister Mansholt over de voortdurende stijging van de prijs van consumptie-aardappelen
  • Interpelleerde in 1953 minister-president Drees over de viering van 5 mei
  • Interpelleerde in 1954 minister Suurhoff over verbetering van de Noodwet Ouderdomsvoorziening
  • Interpelleerde in 1956 de ministers Drees, Suurhoff en Klompé over een toeslag voor uitkeringstrekkers in verband met de felle koude
  • Interpelleerde in 1958 minister Suurhoff over de bouwvak-CAO
  • Hield zich als Tweede Kamerlid voor de PSP vooral bezig met volkshuisvesting, sociale zaken en binnenlandse zaken
  • Interpelleerde in 1969 minister Schut over huurverhogingen voor gemeentewoningen in Den Haag die gebouwd waren voor 1921
  • Interpelleerde in 1970 minister Schut over richtlijnen inzake toepassing van de Woonruimtewet 1947
  • Interpelleerde in 1970 staatssecretaris Van Veen over vermindering van de uitkering uit het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds in verband met de AOW-vakantietoeslag

Wetenswaardigheden

bewerken
  • Werd met anderen (onder wie Gerben Wagenaar, Bertus Brandsen en Rie Lips) geroyeerd als CPN-lid na een conflict met in het bijzonder Paul de Groot over de positie van de Eenheids Vakcentrale
  • Werd bij zijn terugkeer in de Tweede Kamer in 1969 vijandig bejegend door de CPN-fractie; deze fractie verklaarde voor geen enkele door Gortzak ingediende motie te zullen stemmen
  • Trad uit de PSP uit onvrede over radicalistische tendenzen
  • Gearresteerd na de Februaristaking
  • Ondergedoken in Rotterdam (het Witte Dorp)
  • Ondergedoken bij de familie Willemsen in Utrecht
  • Was als onderduiker actief in het verzet
  • medeoprichter Kommunistische Partei Deutschlands
  • Zijn vader was steenzetter

Woonplaats en adres

bewerken

Verenigingen, sociëteiten, genootschappen

bewerken

Militaire dienst

bewerken
  • dienstplichtig soldaat, van februari 1928 tot augustus 1928
  • gemobiliseerd soldaat, van 1939 tot mei 1940 (in actieve dienst bij de grenstroepen in Limburg in mei 1940; werd reeds op 10 mei krijgsgevangene)

Bibliografie

bewerken

Hoop zonder illusies (1985) (memoires)

Bronnen

bewerken
Zie de categorie Henk Gortzak van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.