Święty Szczepan

pierwszy męczennik chrześcijański

Święty Szczepan, Stefan (gr. Στέφανος, stephanos – korona, wieniec, cs. Стефан Первомученик) – święty katolicki oraz apostoł[2] Kościoła prawosławnego, zwany pierwszym męczennikiem (gr. Πρωτομάρτυρας). Święty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej (Communicantes) Kanonu rzymskiego.

Święty
Szczepan
Στέφανος
apostoł
diakon
męczennik
Ilustracja
Wizerunek św. Szczepana
obraz pędzla Giotto di Bondone, datowany między 1320-1325.
Data i miejsce śmierci

26 grudnia? 34[1]
Jerozolima

Czczony przez

Kościół katolicki,
Cerkiew prawosławną

Wspomnienie

26 grudnia[a] 9 i 17 stycznia, 15 sierpnia
i 28 września[b]

Atrybuty

kamienie na księdze lub w rękach, gałązka palmowa, bogata dalmatyka

Patron

archidiecezji wiedeńskiej, kamieniarzy, kucharzy, tkaczy

Męczeństwo (ukamienowanie) Szczepana, witraż w Oknie bawarskim kolońskiej katedry, Niemcy

Życie

edytuj

Szczepan, jak większość pierwszych chrześcijan, z pochodzenia był Żydem. Był zwierzchnikiem[potrzebny przypis] grupy nazywanej hellenistami. Szczepan, odcinając chrystianizm od kultu jerozolimskiego, stworzył warunki do jego rozpowszechnienia. Pragnął zreformować judaizm poprzez powrót do jego korzeni (z wyjątkiem przykazań dotyczących świątyni i kultu ofiarnego)[potrzebny przypis]. Zginął ok. 34 roku[1], ukamienowany przez miejscową społeczność żydowską w Jerozolimie.

Występuje w Dziejach Apostolskich jako pierwszy z siedmiu diakonów pomagających apostołom Jezusa Chrystusa, obok Prochora, Filipa, Nikanora, Tymona, Parmenasa i Mikołaja prozelity (Dz 6, 2-5 BT)

Szczepan pełen łaski i mocy działał cuda i znaki wielkie wśród ludu (Dz 6,8)[3].

Został osądzony[potrzebny przypis] przez Sanhedryn i ukamienowany:

Wyrzucili go poza miasto i kamienowali, a świadkowie złożyli swe szaty u stóp młodzieńca, zwanego Szawłem. Tak kamienowali Szczepana, który modlił się: «Panie Jezu, przyjmij ducha mego!» A gdy osunął się na kolana, zawołał głośno: «Panie, nie poczytaj im tego grzechu!» Po tych słowach skonał. (Dz 7, 58-60)[4].

Ikonografia

W ikonografii przedstawiany jest w dalmatyce.

Na ikonach apostoł przedstawiany jest jako młodzieniec bez zarostu, z długimi lub krótkimi włosami, ubrany w szaty diakońskie (w okresie najwcześniejszym) białe, a od średniowiecza bardziej kolorowe i bogato zdobione. W prawej dłoni trzyma kadzielnicę, w lewej naczynie na kadzidło lub rzadziej krzyż. Jako postać pojedyncza występuje rzadko. Najczęściej przedstawianą sceną jest kamienowanie świętego.

Atrybutami świętego są: kamienie na księdze Ewangelii lub w rękach, gałązka palmowa.

Dzień obchodów

W katolickim kalendarzu liturgicznym jego święto obchodzone jest 26 grudnia (dzień po Bożym Narodzeniu).

Cerkiew prawosławna wspomina apostoła-męczennika czterokrotnie:

Patronat

81 miejscowości w Polsce wywodzi swoją nazwę od imienia świętego Szczepana. Wśród nich jest wieś Szczepanów, w której urodził się święty Stanisław BM[6].

Jest patronem archidiecezji wiedeńskiej, kamieniarzy, kucharzy i tkaczy.

Zobacz też

edytuj
  1. Liturgia katolicka.
  2. Prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego.

Przypisy

edytuj
  1. a b Maria Jaczynowska, Danuta Musiał, Marek Stępień, Historia starożytna, Warszawa 1999, s. 568.
  2. Kategorie i tytuły świętych prawosławnych.
  3. Dz 6,8 w przekładach Biblii.
  4. Dz 7,58-60 w przekładach Biblii.
  5. Podwójne datowanie.
  6. Odpust ku czci św. Stanisława ze Szczepanowa. [dostęp 2009-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-20)]. (pol.).

Bibliografia

edytuj